Ανάμεσα στους μυστηριώδεις λαούς της Γης, οι Μάγια, αποτελούν ένα φαινόμενο μοναδικό. Δημιούργησαν μερικά από τα μεγαλύτερα έργα τέχνης του κόσμου και έπειτα, ξαφνικά, εξαφανίστηκαν από τις σελίδες της ιστορίας. Εξ αιτίας κάποιου άγνωστου γεγονότος ο πολιτισμός τους κατέρρευσε και οι ίδιοι εγκατέλειψαν τις πόλεις τους. Μεγάλο τμήμα της περιοχής που κάποτε ζούσαν παρατηρώντας τ' αστέρια και χτίζοντας τις θρυλικές πυραμίδες τους, καλύφθηκε από τη ζούγκλα.

Ο πολιτισμός των Μάγια αποτελεί σήμερα σημείο αναφοράς, αλλά και πηγή μυστηρίου και έμπνευσης για τους μελετητές του αρχαίου κόσμου. Η παρουσία του σηματοδότησε σημαντικές εξελίξεις στην πορεία της ανθρωπότητας και αποτέλεσε ένα ορόσημο της παγκόσμιας ιστορίας.

Οι Μάγια ήταν μελετητές των άστρων, εξαιρετικοί αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, έμποροι, καλλιεργητές της γης και δεινοί πολεμιστές, ενώ ο τρόπος ζωή τους χαρακτηριζόταν από μια βαθιά αίσθηση ιερότητας για τη φύση, τον πλανήτη και το σύμπαν. Οι μεγαλόπρεπες τελετές που πραγματοποιούσαν για να τιμήσουν τους θεούς τους αποτελούσαν για αυτούς ουσιαστική έκφραση της αρμονικής τους συνύπαρξης με το σύνολο της ζωής. Η κοινωνία τους στηριζόταν σε ένα είδος αυστηρά οργανωμένης διαστρωμάτωσης, μέσα στην οποία όλοι γνώριζαν πολύ καλά τη θέση τους και το ρόλο που διαδραμάτιζαν.

Ο πρώτος Ευρωπαίος που μελέτησε τους Μάγια και κατέγραψε ήθη και έθιμά τους, περί το 1566, ήταν ο χρονικογράφος Ντιέγκο ντε Λάντα, που ήταν και ο πρώτος Ισπανός επίσκοπος του Γιουκατάν. Στη συνέχεια δεν «ακούστηκε» τίποτα για αυτούς επί αιώνες ολόκληρους. Μόλις το 1773 ανακαλύφθηκε μέσα στη ζούγκλα, το Παλένκε, η πλέον γνωστή πόλη τους. Το 1841, έγινε πάλι λόγος γι' αυτούς σε μια μελέτη που δημοσίευσε ένας Αμερικάνος διπλωμάτης ονόματι Τζών Στέφενς, με τον τίτλο: «Επεισόδια από ένα Ταξίδι στην Κεντρική Αμερική, Τσίαπας και Γιουκατάν».

Πίστευαν ότι ζούσαν στην πέμπτη εποχή του Ήλιου γιατί πριν από την δημιουργία του σύγχρονου ανθρώπου είχαν υπάρξει τέσσερις προηγούμενες φυλές και εποχές. Σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, οι προηγούμενες φυλές είχαν καταστραφεί από μεγάλους κατακλυσμούς, αφήνοντας λίγους επιζώντες. Με βάση τη χρονολόγηση των Μάγια η εποχή που διανύουμε άρχισε στις 11 Αυγούστου 3114 π.Χ. και θα τελειώσει στις 21 Δεκεμβρίου του 2012 μ.Χ.

Η Ιστορική Διαδρομή

Στο τέλος της εποχής των παγετώνων, 70.000 χρόνια πριν, καθώς η ωκεάνια στάθμη έπεσε, αποκαλύφθηκε ένα πέρασμα από την ΒΑ Ασία στην ΒΔ Αμερική. Μέσα απ' αυτή τη στενή λωρίδα γης, Ασιάτες διείσδυσαν στην αμερικάνικη ήπειρο. Εκεί όμως ήδη προϋπήρχε ένα μωσαϊκό φυσικών τύπων, επικρατέστερος των οποίων ήταν ο μογγολοειδής, με τους μαύρους βοστρύχους, το απαλό άτριχο σώμα και τα ψηλά ζυγωματικά. Οι πρώτοι Αμερικανοί ήταν κυνηγοί που ακολούθησαν τα μαμούθ και τους βίσωνες που πέρασαν στην αμερικανική ήπειρο, αιώνες πριν ακολουθήσει το ανθρώπινο μεταναστευτικό ρεύμα. Αυτό το ρεύμα προσέγγισε την περιοχή του Μεξικού εδώ και 21.000 χρόνια, βρίσκοντας ιδιαίτερα πλούσια χλωρίδα.

Όμως το Μεξικό δεν ήταν ομοιογενής περιοχή. Πολλές οροσειρές το χώριζαν σε αναρίθμητες κοιλάδες με έντονες κλιματικές διαφορές, οι οποίες διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των πολιτισμών του. Ο γεωγραφικός τεμαχισμός είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη διαφορετικών γλωσσών και ένα σύστημα κοινών γραφικών συμβόλων, τα οποία όμως ανάλογα με την περιοχή λάμβαναν διαφορετικές έννοιες.

Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα χρονολογούνται περί το 7500 π.Χ. Στα μέσα της προκλασικής περιόδου εμφανίστηκαν αλλαγές στις γεωργικές κοινότητες, που μαρτυρούν τις αρχές μιας πιο πολύπλοκης κοινωνικής δομής, ενώ κάποιες κατασκευές μας δείχνουν ότι υπήρχε συλλογική εργασία κάτω από διοίκηση συγκεντρωτική.

Σ' αυτές τις κοιλάδες αναπτύχθηκε η καλλιέργεια που επέφερε τη μόνιμη εγκατάσταση σε χωριά περίπου το 3000 π.Χ. Τότε καλλιεργείτο συστηματικά το βαμβάκι, όπως και η βασική τριάδα φυτών (καλαμπόκι, φασόλια, γλυκοκολοκύθα) που αποτελεί ως σήμερα τη διατροφική βάση των λαών του Μεξικού. Λίγο αργότερα ήρθε να προστεθεί η κεραμική τέχνη στο κεντρικό Μεξικό. Ταυτόχρονα δε, αναπτύχθηκε σημαντικά η υφαντουργία. Σταδιακά αυξήθηκε ο πληθυσμός των χωριών και επικράτησαν πρωτόγονες ταφικές λατρείες με έντονο θυσιαστικό χαρακτήρα, ενώ διαμορφώθηκαν και οι λατρευτικοί χώροι- πυραμιδωτοί ναοί.

