config

Νέα-Εκδηλώσεις

Ενημερωθείτε για πρόσφατες δημοσιεύσεις, δρώμενα και εκδηλώσεις.
captcha 

'Ολα τα Άρθρα

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

Σχολή Κοσμικής Συνείδησης
Σχολή Εσωτερικής Φιλοσοφίας και Ανάπτυξης

iamvlichos.gr
Κατάλογος και δικτυακό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων: "Ιάμβλιχος"

archive.gr
Αρχείο μελετών για τον Πολιτισμό...και άλλα!

Σελήνη - Ζώδια

Aries
Sun in Aries
6 degrees
Scorpio
Moon in Scorpio
25 degrees
Waning Gibbous Moon
Waning Gibbous Moon
18 days old
Powered by Saxum

Εκδόσεις Ιάμβλιχος

Πολεμικές Τέχνες

Aikido: η Τέχνη του Κι

Σύμφωνα με τον Κισομάρου Ουεσίμπα (Kissomaru Ueshiba) (1921-1999), συγγραφέα του βιβλίου Το Πνεύμα του Αϊκίντο, ο πατέρας του Μοριχέι Ουεσίμπα (Morihei Ueshiba) (1883-1969), υπήρξε ο ιδρυτής του Αϊκίντο (Usesiba 2002, 18), μιας σύγχρονης πολεμικής τέχνης που αναμφίβολα ανήκει στον δρόμο του μπούντο.

aikido2Ο δρόμος του μπούντο (武道) είναι μία ατραπός σύνθεσης του νου, του σώματος και του πνεύματος και όχι ένα κομμάτι της κλιμάκωσης της βίας, όπως λανθασμένα αντιλαμβάνονται πολλοί με τη φράση «πολεμικές τέχνες». Με τον όρο μπούντο περιγράφονται τα ιαπωνικά πολεμικά συστήματα ή οι ιαπωνικές πολεμικές τέχνες. Συνδυάζοντας τα ιδεογράμματα μπου-, που μεταφράζεται ως «πόλεμος ή πολεμικός» και -ντο, που σημαίνει «δρόμος ή μονοπάτι», η κυριολεκτική μετάφραση του μπούντο είναι «πολεμικός δρόμος» (Armstrong 1995, 19–20). Ωστόσο το -ντο αναφέρεται στη διανοητική αναζήτηση του ατόμου μέσω της φυσικής άσκησης στις συγκεκριμένες τεχνικές με σκοπό την καλυτέρευση του ατόμου και της κοινωνίας. Κατά συνέπεια στο μπούντο ο ασκούμενος αντιπαλεύεται κυρίως την κακή πλευρά του εαυτού του ενδυναμώνοντας διανοητικά και σωματικά την ύπαρξή του και εκπληρώνοντας την ολοκλήρωσή του (Sanchez 2013, 52–53).

Η εκπαίδευση και η μαθητεία, κοινή σε όλους τους δρόμους, συνίσταται σε τρία διαφορετικά επίπεδα: το φυσικό, το ψυχολογικό και το πνευματικό. Στο φυσικό επίπεδο ο μαθητής κυριαρχεί στα κάτα, τις φυσικές φόρμες, έως ότου μάθει να τις εκτελεί απλά και στρωτά όπως ο δάσκαλος της τέχνης (Rosenbaum 2004, 19-21). Ο δάσκαλος παρέχει το μοντέλο, το πρότυπο αυτών των κινήσεων και ο μαθητής το επαναλαμβάνει αμέτρητες φορές, έως ότου γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης του. Δίχως λόγια και ερμηνείες ο μαθητής σηκώνει το βάρος της προσωπικής μαθητείας. Μέσω της έσχατης κυριαρχίας της μορφής ο μαθητής απελευθερώνεται από την προσκόλλησή του στη φυσική μορφή. Ωστόσο, η βάση της απελευθέρωσής του είναι ψυχολογική. Οι αλλαγές, στην πραγματικότητα, συμβαίνουν στην εσωτερική δομή του, καθώς εκείνο που δοκιμάζεται με τη μονότονη επανάληψη είναι η δύναμη της θέλησής του και οι κακές συνήθειες του νου και του σώματος. Η βάση της πνευματικής κυριαρχίας είναι η μετουσίωση του εγώ σε μη-εγώ και η ένωση του εαυτού με όλα τα πράγματα και όλους τους ανθρώπους.

