Αρχέγονο σύμβολο του ταξιδιού της ψυχής ο Λαβύρινθος, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μυητική διαδικασία, η αναζήτηση του Άγιου Δισκοπότηρου, η κίνηση του ήλιου και της σελήνης, η κίνηση του κόσμου, σύμβολο του θανάτου και της επαναγέννησης.

Συμβολισμός

Είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε πως σε κάθε μεγάλη θρησκευτική παράδοση του κόσμου συναντάμε λαβύρινθους, καθώς σχέδιά τους έχουν βρεθεί σε περισσότερα από 300 διαφορετικά σημεία, απομακρυσμένα το ένα με το άλλο. Είναι κυρίως δύο ειδών: οι μονόδρομοι, όπου μία μοναδική διαδρομή οδηγεί κατευθείαν προς το κέντρο και ξανά πίσω και οι πολύδρομοι, που έχουν σχεδιαστεί με πολλά αδιέξοδα με στόχο να μπερδέψουν. Συνήθως είναι επτάστροφοι και έχουν βρεθεί περισσότερο στη Μεσόγειο αλλά υπάρχουν και με έντεκα ή δώδεκα στροφές. Μερικοί λαβύρινθοι έχουν σχήμα σταυρού και είναι γνωστοί στην Ιταλία με το όνομα «κόμποι του Σολομώντα», ενώ εμφανίζονται συχνά στη διακόσμηση των Κελτών, των Γερμανών και των Ρωμαίων. Αυτό το σχήμα συμπεριλαμβάνει τον διπλό συμβολισμό του σταυρού και του λαβύρινθου που έχουν γίνει γνωστοί σαν «εμβλήματα της θείας ανεξιχνίασης». Υπάρχει και το σύμβολο του τετράγωνου λαβύρινθου που υποδηλώνει τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και τον κόσμο και μπορεί να συνδεθεί με το σύμβολο της σβάστικας.

Σύμφωνα με τον γερμανό γλύπτη Ουάλντεμαρ Φένν (Waldeman Fenn), μερικές αναπαραστάσεις κυκλικών ή ελλειπτικών λαβυρίνθων που εμφανίζονται σε προϊστορικά ιδεογράμματα, όπως εκείνο της Pena de Mongor στην Ποντεβέδρα της Ισπανίας, ερμηνεύτηκαν σαν ιδεογράμματα του ουρανού, δηλαδή, σαν εικόνες της φαινομενικής κίνησης των αστρικών σωμάτων.

Υπάρχουν διαφορετικές αποδόσεις για τον συμβολισμό του λαβύρινθου. Είναι η επιστροφή στο Κέντρο, ο ξανακερδισμένος Παράδεισος, η διεύρυνση της αντίληψης, μια δοκιμασία της ψυχής, η μύηση, ο θάνατος και η επαναγέννηση αλλά και οι τελετές περάσματος από το βέβηλο στο ιερό, τα μυστήρια της ζωής και του θανάτου, το ταξίδι της ζωής μέσα από τις πλάνες προς το κέντρο της φώτισης ή τον ουρανό, η ατραπός του ταξιδιού και της διαφυγής προς τον επόμενο κόσμο, το πεπρωμένο.

Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι γραμμές των λαβυρίνθων απεικονίζουν τις κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης και χρησίμευαν ως ημερολόγια, κάτι που δεν είναι απόλυτα αποδεκτό, επειδή οι λαβύρινθοι έχουν εισόδους με διαφορετικές κατευθύνσεις. Συμβολίζει την πορεία του ήλιου, την μείωση και την αύξησή του, την εαρινή απελευθέρωσή του μετά από την μακρόχρονη αιχμαλωσία του από τους δαίμονες του χειμώνα. Συμβολίζει ακόμη το σώμα της Μητέρας Γης, όπου το κέντρο είναι η παρθενία της θεότητας, η μυστική επιστροφή στη μήτρα, η αρχή του νυχτερινού θαλάσσιου ταξιδιού κατά το οποίο το αρσενικό κατέρχεται στον κάτω κόσμο, στην επικράτεια της Μεγάλης Μητέρας με την καταστροφική της όψη. Σχετίζεται με τον συμβολισμό της σπηλιάς, με το ταξίδι των ψυχών στον άλλο κόσμο και με τις μυητικές ή νεκρικές τελετές του θανάτου και της επαναγέννησης. Επίσης, ο δρόμος προς το κρυμμένο κέντρο, συνδέεται με την αναζήτηση του Άγιου Δισκοπότηρου ή σύμφωνα με τον ανατολικό συμβολισμό, την διαφυγή από την σαμσάρα και τους νόμους του κάρμα.