Όλοι οι Ινδιάνοι της Μέσης Αμερικής μοιράζονταν ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που απουσίαζαν από το Νέο Κόσμο: ιερογλυφική γραφή, πτυσσόμενα βιβλία από χαρτί φτιαγμένα από φλοιό συκιάς ή από δέρμα ελαφιού, πολύπλοκο ημερολόγιο, ένα παιχνίδι που παιζόταν με λαστιχένια μπάλα, εξαιρετικά εξειδικευμένες αγορές, αλλά και ανθρώπινες θυσίες. Εδίδετο έμφαση στην αυτοθυσία με το χύσιμο αίματος τρυπώντας τα αυτιά, τη γλώσσα και τα γεννητικά όργανα. Είχαν μια εξαιρετικά πολύπλοκη πανθεϊστική θρησκεία, που περιελάμβανε θεότητες της φύσης και θεότητες που αποτελούσαν έμβλημα βασιλικής καταγωγής. Επίσης σε όλες της μεσο-αμερικανές θρησκείες, υπήρχε η ιδέα ενός Ουρανού με πολλά στρώματα, ενός Υπόγειου Κόσμου, και ενός Σύμπαντος το οποίο προσανατολιζόταν στις τέσσερις κατευθύνσεις με ειδικά χρώματα και θεούς για τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και το κέντρο.

Γενικά, ο μεσο-αμερικάνικος πολιτισμός χωρίζεται σε τέσσερις γενικές περιόδους: α) την αρχαϊκή ως το 2000 π.Χ., β) την προκλασική από το 2000 π.Χ. έως το 250 μ.Χ., γ) την κλασική από το 250 μ.Χ. έως το 1000 μ.Χ. όπου συντελέστηκε η ανάπτυξη των μεγάλων πολιτισμών και δ) τη μετακλασική εποχή από το 1000 μ.Χ. έως το 1540 μ.Χ. που χαρακτηρίζεται από την εισβολή των Τολτέκ στη γη των Μάγια.

Ένα Καλειδοσκόπιο Αρχαίων Πολιτισμών

Ο πολιτισμός των Μάγια δεν μπορεί να εξεταστεί ξέχωρα από τους προγενέστερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, καθώς αντλεί από αυτούς θεμελιώδεις επιρροές. Ενώ με τη σειρά του ο πολιτισμός τους επηρέασε τους μεταγενέστερους πολιτισμούς των Τολτέκων και των Αζτέκων. Οι κυριότεροι πολιτισμοί που ήκμασαν στην ευρύτερη αυτή περιοχή, επιγραμματικά, ήταν οι παρακάτω:

Α) Ολμέκοι
Η απαρχή αυτού του πολιτισμού χάνεται μέσα στην ομίχλη του χρόνου, αλλά φθάνει τουλάχιστον μέχρι το 3000 π.Χ. Οι Ολμέκοι δημιούργησαν ιερογλυφική γραφή, αριθμητικά σύμβολα και ημερολόγιο, έχτισαν πόλεις και τελετουργικά κέντρα. Αναφέρονται τουλάχιστον δέκα θεοί, μερικοί εκ των οποίων υφίστανται και μέχρι την περίοδο των Αζτέκων, δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα.

Στην περιοχή των Τρεις Σαπότες βρέθηκε η περίφημη στήλη C που περιέχει την πιο παλιά (3ος π.Χ. αιώνας) και πλήρη ημερομηνία που έχει βρεθεί ποτέ σε ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο. Είναι γραμμένη με το ίδιο σύστημα που χρησιμοποιήθηκε αργότερα από τους Μάγια στις ιερογλυφικές στήλες τους. Το σύστημα αυτό καταδεικνύει μια θαυμαστή γνώση των μαθηματικών εννοιών με κύριο χαρακτηριστικό, τόσο τη μαθηματική σύλληψη, όσο και τη χρήση του μηδενός! Γεγονός αξιοθαύμαστο αφού είναι ο πρώτος λαός του κόσμου που χρησιμοποίησε το «0», αιώνες πριν από τη χρήση του στην Ευρώπη. Αυτή η αφηρημένη αντίληψη (του μηδενός), τόσο συνηθισμένη για μας σήμερα, επέτρεψε στη συνέχεια στους Μάγια να φτιάξουν ένα από τα καλύτερα αριθμητικά συστήματα όλων των εποχών.

Οι Ολμέκοι θεωρείται ο μητρικός πολιτισμός της μέσης Αμερικής.

Β) Ο Πολιτισμός του Τεοτιχουακάν
Η λέξη Τεοτιχουακάν, σημαίνει «ο τόπος στον οποίο οι άνθρωποι έγιναν θεοί» και η εξέλιξη της αποτέλεσε συνέχεια του πολιτισμού των Ολμέκων.

Η Τεοτιχουακάν φημίζεται για τις μεγάλες λεωφόρους, για τις περίφημες πυραμίδες του Ήλιου και της Σελήνης, για τη λεπτότητα και την πολυπλοκότητα των τοιχογραφιών που κοσμούσαν τους τοίχους των πολυτελών παλατιών της. Το σχήμα της κεντρικής πόλης ήταν τετραγωνικό, με σαφή προσανατολισμό Βορρά - Νότου και απόκλιση 15 μοιρών ανατολικά, γεγονός που υποδεικνύει ακριβείς αστρονομικούς υπολογισμούς. Έτσι τα κτίρια αντίκριζαν την ανατολή των Πλειάδων στο ουράνιο στερέωμα. Η πόλη αντιμετωπιζόταν ως θηλυκή αρχή, που αγκάλιαζε όλα όσα βρίσκονταν μέσα στα όρια της. Μέσα από τον αριθμό τέσσερα θεωρείτο πως επιτυγχάνετο η ισορροπία των τεσσάρων στοιχείων, τα οποία αντιπροσώπευαν τα σημεία του ορίζοντα, ένα βασικό άξονα της ινδιάνικης μυθολογίας.

Η επιρροή της Τεοτιχουακάν ήταν σημαντική στην εξελικτική πορεία των Μάγια.