 

Μια Σύγχρονη Πολεμική Τέχνη

aikido13Το Αϊκίντο είναι συγκριτικά μια σύγχρονη έκφραση των ιαπωνικών πολεμικών τεχνών. Θεωρείται ορθόδοξη τέχνη, από την άποψη ότι έχει κληρονομήσει την πνευματική και πολεμική παράδοση της αρχαίας Ιαπωνίας, έτσι όπως έχει καταγραφεί στο Κοτζίκι, (Το Αρχείο των Αρχαίων Πραγμάτων) και το Νιχόντζι, (Το Χρονικό της Ιαπωνίας). Ο ιδρυτής του Αϊκίντο, ο Δάσκαλος Ουσίμπα Μοριχέι γεννήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου του 1883, στην ταραχώδη περίοδο εκσυγχρονισμού της Ιαπωνίας. Αφιερώθηκε στη θεμελίωση μιας πολεμικής τέχνης που θα ανταποκρινόταν στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου και δε θα ήταν αναχρονιστική. Κινητήρια δύναμη της αναζήτησής του ήταν η μεγάλη του αγάπη για τις παραδοσιακές τέχνες και μια βαθιά επιθυμία για ανανέωση της πνευματικής ποιότητας του μπούντο. Τελικά συμπέρανε ότι το αληθινό πνεύμα του μπούντο δε βρίσκεται στην ανταγωνιστική και πολεμική ατμόσφαιρα, ούτε στην επικράτηση της ωμής δύναμης σε μια αέναη επιδίωξη της νίκης. Κατέληξε στο γεγονός ότι τούτος ο δρόμος είναι αναζήτηση με στόχο την τελειοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Για αυτόν η τελειοποίηση είναι η αιτία ύπαρξης στον σύγχρονο κόσμο. Όταν υπάρχει η συγκεκριμένη ποιότητα, ο δρόμος απλώνεται πέρα από τους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου. Η ενοποίηση της θεμελιώδους δημιουργικής αρχής, του κι, που διαπερνά το σύμπαν, με το ατομικό κι, παρόν σε κάθε ανθρώπινη ανάσα είναι σκοπός ζωής. Μέσω της συνεχούς εκπαίδευσης του νου και του σώματος, το ατομικό κι εναρμονίζεται με το συμπαντικό κι. Τούτη η ενότητα εμφανίζεται στη δυναμική, ρευστή κίνηση του κι, που είναι ελεύθερη, ακατάστρεπτη και ανίκητη.

Το γεγονός ότι το Αϊκίντο είναι σύγχρονο μπούντο, δε σημαίνει απλώς ότι είναι μια παραδοσιακή τέχνη με σύγχρονα χαρακτηριστικά, όπως είναι οι άλλες εκσυγχρονισμένες μορφές του μπούντο, όπως το τζούντο, το καράτε και το κέντο. Παρόλο που έχουν κληρονομήσει τις πνευματικές όψεις και δίνουν έμφαση στην εκπαίδευση του νου και του σώματος, οι εκσυγχρονισμένες τέχνες τονίζουν τον ανταγωνισμό, δίνουν έμφαση στη νίκη, ώστε να εξασφαλίσουν μια θέση στον κόσμο των αθλημάτων. Αντίθετα, το Αϊκίντο αρνείται τον ανταγωνισμό και τα διάφορα τουρνουά, τις κατηγορίες, τις κατατάξεις και τη στέψη του νικητή. Όλα αυτά πυροδοτούν τον εγωισμό, την περιστροφή του ενδιαφέροντος γύρω από τον εαυτό και την περιφρόνηση προς τους άλλους. Οπωσδήποτε, υπάρχει μεγάλος πειρασμός για τη συμμετοχή σε ανταγωνιστικές διαδικασίες, για τη νίκη. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτε πιο επιζήμιο από το μπούντο, του οποίου ο έσχατος σκοπός είναι η απελευθέρωση από τον εαυτό, η επίτευξη του μη-εαυτού και η συνειδητοποίηση της αληθινής ανθρώπινης υπόστασης.