Κατά τους νεοπλατωνικούς έχουμε στον συμβολισμό του λαβύρινθου την απώλεια του πνεύματος στη διαδικασία της δημιουργίας, την «πτώση» και την προκύπτουσα ανάγκη της ανεύρεσης του «Κέντρου» για την επιστροφή προς το πνεύμα.

Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες τα λαβυρινθώδη σχέδια των σπιτιών είχαν στόχο να αποτρέπουν την είσοδο των εχθρικών δυνάμεων και των κακών πνευμάτων. Τα μνήματα, τα ταφικά σπήλαια και οι τύμβοι με αυτή την μορφή προστάτευαν τον νεκρό αλλά και τον εμπόδιζαν να επιστρέψει, συμβολίζοντας έτσι το φράγμα που υπάρχει ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών. Η είσοδος στο λαβύρινθο συμβολίζει τον θάνατο και η έξοδος την επαναγέννηση. Ίσως η είσοδος σε κάποιο υπόγειο βασίλειο όπου μπορούσε να ανοίξει μόνον από αυτούς που γνώριζαν τα απόκρυφα - μαγικά κλειδιά.

Γνωρίζουμε την ύπαρξη ενός λαβυρινθικού χορού, ο οποίος ήταν άρρηκτα συνδεδεμένος με την περιπέτεια του Θησέα, που είναι και το πιο γνώριμο σημείο αναφοράς του συμβόλου μέσα στους αιώνες. Χρησίμευαν ακόμη και ως οδηγοί για θρησκευτικούς χορούς. Ο χορός του λαβύρινθου ή τρωικοί χοροί και παιχνίδια απεικονίζουν την δύσκολη ατραπό, το ταξίδι από την γέννηση στο θάνατο και την επαναγέννηση, όπου το κέντρο είναι ταυτόχρονα ο τόπος του θανάτου και της επαναγέννησης, της εισόδου και της εξόδου, της βύθισης και της ανάδυσης, του ταξιδιού προς τα βάθη και της ανόδου στα ύψη. Αυτό συνδέεται με το Χορό του Γερανού, με τον γερανό σαν ψυχοπομπό, ενώ αποτελεί επίσης ένα μιμητικό τελετουργικό ηλιακό μονοπάτι ή χορό. Υπάρχει ένας παραλληλισμός με την Αίγυπτο και την Αμέντι, την ελικοειδή ατραπό που ακολουθούσαν οι νεκροί προς το ταξίδι της ανάστασης καθοδηγούμενοι από την Ίσιδα, με τον Ώρο να ξεπερνά τις δυσκολίες και τον Όσιρι ως Κριτή των Νεκρών.

Κατά τον ψυχολόγο Πωλ Ντιλ (Paul Diel) ο λαβύρινθος συμβολίζει το ασυνείδητο, την πλάνη και την απομάκρυνση από την πηγή της ζωής. Ο καθηγητής Μίρτσεα Ελιάντε (Mircea Eliade) παρατηρεί πως η βασική αποστολή του λαβύρινθου ήταν η προστασία του «Κέντρου», δηλαδή της μυητικής εισόδου στην αγιότητα, την αθανασία και την απόλυτη αλήθεια και σαν τέτοιος αποτελούσε το αντίστοιχο άλλων «δοκιμασιών», όπως της πάλης ενάντια στον δράκοντα. Από την άλλη μπορεί να ερμηνευθεί σαν την μαθητεία του νεόφυτου σχετικά με το πώς να μπαίνει στην περιοχή του θανάτου.