Γ) Ο Πολιτισμός των Ζαποτέκων και των Μιξτέκων
Αναπτύχθηκε από το 400 π Χ- 750 μ.Χ. Έδρευε στις υψηλές κοιλάδες του κράτους της Οαξάκα με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγάλη ανάπτυξη αστρονομικών γνώσεων.

Δ) Ο Πολιτισμός των Τοτονάκων
Αναπτύχθηκαν στην περιοχή του κόλπου στη Βερακρούζ. Η πρωτεύουσα Ελ Τατζίν είχε αρχιτεκτονικό πλούτο εφάμιλλο των μεγαλύτερων κέντρων των Μάγια. Πάνω στην ελλιπή πυραμίδα του Ελ Τατζίν βρέθηκαν σκαλισμένες 365 κοιλότητες που αντιστοιχούν στις ημέρες του χρόνου.

Ε) Ο Πολιτισμός των Μάγια
Στη διάρκεια έξι αιώνων, από το 250 μ.Χ. μέχρι το 900 μ.Χ., οι Μάγια, έφτασαν σε πνευματικά και καλλιτεχνικά ύψη που εκείνη την εποχή κανένας άλλος πολιτισμός στον επονομαζόμενο «Νέο Κόσμο» δεν μπορούσε να φθάσει, ενώ λίγοι στον «Παλιό Κόσμο» μπορούσαν να ανταγωνιστούν. Η κλασσική περίοδος ήταν η «χρυσή εποχή» τους. Μεγάλοι πληθυσμοί, ανθούσα οικονομία και εκτεταμένο εμπόριο ήταν μερικά από τα χαρακτηριστικά. Αυτή ήταν η μόνη περίοδος κατά την οποία οι Μάγια χρησιμοποιούσαν στα μνημεία τους το ημερολόγιο μακρού συστήματος αρίθμησης.

ΣΤ) Οι Τολτέκοι
Ο πολιτισμός των Τολτέκων (856-1250 μ.Χ.) συμπορεύτηκε αρχικά με αυτόν των Μάγια καθώς ουσιαστικά εισήλθαν στην περιοχή των Μάγια. Είχαν γραφή και γνώσεις μαθηματικών και αστρονομίας, ενώ χρησιμοποιούσαν ένα ακριβές ημερολόγιο. Το Τσίντσεν Ίτσα έγινε η ανώτατη μητρόπολη ενός ενιαίου βασιλείου. Εδώ πραγματοποιήθηκε η σύνθεση των Μάγια και των Τολτέκων στις τεχνοτροπίες της αρχιτεκτονικής άλλα και στη θρησκεία. Οι ανθρώπινες θυσίες σε ευρεία κλίμακα ήταν επιρροή των Τολτέκων. Έτσι το Τσίντσεν Ίτσα είναι γνωστό όχι μόνο για την αρχιτεκτονική του αλλά και για το «πηγάδι των θυσιών». Πίστευαν ότι οι θυσιαζόμενοι εκεί έρχονταν σε ιδανική κατάσταση για να ζητήσουν την ακρόαση των θεών και να επιστρέψουν ως νέοι ηγεμόνες της πόλης. Οι Τολτέκοι, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ενδείξεις, εξαφανίστηκαν περί το 1224 μ. Χ και η ισχυρή πρωτεύουσα τους Τσίντσεν 'Ιτσα εγκαταλείφθηκε.

Ζ) Οι Αζτέκοι
Πρόκειται για τον πλέον πρόσφατο μεσο-αμερικανικό πολιτισμό(1325-1520 μ.Χ.) με βασικά χαρακτηριστικά πανομοιότυπα με εκείνα όλων των προαναφερθέντων πολιτισμών. Περί το 1428, επιβλήθηκαν όλων των αντιπάλων τους και η αυτοκρατορία τους διήρκεσε μέχρι το 1520. Ανέπτυξαν ακόμα περισσότερο την αστρονομία. Στα τέλη του 18ου αιώνα ανακαλύφθηκε η περίφημη πέτρα του Ήλιου-το ημερολόγιο των Αζτέκων, αναμνηστική πέτρα μιας ιερής ημερομηνίας, της τελετουργικής γιορτής που γινόταν κάθε 52 χρόνια, τη γιορτή του Νέου Πυρός. Στην πέτρα αυτή ήταν χαραγμένη η ημερομηνία της γιορτής του Νέου Πυρός του 1479. Έχει δε επάνω της σκαλισμένες τις ιερογλυφικές ημερομηνίες των τεσσάρων προηγούμενων κόσμων.

Η Θρησκεία και η Γραφή των Μάγια

Η γλώσσα των Μάγια δεν είχε καμία ιδιαίτερη λέξη για ό,τι εμείς αποκαλούμε θρησκεία. Αυτό συνέβαινε ακριβώς διότι η θρησκεία διαπότιζε όλες τις όψεις της ζωής.

Όταν οι Ισπανοί άποικοι μιλούσαν για κάτι «θρησκευτικό» στην κοινωνία των Μάγια χρησιμοποιούσαν τη λέξη «σκολ», που σημαίνει «εγκράτεια και αγνότητα». Ενώ το «ιερό» ως λέξη ήταν πάντα παράγωγο της λέξης θεός. Για το βέβηλο δεν υπήρχε λέξη γιατί αγνοείτο η έννοια.

Οι Μάγια είχαν ελάχιστα προσωπικά αντικείμενα. Σκάλιζαν την γη για να καλλιεργήσουν ενώ οι μεγαλόπρεπα στολισμένοι ηγέτες τους τελούσαν παράξενες και οδυνηρές τελετουργίες, συχνά πάνω στα ίδια τους τα κορμιά, ώστε να εξασφαλίσουν τη γονιμότητα της γης..

Σε ένα βαθύτερο επίπεδο αναφαίνεται στις δοξασίες τους η ιδέα ότι η ζωή ήταν πανταχού παρούσα. Από τον ανόργανο κόσμο μέχρι τους θεούς υπήρχε μια συνέχεια αδιάσπαστη, στην οποία περιλαμβάνετο φυσικά και ο άνθρωπος. Εάν παραβιαζόταν η ισορροπία επηρεαζόταν ολόκληρη η κοσμική τάξη. Ο άνθρωπος δεν διέπραττε ηθικές ή ανήθικες πράξεις, άλλα θεμιτές η αθέμιτες ως προς την Κοσμική Τάξη, της οποίας η διασάλευση ήταν σημαντικότερη και από το θάνατο.