 

Ενεργειακή Εναρμόνιση

aikido7Τα τελευταία χρόνια έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για το κι, για την ενέργεια που διαπερνά το εκδηλωμένο σύμπαν και τη σχέση της με τον άνθρωπο. Η ουσία του κι είναι τόσο προσωπική όσο και απρόσωπη, συγκεκριμένη και αφηρημένη. Είναι η βασική δημιουργική ενέργεια της ζωής, υπερβατική σε σχέση με τον χωρόχρονο και ενεργοποιητική αρχή για την ύπαρξη. Πίσω από την επιστημονική γνώση και την τεχνολογία υπάρχει η οντότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Η λέξη Αϊκίντο σημαίνει στην κυριολεξία δρόμος (ντο) της αρμονίας (άι) με το κι. Συνεπώς, από το όνομα και μόνο τούτη η τέχνη είναι ένας δρόμος εναρμόνισης με τη ζωική ενέργεια ή δρόμος προς το αρμονικό πνεύμα (Westbrook & Ratti 1970, 16–96).

Κινεζικής έμπνευσης ο όρος τσι, η ζωτική δύναμη που αποτελεί τμήμα κάθε ζωντανής οντότητας (Yoke 2000, 27) εισήχθη στην Ιαπωνία στις περιόδους Νάρα και Χεϊάν. Ωστόσο, εξαιτίας της ανάπτυξης της βουδιστικής σκέψης που εισήχθη από την Ινδία μέσω της Κίνας επηρεάστηκε το νόημά του από την ιδέα της καρμικής ανταπόδοσης. Σημαντικότερο, όμως, είναι το γεγονός πως η ιδέα του κι συνδυάστηκε με τις σιντοϊστικές απόψεις για τη φύση και έτσι θεωρήθηκε ως η βάση της κυκλικής εναλλαγής των φυσικών φαινομένων. Οι μεγαλύτερες αλλαγές ωστόσο στην ερμηνεία και την εφαρμογή του κι άρχισαν να συμβαίνουν με την ανάδυση της τάξης των σαμουράι, στην ύστερη Χεϊάν Περίοδο. Οι σαμουράι, οι οποίοι αντιμετώπιζαν τη διαρκή απειλή του θανάτου, αντιλαμβάνονταν το κι με όρους θάρρους. Για παράδειγμα, η σύνθετη λέξη σι–κι σημαίνει δύναμη της θέλησης, ι-κι σθένος και γιου-κι ανδρεία. Όταν κατά τη διάρκεια του Σογκουνάτου Τοκουγκάβα η Ιαπωνία απολάμβανε περίπου τρεις αιώνες ειρήνης, άρχισαν οι συζητήσεις για τη φιλοσοφική θεώρηση και λογική ερμηνεία του κι, ιδιαίτερα της σχέσης του με την ενεργειακή βάση των πολεμικών τεχνών.

Σύμφaikido3ωνα με την άποψη του Δάσκαλου Ουεσίμπα η αντίληψη του κι είναι η συνειδητοποίηση μιας μεγαλύτερης αλήθειας από αυτήν που μπορούν να αποκαλύψουν τα μυστικά του σώματος. Το κι είναι η αληθινή φύση του σύμπαντος και τα ανθρώπινα όντα πρέπει να ενώσουν το νου και το σώμα με το κι, επιτυγχάνοντας την εναρμόνιση με τη δραστηριότητα όλων των πραγμάτων στο σύμπαν. Το κι είναι δίπτυχο. Από τη μία είναι η βάση για την ενότητα του προσωπικού μας σύμπαντος και από την άλλη αντιπροσωπεύει την αυθόρμητη έκφραση της δύναμης της αναπνοής. Τούτη η ιδέα βέβαια προέρχεται από την αντίληψη που είχαν οι αρχαίοι Κινέζοι διανοητές για τον όρο, αλλά χρειάζεται να γίνει κατανοητή μέσω της ενοποίησης νου-σώματος-κι στην εκπαίδευση του Αϊκίντο. Στη διαδικασία της εκπαίδευσης η ενοποίηση με το κι του σύμπαντος επιτυγχάνεται αυθόρμητα, χωρίς προσπάθεια, μέσω της αναπνοής. Η αναπνοή είναι εκείνη που ενοποιεί τις σκέψεις και τις σωματικές κινήσεις. Όταν ο ρυθμός της αναπνοής και οι κινήσεις του Αϊκίντο εναρμονιστούν με το ρυθμό του σύμπαντος, ο νους και το σώμα γίνονται το επίκεντρο για μια σφαιρική περιστροφή του σώματος.