Τείνουμε να πιστέψουμε ότι ο λαβύρινθος αποτελεί το ταξίδι προς το κέντρο του εαυτού μας. Ο Ρώσος ερευνητής Βλ. Αμπράμοφ (Vlad Abramov), που εξερεύνησε τους λαβύρινθους των νησιών Bolshoi Zayatsky αναφέρει: «όταν κάποιος περπατά μέσα σε έναν λαβύρινθο, η κατάσταση της συνείδησής του αλλάζει καθώς και η αντίληψη που έχει ως προς το χώρο και το χρόνο. Συστρεφόμενοι γύρω από το κέντρο του λαβύρινθου, γίνεται αόριστο πόσο διάστημα έχουμε διανύσει και πόσο έχουμε ακόμη μπροστά μας. Ακόμη και ο χρόνος μοιάζει να σταματά».

Λέγεται ότι αν κανείς διασχίσει έναν λαβύρινθο ο οποίος έχει σπειροειδή μορφή απελευθερώνει την ιερή ενέργεια που βρίσκεται στη βάση της σπονδυλικής του στήλης. Αυτή μπορεί να είναι η αιτία που οι λαβύρινθοι οι οποίοι υπάρχουν σε εισόδους ιερών σε όλον τον πλανήτη, σχετίζονται με τελετουργίες αυτοανακάλυψης. Λειτουργούν ως περάσματα όπου ο χρόνος σταματά. Δημιουργούν την μεταβατική κατάσταση συνείδησης που οδηγεί στην αναγέννηση και την μύηση. Η εξερεύνηση ενός λαβύρινθου αλλάζει τους συνηθισμένους τρόπους αντίληψης και συνδέει τον εσωτερικό με τον εξωτερικό κόσμο, οπότε απελευθερώνει τον άνθρωπο από συμβατικές θεωρήσεις του χώρου, του χρόνου και του εαυτού του.

Ο Λαβύρινθος στον Χώρο και τον Χρόνο

Αρχαία κείμενα αναφέρουν πέντε μεγάλους λαβύρινθους: της Αιγύπτου, που ο Πλίνιος τοποθετεί στην λίμνη Moeris, τους δύο στην Κρήτη –της Κνωσσού και της Γορτύνας- της Λήμνου και των Ετρούσκων στο Clusium.

Ο Ηρόδοτος και ο Πλίνιος εγκωμίαζαν τον δαιδαλώδη λαβύρινθο του Φαραώ Αμενεμχέτ Γ΄ του Μέσου Βασιλείου, ο οποίος ήθελε να προστατεύσει την Πυραμίδα της Χαουάρα. Ειδικά ο Στράβων την αποκαλούσε θαύμα του αρχαίου κόσμου.

Στην Αίγυπτο λάτρευαν τον «ουράνιο λαβύρινθο» εκεί όπου βυθίζονταν οι ψυχές των αποχωρησάντων, καθώς και το αντίτυπό του στη γη, τον περίφημο Λαβύρινθο, μια σειρά υπόγειων αιθουσών και περασμάτων με τα πιο ασυνήθιστα στριφογυρίσματα. Ο Ηρόδοτος περιγράφει πως αποτελείτο από 3.000 αίθουσες, μισές κάτω και μισές πάνω από το έδαφος. Ακόμη και στις μέρες του δεν επιτρεπόταν στους ξένους να εισέλθουν στα υπόγεια τμήματά του, γιατί περιείχαν τα φέρετρα των βασιλέων που τον έκτισαν και άλλα μυστήρια. Ο Ηρόδοτος παρότι βρήκε τον Λαβύρινθο σχεδόν σε ερειπωμένη κατάσταση, ανέφερε, πως ήταν πιο θαυμαστός και από τις πυραμίδες.