Διακρίνουμε ακόμα την αρχή της δυαδικότητας, όπου οι δυο πόλοι είναι ηθικά αχρωμάτιστοι και ο άνθρωπος θα έπρεπε να ισαπέχει από αυτούς πάντα, για να συμβάλλει στην Κοσμική Τάξη. Με δεδομένη την κανονικότητα και την ισορροπία του Κόσμου μέσα στον κυκλικό χρόνο, το μέλλον ήταν προβλέψιμο, εφόσον βέβαια και ο άνθρωπος φρόντιζε ώστε να μη δρα αρνητικά επηρεάζοντας την κοσμική τάξη και κάνοντάς την απρόβλεπτη.

Το ημερολόγιο επομένως αποκτούσε μια ιδιαίτερη αξία, γιατί σ' αυτό υπήρχε η γνώση της περιοδικότητας που εμπεριείχε τη γνώση του παρελθόντος. Οι θρησκευτικοί ηγέτες, κάτοχοι αυτής της γνώσης, φρόντιζαν να μη διαταράσσεται η Κοσμική και η επίγεια τάξη, έτσι ώστε το μέλλον να είναι όντως προβλέψιμο και τα δεινά που επιφύλασσε να μην ξένιζαν τους ανθρώπους. Αυτοί διατηρούσαν τη συνέχεια όταν συνέβαινε μια αλλαγή στην πολιτική εξουσία. Φρόντιζαν ώστε να συγχωνεύονται οι θεοί των αυτοχθόνων με εκείνους των νεοεισερχόμενων. Οι νέοι θεοί αποτελούσαν τα νέα στοιχεία που εισάγονταν στην Κοσμική Τάξη εξαιτίας των επίγειων αλλαγών. Με αυτόν τον τρόπο και ο Ιησούς ενσωματώθηκε στο πάνθεο των Γιουκατέκων.

Ο κυριότερος θεός των Μάγια ήταν ο Ζάμνα, ο μεγάλος πατέρας και δάσκαλος της σοφίας. Αυτός φαίνεται να αποτελούσε το πρωτότυπο για τον μετέπειτα Κοετζαλκοάτ-Κουκουλκάν τον οποίο επικαλούνταν οι πιστοί για το άναμμα της νέας φωτιάς. Ο Ζάμνα σχετιζόταν με τις Πλειάδες και παραλληλίζεται με τον Όσιρη που σχετιζόταν, αντίστοιχα, με τον αστερισμό του Ωρίωνα.

Και ενώ οι Μάγια παρατηρούσαν τις κινήσεις του Ωρίωνα, ολόκληρο το χρόνο, το ενδιαφέρον τους για αυτόν τον αστερισμό ερχόταν σε δεύτερη μοίρα σε σύγκριση με την γοητεία που ασκούσε πάνω τους ο αστερισμός των Πλειάδων.

Περίμεναν το μεσουράνημα των Πλειάδων στο νυχτερινό ουρανό για να ανάψουν τη νέα φωτιά και να γιορτάσουν το ξεκίνημα του καινούργιου κύκλου, είτε αυτός ήταν χρόνος, ημερολογιακός κύκλος ή ότι άλλο. Οι Πλειάδες επομένως είχαν την ίδια λειτουργία με το Σείριο προαναγγέλλοντας την αυγή, τη γέννηση της Αφροδίτης. Το ενδιαφέρον των Μάγια για την ανατολή των Πλειάδων βασιζόταν στην πίστη τους ότι η πύλη του παραδείσου, βρισκόταν κάπου ανάμεσα στους αστερισμούς του Ταύρου και του Ωρίωνα, διδαχή που ταυτιζόταν με εκείνη των αρχαίων Αιγυπτίων. Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κάποιος μήπως αυτοί οι δυο πολιτισμοί είχαν κοινή προέλευση. Αξίζει να επισημανθεί πως η εσωτερική παράδοση κάνει λόγο για την ύπαρξη της χαμένης Ατλαντίδας που λέγεται ότι μεταλαμπάδευσε τον πολιτισμό της τόσο στην Αίγυπτο όσο και στην κεντρική Αμερική.

Ανάμεσα στην πληθώρα των θεών που λάτρευαν οι Μάγια υπήρχαν και τέσσερις που ονομάζονταν Μακάμπ, αν και εικάζεται ότι επρόκειτο για ένα και μοναδικό ον που προβαλλόταν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Οι Μακάμπ, ήταν τέσσερις αδελφοί που τοποθετήθηκαν από το Δημιουργό στις τέσσερις άκρες του κόσμου ως στηρίγματα του ουρανού. Τα ονόματα τους αντιστοιχούσαν στα τέσσερα κυρίαρχα γράμματα και σημάδευαν τα τέσσερα σημεία του κόσμου όπου ο καθένας κατοικούσε. Αυτές οι αντιστοιχίες ήταν ακόμα μια κωδικοποίηση που προέβλεπε το μέλλον.

Το πρώτο απ τα κύρια γράμματα ήταν το Καν. Η χρονιά αυτή είχε για οιωνό τον Μακάμπ του Νότου. Το χρώμα του ήταν το κίτρινο.

Το δεύτερο γράμμα ήταν το Μουλούκ. Είχε για οιωνό τον Μακάμπ της Ανατολής, η οποία θεωρείτο πολύ ευοίωνη. Το χρώμα της ήταν το κόκκινο.

Το τρίτο γράμμα ήταν το Ιξ. Τη χρονιά αυτή οιωνός ήταν ο Μακάμπ του Βορρά. Το χρώμα του ήταν το άσπρο.

Το τέταρτο γράμμα ήταν το Καουάκ. Οιωνός ήταν ο Μπακάμπ της Δύσης. Αυτή θεωρείτο πολύ άτυχη χρονιά και το χρώμα της ήταν το μαύρο.

Όσο για το κέντρο συμβολιζόταν με το πράσινο χρώμα.

Διαδεδομένο σύμβολο για τους Μάγια υπήρξε ο σταυρός, σύμβολο του Ήλιου. Ωστόσο, ο σταυρός ήταν επιπλέον και σύμβολο του Δένδρου Σέτμπα, του Δένδρου της Ζωής, που είχε 400.000 θηλές αντί για καρπούς. Το δένδρο Σέτμπα ήταν το δένδρο της δημιουργίας από το οποίο τρεφόταν κάθε μορφή ζωής. Μάλιστα, ένας από τους τρόπους που «έβλεπαν» το γαλαξία, ήταν σαν ένα πελώριο δένδρο Σέτμπα που στήριζε τον ουρανό.