 

Πιο Γρήγορος κι από το Φως

Ο Ουεσίμπα χρησιμοποιούσε συχνά την έκφραση «πιο γρήγορος κι απ' το φως», όταν περιέγραφε τη θεωρία του Αϊκίντο (Dieterich 2013, 112-151). Με αυτό υπονοούσε πως αφού η βάση των τεχνικών του Αϊκίντο βρίσκεται στην απορρόφηση των κινήσεων του αντιπάλου, τότε χρειάζεται να είναι κανείς πιο γρήγορος από σφαίρα, στην πραγματικότητα πιο γρήγορος από το φως. Το αληθινά μοναδικό χαρακτηριστικό του Αϊκίντο είναι να ενωθεί κανείς με τη φύση, να κινείται με το πνεύμα και την τεχνική ενοποιημένα και πάντα σε συμφωνία της σφαιρικής περιστροφής. Οι κινήσεις αυτού του συστήματος είναι πολύπλοκες. Αντί να ακολουθούν καθορισμένες μορφές, οι τεχνικές ξεπηδούν η μία από την άλλη και όλες από μια βασική αρχή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διαρκώς καταγράφονται νέες κινήσεις και τεχνικές, ακόμη και σήμερα. Οι ατελείωτες δυνατότητες που κρύβει η καθημερινότητα, είναι το διακριτικό χαρακτηριστικό τούτης της τέχνης.

Ηaikido4 καρδιά του Αϊκίντο εκφράζεται ίσως καθαρότερα στο ιρίμι-νάγκε. Το ινίμι νάγκε είναι μια τεχνική στην οποία ο νάγκε (εκείνος που οδηγεί) περνά στη νεκρή γωνία του αντιπάλου του (σικάκου), αναλαμβάνει τον έλεγχο της τύχης του, καθοδηγώντας τον και ρίχνοντάς τον σύμφωνα με τους νόμους της σφαιρικής περιστροφής (Stevens 1996, 55-62). Παρασύρει κανείς τον αντίπαλο στην κίνησή του, έτσι ώστε τα δύο σώματα να γίνουν ένα. Κατόπιν καταστρέφει την ισορροπία του και τέλος τον ρίχνει, διατηρώντας το δικό του κέντρο άθικτο και απόλυτα ελέγξιμο. Η ελευθερία και ο αυτοματισμός της κίνησης είναι χαρακτηριστικά των βασικών τεχνικών του Αϊκίντο. Το τενκάν (στροφή) είναι η άλλη βασική αρχή του Αϊκίντο και περιλαμβάνει διάφορους τύπους ρίψεων και λαβών (Pranin, S. (2007). Όσο οι κινήσεις του σώματος περιλαμβάνουν περιστροφή γύρω από τον άξονα και στροφές, οι σφαιρικές τροχιές είναι το άλφα και το ωμέγα της εκπαίδευσης. Τούτη η έμφαση στο δυναμισμό της σφαίρας οδήγησε την τέχνη σε διάφορες ενδιαφέρουσες αναπτύξεις

Για παράδειγμα, παρόλο που το Αϊκίντο διδάσκει τραχιές τεχνικές, όπως τα άμεσα κτυπήματα (ατέμι) και λαβές που προέρχονται από αρχαίες πολεμικές τέχνες, η έμφαση δίνεται σε μια σφαιρική περιστροφή που μοιάζει με ρευστή χορογραφία, εξευγενισμένη και ντελικάτη (Von Krenner 2016, 16-25).

Επιπλέον, πολλές τεχνικές διαγράφουν ένα πλατύ τόξο, που έχουν ως κατάληξη το ρίξιμο του αντιπάλου στο έδαφος, αλλά το Αϊκίντο είναι δυνατόν να εκτελεστεί σε περιορισμένο χώρο, εξαιτίας ακριβώς της κυκλικότητάς του. Η κυκλική κίνηση έρχεται σε αντίθεση με τις ευθύγραμμες κινήσεις άλλων συστημάτων, που δείχνουν περισσότερο βίαιες και τραχιές. Στην πραγματικότητα οι τραχιές τεχνικές του παρελθόντος εξευγενίστηκαν με την έμφαση σε κυκλικές κινήσεις και έτσι περιορίστηκε και ο απαιτούμενος χώρος για τον μαχητή.