Πίστευαν επίσης ότι το κακό και η αμαρτία έφερναν θανάτους και εξομολογούνταν τα αμαρτήματα τους σε πρώτη ευκαιρία. Νήστευαν πριν από τις γιορτές μερικές φορές έως και τρία χρόνια. Πίστευαν δε ακράδαντα στην αθανασία της ψυχής και τη μετά θάνατον ζωή.

Ο χορός και η μουσική αποτελούσαν σημαντικότατους τρόπους έκφρασης της λατρείας τους προς τους θεούς, τρόπο προσέγγισης των θεών και εργαλεία ατομικής και ομαδικής εξέλιξης. Η μουσική τους όμως παραμένει άγνωστη έως σήμερα, παρόλο που θεωρείται πως ψήγματά της επιβιώνουν στην παραδοσιακή μουσική των λαών της ευρύτερης περιοχής.

Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που σχετίζονται με τη θρησκεία των Μάγια ήταν οι περίφημες θυσίες τους. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί πως δεν θα πρέπει να κάνουμε το λάθος να κρίνουμε αυτό το γεγονός με όρους του δικού μας πολιτισμού και με όρους της σημερινής εποχής. Η έννοια της θυσίας για τους Μάγια ήταν κάτι τελείως διαφορετικό από ό,τι εμείς αντιλαμβανόμαστε σήμερα ως θυσία.

Πέρα από την σημασία της θυσίας ως σπονδής αίματος στους θεούς, σε συνδυασμό με την λήψη ψυχότροπων παρασκευασμάτων ο πόνος οδηγούσε τους Ινδιάνους -τους ευγενείς κυρίως και τους ιερείς που ήταν επιφορτισμένοι με τα θρησκευτικά καθήκοντα- σε εκστατική επικοινωνία με το υπερφυσικό. Το αίμα συμβόλιζε το γονιμοποιό σπέρμα των θεών που γέννησε τον Κόσμο.

Όταν το θύμα στη θυσία ήταν άνθρωπος, αυτός «αποκτούσε» τη μορφή των θεοτήτων και η θυσία αναπαρήγαγε ένα μυθικό αρχέγονο συμβάν σχετικό με την αναδημιουργία και την συντήρηση του σύμπαντος. Ο θυσιαζόμενος ήταν ο ίδιος ο θεός που στην αρχαιότητα είχε παραχωρήσει το σώμα του, βορά στο μαχαίρι η στη φωτιά, αποκτώντας με τον τρόπο αυτόν το χάρισμα του μεσολαβητή ανάμεσα στους αντιτιθέμενους κόσμους της ζωής και του θανάτου. Ο θάνατος-μεταμόρφωση του ήταν έργο δημιουργίας. Όλοι όσοι επρόκειτο να θυσιαστούν, ήταν θεοί στα μάτια τους.

Η συγκεκριμένη τελετουργία επομένως ήταν επανάληψη του θείου δράματος. Η ανθρωποθυσία, όπως και η σπονδή κάθε άσπιλου όντος επέστρεφε στους θεούς μέρος του εαυτού τους, τους εμπλούτιζε και τους ολοκλήρωνε, κλείνοντας τον κύκλο της δημιουργίας τους.

Οι γραφείς, είχαν τους δικούς τους προστάτες θεούς και έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης. Τα σύμβολα της γραφής των Μάγια ξεπερνούσαν τα 1000. Η γραφή ήταν εν μέρει εικονογραφική και εν μέρει συλλαβική, γεγονός που δυσχεραίνει την αποκρυπτογράφηση της.. Σε πόλεις όπως το Τικάλ, η Παλένκε, το Κοπάν υπήρχαν τεράστιες βιβλιοθήκες που κατέστρεψαν οι εμφύλιοι πόλεμοι, η υγρασία η εγκατάλειψη στη ζούγκλα και φυσικά οι Ισπανοί κατακτητές.

Ο Ισπανός επίσκοπος Ντιέγκο ντε Λάντα, που προαναφέραμε, γράφει χαρακτηριστικά: «Αυτοί οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ακόμη κάποιους χαρακτήρες ή γράμματα για να γράφουν στα βιβλία τους τα πράγματα του παρελθόντος και τις γνώσεις τους, με αυτά δε και με κάποια σχήματα και ορισμένα σημάδια πάνω στα σχήματα, κατανοούσαν όσα τους ενδιέφεραν και τα κάνανε κατανοητά και τα δίδασκαν. Βρήκαμε στην κατοχή τους μεγάλο αριθμό βιβλίων με αυτά τους τα γράμματα, κι επειδή δεν υπήρχε κανένα που να μην είχε δεισιδαιμονίες και ψευδολογίες του δαιμονίου, τους τα κάψαμε όλα, γεγονός που τους έδωσε ένα επίπονο μάθημα».

Το Ημερολόγιο και οι Ιδέες για το Χρόνο

Οι Μάγια δημιούργησαν έναν πολιτισμό που θεμελιώθηκε πάνω σε βαθύτατες μαθηματικές και αστρονομικές γνώσεις. Κάθε ναός των Μάγια, όπως αντιλαμβάνονται τώρα οι επιστήμονες, αποτελεί και ένα απολιθωμένο ημερολόγιο.

Ενδεικτικά αναφέροντας, αρκετούς αιώνες πριν υπολογιστεί από τους νεότερους αστρονόμους, γνώριζαν με μεγάλη ακρίβεια το χρόνο περιφοράς της Γης γύρω από τον Ήλιο και τον είχαν υπολογίσει ίσο με 365,2419871 ημέρες.

Επίσης, για να υπολογίσουν την ώρα βασίζονταν στον Αυγερινό (Αφροδίτη), τις Πλειάδες και τους Διόσκουρους (Κάστωρ και Πολυδεύκης). Είχαν μάλιστα διαχωρίσει την ημέρα από την ανατολή ως την δύση σε ονομαστικά τμήματα.

Να επισημανθεί ότι η αποκωδικοποίηση του συστήματος γραφής και αρίθμησης των Μάγια ξεκίνησε με την ανακάλυψη του χειρόγραφου «Ρελάσιον ντε λα Κόζας ντε Γιουκατάν» («Relacion de las Cosas de Yucatan») του Ντιέγκο ντε Λάντα (στο οποίο περιέχονται λεπτομέρειες για το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια), καθώς και του επονομαζόμενου «Κώδικα της Μαδρίτης» από τον αββά Μπράσερ ντε Μπούρμπουρ (Brasseur de Bourbourg). Επίσης τον 19ο αιώνα ο Γερμανός βιβλιοθηκάριος Έρνστ Φόρστρμαν (Ernst Forstermann) ανακάλυψε ένα ακόμη έργο με πληροφορίες για το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια, τον «Κώδικα της Δρέσδης» που πήρε το όνομα αυτό διότι ανακαλύφθηκε στη βασιλική βιβλιοθήκη της Δρέσδης. Όλα αυτά τα χειρόγραφα επέτρεψαν στους ερευνητές να αποκωδικοποιήσουν το ημερολογιακό σύστημα των Μάγια.

Τα ημερολόγιά τους, βασισμένα σε ακριβείς αστρονομικές γνώσεις, είχαν κοινωνική, γεωργική και εμπορική χρησιμότητα, ενώ ταυτόχρονα εμπεριείχαν σημαντική θρησκευτική και πνευματική διάσταση.

Συγκεκριμένα υπήρχαν τα εξής ημερολόγια: α) το ημερολόγιο Tzolkin (260 ημερών), β) το ημερολόγιο Haab ή «αόριστο έτος» (365 ημερών), γ) ο Κύκλος των 52 ετών, δ) το ημερολόγιο βασισμένο στην κίνηση του πλανήτη Αφροδίτη (584 ημερών) και ε) το ημερολόγιο της Μακράς Μέτρησης (5.126 ημερών). Όπως προαναφέρθηκε, σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιστημονικά στοιχεία, ο τρέχων εξελικτικός κύκλος των Μάγια ξεκίνησε στις 11 Αυγούστου του 3114 π.Χ. και θα τελειώσει στις 21 Δεκεμβρίου του 2012. Η συγκεκριμένη ημερομηνία θεωρείται ως το τέλος ενός Κοσμικού Κύκλου 5.126 ημερών μετά τον οποίο θα ξεκινήσει ο επόμενος. Για αυτόν το λόγο πολλοί επιστήμονες εκτιμούν πως το πασίγνωστο καταστροφολογικό σενάριο για το 2012 είναι μια παρερμηνεία και μια επιφανειακή προσέγγιση των όσων σήμαιναν οι συγκεκριμένες ημερομηνίες για τους ίδιους του Μάγια. Εξάλλου, όπως τονίζουν ειδικοί ερευνητές που μελετούν τον πολιτισμό των Μάγια και την αρχαιοστρονομία δεν υπάρχει οποιαδήποτε καταγεγραμμένο στοιχείο που να αποδεικνύει πως οι Μάγια πίστευαν πως θα έρθει το τέλος του κόσμου, όπως το ερμηνεύουμε εμείς σήμερα.

Γενικά, οι Μάγια δεν ενδιαφέρονταν όπως εμείς για το «βέλος» του χρόνου-παρελθόν, παρόν, μέλλον-αλλά κυρίως για τους κύκλους της επανάληψης.

Η Κοινωνική Οργάνωση

Η κοινωνία των Μάγια βασιζόταν σε σχέσεις συγγένειας και διαστρωματωνόταν με βάση τις σχέσεις αυτές. Οι ανώτατοι κυβερνήτες και οι βασιλείς θεωρούνταν απευθείας απόγονοι κάποιου θεοποιημένου προγόνου. Για κάθε νεογέννητο γίνονταν προγνώσεις, ενώ αστρονομικά συμβάντα συνόδευαν πάντα την εμφάνιση θεών που γίνονταν γενάρχες.

Ο ύπατος δεσπότης είχε πάντα στο πλάι του έναν αδελφό η κοντινό συγγενή για τις εξωτερικές υποθέσεις. Υπολόγιζαν με βάση τη διαδοχή των αρρένων, αν και στις υψηλότερες κοινωνικές βαθμίδες υπήρχαν εξαιρέσεις. Από την κλασική εικονογραφία υπονοείται ότι η θέση της γυναίκας στη ζωή της αυλής ήταν σημαντική. Παραδοσιακά δε, και αυτό ισχύει μέχρι και σήμερα, το ζευγάρι μετά το γάμο, ζούσε το πρώτο διάστημα, στο πατρικό της νύφης.

Ακόμα και αυτοί οι Ισπανοί κατακτητές, εξ αιτίας της αναπτυγμένης κοινωνικής οργάνωσης των ιθαγενών κατανόησαν ότι άξιζαν καλύτερης μεταχείρισης -όχι υποδούλωση ή εξόντωση αλλά εκχριστιανισμό και ένταξη στην αυτοκρατορία. Εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από τη δόμηση του αστικού χώρου των Μάγια. Γύρω από τον κεντρικό ναό βρίσκονταν κατά σειρά, οι κατοικίες των κυβερνητών, μετά των ιερέων, των ευγενών, των πολεμιστών, των τεχνιτών των αγροτών και τέλος των σκλάβων.

Αρκετά ενδιαφέρουσα στοιχεία για την καθημερινότητα της ζωής περιέχονται σε μια περιγραφή που προέρχεται και πάλι από τον επίσκοπο Ντιέγκο ντε Λάντα ο οποίος αναφέρει:

«Τα σπίτια είναι φτιαγμένα από άχυρο ή από φύλλα φοινικιάς. Χωρίζονται κατά μήκος από έναν τοίχο που αποτελεί την ράχη του σπιτιού. Από τη μια πλευρά είναι τα κρεβάτια τους και από την άλλη η αίθουσα υποδοχής και ο ξενώνας. Τα σπίτια δεν έχουν πόρτες άλλα θεωρείται μεγάλο έγκλημα να πειράξουν ξένο σπίτι. Πολύ κοντά στο σπίτι το χωριό δουλεύει στα σπαρτά από τα οποία συντηρούνται αυτοί και ο ηγεμόνας. Οι Ινδιάνοι του Γιουκατάν είναι πρόσχαροι άνθρωποι, ψηλοί, ευθυτενείς και γεροδεμένοι. Ενώ δεν έχουν γενειάδες έχουν μακριά μαλλιά. Οι άντρες χρησιμοποιούν καθρέφτες. Πλένονται συχνά και λατρεύουν τα ωραία αρώματα που κατασκευάζουν οι ίδιοι από αγριολούλουδα. Συνηθίζουν να βάφουν κοκκινωπό το πρόσωπο τους και η ενδυμασία τους είναι μια ταινία πλάτους μιας παλάμης. Το καλαμπόκι που γίνεται και ποτό είναι η βασική τους τροφή. Κάνουν ψωμί και μαγειρευτά φαγητά.