 

Η Καρδιά του Αϊκίντο

Ωστόσο, η ουσία της εκπαίδευσης δεν βρίσκεται μόνο στη διαρκή εξάσκηση σε τεχνικές. Βρίσκεται αρχικά στην εναρμόνιση του νου με τη δραστηριότητα όλων των πραγμάτων στο σύμπαν. Κατόπιν ακολουθεί η εναρμόνιση του σώματος με τη δραστηριότητα όλων των πραγμάτων και τέλος η εκπαίδευση χειρισμού του κι, που συνδέει το νου και το σώμα, έτσι ώστε να εναρμονιστεί με το σύμπαν. Ο αληθινός σπουδαστής του Αϊκίντο είναι εκείνος που ασκεί τις τρεις πρακτικές ταυτόχρονα, όχι μόνο θεωρητικά αλλά πραγματικά, μέσα στο ντότζο.

Σύμφωνα με τον Δάσκαλο Ουεσίμπα, «κάθε τεχνική μιας πολεμικής τέχνης χρειάζεται να εναρμονίζεται με την αλήθεια του σύμπαντος. Αν δε συμβαίνει κάτι τέτοιο, η πολεμική τέχνη απομονώνεται και αποχωρίζεται από την τέχνη της δημιουργίας αγάπης. Το Αϊκίντο είναι τάκε μούσου, ο ηρωικός βρυχηθμός, η αντήχηση του σώματος, η δύναμη του αούμ που αντηχεί στο σύμπαν (Ueshiba 1993, 16, 29–30)

»Η αντήχηση του σώματος ξεπηδά από την ενότητα του νου και του σώματος, που εναρμονίζεται με τη συνήχηση του σύμπαντος. Η αμοιβαία ανταπόκριση και ανταλλαγή παράγει το κι του άικι. Η ουσία του Αϊκίντο είναι η συνήχηση σώματος και σύμπαντος. Από τούτη τη συνήχηση παράγεται θερμότητα, φως και δύναμη ενοποιημένη σε ένα πλήρως συνειδητοποιημένο πνεύμα. Η ζωτικότητα του ήχου του σώματος και η αντήχηση του σύμπαντος τρέφουν τη λεπτή επενέργεια του κι και δίνουν γέννηση στο τάκε-μούσου άι-κι, την πολεμική τέχνη που είναι αγάπη και την αγάπη που δεν είναι άλλη από την πολεμική τέχνη» (Pranin 1993, 10–11, 167).

 

Βιβλιογραφία

    • Armstrong, H. B. 1995. The Koryu Bujutsu Experience in Kory Bujutsu - Classical Warrior Traditions of Japan.
      New Jersey: Koryu Books.
    • Dieterich, W. 2013. Elicitive Conflict Transformation and the Transrational Shift in Peace Politics, Springer.
    • Pranin, S. A. 1993). Aikido Masters Vol I. Tokyo, Japan: Aiki News
    • Pranin, S. Α. 2007. «Aiki»: Encyclopedia of Aikido.
    •
Rosenbaum, Michael. 2004. Kata and the Transmission of Knowledge in Traditional Martial Arts. Boston:
       YMAA Publication Center.
    • Sanchez, C. 2013. Budo for Budoka. Cuervo.
    • Stevens, J. 1996. The Shambhala Guide to Aikido, Massachusetts: Shambhala Publications.
    • Ueshiba M., (Compiled by Stevens, J.) 1993. The Essence of Aikido. Japan: Kodansha.
    • Ueshiba, M. 2002. The Art of Peace. (Translated by Stevens, John). Shambhala Publications.
    • Von Krenner, W. 2016. Atemi: The Thunder and Lightning of Aikido, Τambuli Media.
    • Westbrook, A. & Ratti, O. (1970). Aikido and the Dynamic Sphere. Tokyo, Japan: Charles E. Tuttle Company.
    • Yoke, H. P. 2000. Li, Qi, and Shu: An Introduction to Science and Civilization in China. Mineola, New York:
      Dover Publications.

 

K.K.