»Πίνουν άφθονα ποτά και διοργανώνουν πολλά συμπόσια. Διακοσμούν τα κορμιά τους με πολύ επώδυνους τρόπους. Κάνουν μιμητικές παραστάσεις στις οποίες χρησιμοποιούν πολλά μουσικά όργανα. Έχουν θεαματικούς χορούς που διαρκούν και ολόκληρες ημέρες. Σπουδαία επαγγέλματα θεωρούνται του μαραγκού και του κανατά γιατί αυτοί μετά από πολλές νηστείες και τελετουργίες κατασκευάζουν πήλινα και ξύλινα ειδώλια. Υπάρχουν γιατροί και έμποροι. Οι αγορές τους είναι ακόμα και σήμερα περίφημες γιατί υπάρχουν τα πάντα. Για νόμισμα έχουν χάντρες, κοσμήματα και κοχύλια. Δεν έχουν υποζύγια ζώα, βόδια και μουλάρια, οι ίδιοι μεταφέρουν τα πάντα. Βοηθούνται μεταξύ τους σε όλες τις δουλειές. Συγκεντρώνονται κατά πενήντα για να κυνηγήσουν και στη συνέχεια μοιράζονται τα θηράματα.

»Οι Ινδιάνοι στις επισκέψεις τους πάντα δίνουν αλλά και δέχονται δώρο από τον οικοδεσπότη. Είναι πολύ φιλόξενοι αφού δεν μπαίνει κανείς στο σπίτι τους χωρίς να του δώσουν να φάει και να πιει ό,τι έχουν κι αν δεν έχουν ψάχνουν στη γειτονιά και στο δρόμο. Αν σμίξουν με κόσμο πρέπει να δώσουν σ' όλους έστω και αν δεν απομείνει τίποτα σ' αυτούς».

Το πιο εντυπωσιακό έθιμο όμως για τους Ισπανούς ήταν το γεγονός ότι οι ιθαγενείς βάφτιζαν τα παιδιά τους.

Χαιρετούσαν ο ένας τον άλλο λέγοντας «INLAKECH» -«Είμαι ένας άλλος Εσύ» και η απάντηση ήταν «HALAKEN»- «Εσύ είσαι ένας άλλος Εγώ».

Ο πολιτισμός των Μάγια στην κεντρική περιοχή έφθασε στην πλήρη δόξα του κατά τον όγδοο αιώνα, άλλα όπως φαίνεται περιείχε τα σπέρματα της καταστροφής του, διότι τα εκατό ή περισσότερα χρόνια που ακολούθησαν, όλες οι μεγαλόπρεπες πόλεις περιέπεσαν ξαφνικά σε παρακμή και τελικά εγκαταλείφθηκαν. Το φαινόμενο αυτό αποτέλεσε, και αποτελεί ακόμη, ένα άλυτο ιστορικό μυστήριο, καθώς κανείς δε γνωρίζει το τι ακριβώς συνέβη. Αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και δημογραφικές καταστροφές της ανθρώπινης ιστορίας. Εν τούτοις, παραδόξως, παρά την κατάρρευση του πολιτισμού στις νότιες πεδινές εκτάσεις, οι Μάγια ασκούσαν ακόμα μεγάλη επιρροή στην ακτή και στα κεντρικά υψίπεδα του Μεξικού. Στην βόρεια δε περιοχή οι πόλεις πέτυχαν αξιοσημείωτη άνθηση που περιλαμβάνει μέρος της ωραιότερης αρχιτεκτονικής του Νέου Κόσμου. Όλα αυτά όμως πριν από την Ισπανική κατάκτηση η οποία σταμάτησε κάθε ανάπτυξη.

Επομένως η τελική κλασσική περίοδος, από το 800 μ.Χ. - 925 μ.Χ., ήταν εποχή τραγωδίας και θριάμβου, κατά την οποία παλιοί θρόνοι γκρεμίζονταν στον νότο ενώ ταυτόχρονα μια νέα πολιτική τάξη και άνθηση διαμορφωνόταν στον βορρά. Ήταν η εποχή που σημαδεύτηκε από εκτεταμένες μετακινήσεις λαών και μπήκαν οι βάσεις για την είσοδο της νέας δύναμης στο Μεξικό εκείνης των Τολτέκων.

Η πρώτη από αρκετές ισπανικές αποστολές προσάραξε στο Γιουκατάν το 1511 προσπαθώντας, χωρίς επιτυχία, να ανακαλύψει κάποια φλέβα χρυσού. Εκείνη όμως την εποχή, το τελευταίο προπύργιο ενός υβριδικού πολιτισμού Τολτέκων και Μάγια είχε ήδη βυθιστεί στην παρακμή.

Η Ισπανική κατάκτηση

«Ο ανυψωμένος ξύλινος στόλος θα έρθει» αναφώνησε ο προφήτης των Μάγια.

Η πρόβλεψη βγήκε αληθινή το 1517, όταν το Γιουκατάν ανακαλύφθηκε από τον Ε. Κόρδοβα. Η Ισπανική κατάκτηση των βόρειων Μάγια άρχισε μόλις το 1528 υπό τον Φ. Μοντέχο, επιχείρημα δύσκολο, αφού δεν υπήρχε κεντρική εξουσία που θα μπορούσε να ανατραπεί και μαζί της να ανατραπεί και η αυτοκρατορία. Οι Μάγια πολεμούσαν τους Ισπανούς τη νύχτα, έστηναν παγίδες και ήταν αντάρτες της ζούγκλας. Μόλις το 1542 οι Ισπανοί εγκαθίδρυσαν σαν πρωτεύουσά τους την Μέριδα. Όμως οι εξεγέρσεις συνεχίστηκαν ολόκληρο τον 16ο αιώνα. Παρά τη φαινομενική ευπείθειά τους, οι Μάγια ήταν οι σκληρότεροι ιθαγενείς της μέσης Αμερικής και ο αγώνας τους εναντίον των Ευρωπαίων κατακτητών δεν σταμάτησε ποτέ.

Ωστόσο, για αυτούς τους Ιτσά που διώχθηκαν από το Τσίτσεν Ίτσα υπάρχουν μαρτυρίες για αρκετούς ακόμα αιώνες. Βρέθηκαν απόβλητοι στα ακατοίκητα δάση, περιπλανώμενοι πίσω ξανά στην λίμνη Πετέν 'Ιτσα. Σε ένα νησί στη μέση της λίμνης εγκαθίδρυσαν μια νέα πρωτεύουσα, το Ταγιασάλ στη βόρεια Γουατεμάλα. Μέσα σ' αυτόν τον απρόσιτο αγριότοπο τους ανακάλυψε το 1524 ο Ε. Κορτές. Μόλις τον 17ο αιώνα οι Ισπανοί αποφάσισαν να ανατρέψουν τον Κανέκ (βασιλιά) χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Το 1988 στο Μεξικό ήρθε στο φως ένα εξαιρετικό χειρόγραφο που περιγράφει την επίσκεψη του Ισπανού Αβεδάνιο, και των συντρόφων του στις κτήσεις του Κανέκ το 1695.

«......Καθώς περίμεναν σε μια καλύβα στις όχθες της λίμνης αντίκρισαν ένα θέαμα που τους έκοψε την ανάσα. Από την ανατολική πλευρά ερχόταν ένας μεγάλος σε σφηνοειδή διάταξη, στόλος από μονόξυλα.

»Όλα στολισμένα με πολλά λουλούδια και παίζοντας πολύβουη μουσική με ραβδιά και τύμπανα και ξύλινους αυλούς. Και καθισμένος στο μεγαλύτερο μονόξυλο ήταν ο βασιλιάς των Ιτσά, που είναι ο 'Aρχοντας Κανέκ (το άστρο είκοσι φίδια).

»Ο τελευταίος βασιλιάς των Μάγια φορούσε χρυσό στέμμα και χρυσούς δίσκους στ' αυτιά του, από τους οποίους κρέμονταν χρυσά παντατίφ που έφταναν μέχρι τους ώμους του. Είχε βραχιόλια από καθαρό χρυσάφι στα μπράτσα του και χρυσά δακτυλίδια και τα μπλε σανδάλια του καλύπτονταν με χρυσά κουδουνάκια. Πάνω από την μπλε τουνίκ του φορούσε μια μακριά άσπρη κάπα που κατέληγε σε μπλε λωρίδες που κοσμούνταν με τα ιερογλυφικά του ονόματός του.

»Ο Κανέκ δεν υπέκυψε στα επιχειρήματα των Φραγκισκανών. Αλλά δυο χρόνια αργότερα το 1697, οι Ισπανοί κατέλαβαν το Ταγιασαάλ...».

Οι Ισπανοί κατακτητές εισήγαγαν πάνω απ όλα επιδημικές ασθένειες, οι οποίες ήταν άγνωστες στο Νέο Κόσμο: την ευλογιά, την γρίπη και την ιλαρά. Έγινε ένα πραγματικό ολοκαύτωμα χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία. Μέσα σε έναν αιώνα το 90% του γηγενούς πληθυσμού των Μάγια εξοντώθηκε. Επέβαλαν επίσης τον καθολικισμό και το δικό τους οικονομικό σύστημα. Το χειρότερο όμως στοιχείο που έφεραν μαζί τους ήταν το αποσταγμένο οινόπνευμα. Πολλοί απελπισμένοι Μάγια αναζητούσαν ανακούφιση και λήθη σε δυνατά ποτά, καταστροφική συνήθεια την οποία ενθάρρυναν οι επιστάτες των εργατών.

Σήμερα υπάρχουν περίπου έξι εκατομμύρια Μάγια. 'Aντεξαν επανειλημμένους κύκλους κατάκτησης και μονάχα οι αξίες τους τούς βοήθησαν να επιβιώσουν πολιτισμικά και βιολογικά: Οι δεσμοί με τη μητέρα γη, η αφοσίωση στην κοινότητά τους και ένα δεσπόζον και με νόημα σύστημα πίστης. Οι καταπιεστές τους εστιάζουν σε αυτούς τους τομείς τις προσπάθειες τους να τους καταστρέψουν ως λαό και να τους εκμεταλλευτούν ως πολιτικά αβοήθητη εργατική δύναμη.

Εντούτοις οι Μάγια γίνονται πολυπληθέστεροι και η αυξανόμενη επίγνωση των αξιών τους, τους δίνει την ικανότητα προσαρμογής στις μελλοντικές αλλαγές αλλά και σημαντικό ρόλο στην έλευση της Νέας Εποχής.

Από τον πολιτισμό των σύγχρονων Μάγια προέρχεται η ακόλουθη προσευχή:

 Προσευχή των Επτά Γαλακτικών Κατευθύνσεων

 Από την Ανατολή, Οίκο του Φωτός
Είθε μέσα μας να ανατείλει η σοφία
Ώστε να μπορέσουμε να ατενίσουμε όλα τα πράγματα με διαύγεια

Από τον Βορρά, Οίκο της Νύχτας
Είθε μέσα μας να ωριμάσει η σοφία
Ώστε να μπορέσουμε να γνωρίσουμε όλα όσα βρίσκονται εντός μας

Από τη Δύση, Οίκο της Μεταμόρφωσης
Είθε η σοφία να μεταμορφωθεί σε ορθή πράξη
Ώστε να πράξουμε αυτό που πρέπει να πραχθεί

Από το Νότο, Οίκο του Αιώνιου Ήλιου
Είθε η ορθή δράση να καρπωθεί τη συγκομιδή
Ώστε να απολαύσουμε τους καρπούς των πλανητικών όντων

Από τον Οίκο των Ουρανών 'Aνω
Εκεί όπου οι λαοί των αστεριών και πρόγονοι κατοικούν
Είθε οι ευλογίες τους να φτάσουν σε εμάς

Από τον Οίκο της Γης Κάτω
Είθε ο παλμός του κρυστάλλινου κέντρου της
Να μας ευλογήσει με ομόνοια
Ώστε όλοι οι πόλεμοι να τερματιστούν

Από το Κέντρο, τη Γαλακτική Πηγή
Η οποία ταυτόχρονα βρίσκεται παντού
Είθε τα πάντα να γίνουν γνωστά σαν φως της αμοιβαίας αγάπης

Ahyum Hunab Ku, evam maya e ma ho!
(όλοι δοξάστε την αρμονία του νου και της φύσης!)

Βιβλιογραφία

    • Διέγο Ντε Λάντα, «Ο Πολιτισμός των Μάγια», εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1990.
    • Michael D. Coe, «Οι Μάγια», εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1990.
    • A. Gilbert-M. Cotterell, «Οι Προφητείες των Μάγια», εκδόσεις Έσοπτρον, Αθήνα 1990.
    • Κ. Καλογερόπουλος, «Μάγια Μύθοι και Θρύλοι», εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα 1990.

Μ.Μ.