Βρέθηκε σχέδιο λαβύρινθου σε σπήλαια στη βόρεια Ινδία και σε μεγαλιθικούς τύμβους της Νεολιθικής Εποχής στη Βόρεια Ευρώπη, στις χώρες των Κελτών και στη Σκανδιναβική Χερσόνησο. Αλλά και οι Βίκινγκς ναυτικοί πριν ξεκινήσουν τις εκστρατείες και ανοίξουν τα πανιά τους, έφτιαχναν πέτρινους λαβύρινθους για να φυλακίσουν τους μοχθηρούς ανέμους μέσα στις δομές τους.

Ένα πανομοιότυπο σχέδιο με τον ελληνικό λαβύρινθο εμφανίστηκε στους πολιτισμούς των Ινδιάνων ιθαγενών της Αμερικής, ενώ ο μύθος της Αριάδνης εμφανίζεται με παραλλαγές τόσο στη Μεσόγειο - Ευρώπη ως τον Καύκασο, όσο και στην Ινδία έως τους Ινδιάνους Χόπι. Στην Ελλάδα, λαβυρινθοειδές κτίσμα βρέθηκε, εκτός από την Κνωσσό και στο κέντρο του θόλου της Επιδαύρου που κατασκεύασε ο Πολύκλειτος στα 360-320 π.Χ.

Το σύμβολο του λαβύρινθου χρησιμοποιήθηκε συχνά από τους αρχιτέκτονες του Μεσαίωνα. Το πέρασμα μέσα από τους δαιδάλους ενός εκκλησιαστικού μωσαϊκού λαβύρινθου θεωρείτο, για τους μετανοημένους, συμβολικό υποκατάστατο ενός προσκυνήματος στους Αγίους Τόπους. Δεν συμβόλιζε όμως μόνο «την λυτρωτική πορεία προς το κέντρο» αλλά χρησίμευε και ως σημείο τέλεσης ιερατικών χορών, πριν το Βατικανό τους απαγορεύσει κατά το τέλος του 16ου αιώνα.

Στην αρχή του χριστιανισμού το σύμβολο είχε αντιστραφεί και υποδήλωνε την ατραπό της άγνοιας, με την κόλαση στο κέντρο και το Μινώταυρο σαν τον Διάβολο, μέχρις ότου ο Χριστός, ως Θησέας, δείξει το δρόμο. Ο συμβολισμός του ποικίλλει, και άλλοτε υποδήλωνε τις δυσκολίες και τα προβλήματα που εμπόδιζαν την ατραπό του Χριστιανού μέσα στον κόσμο, την συγχυσμένη και μπερδεμένη φύση της αμαρτίας όταν εγκαταλειφθεί η ευθεία οδός, άλλοτε το προσκύνημα της ψυχής από τη γη στον ουρανό, το ξεστράτισμα του κακοήθους που υποκύπτει στον πειρασμό, την αναζήτηση του δρόμου μέσα από τις δυσκολίες της αμαρτίας, τον δρόμο από τον οίκο του Πιλάτου ως τον Γολγοθά, που μερικές φορές ονομάζεται και η «Οδός της Ιερουσαλήμ».

Ο λαβύρινθος του Καθεδρικού Ναού Σάρτρ της Γαλλίας χρονολογείται από το 1205 και χρησιμοποιούνταν από τους μοναχούς για τις στοχαστικές τους στιγμές. Στις μέρες μας, είναι ένας από τους πιο γνωστούς λαβύρινθους του κόσμου από την εποχή του μεσαίωνα.

Από την Αναγέννηση και μετά ο λαβύρινθος εμφανίζεται αρκετά συχνά στην κηποτεχνία. Ενδεικτικά αναφέρουμε κήπους-λαβύρινθους στη Βενετία και την Πάρμα Ιταλίας, στη Μαλαισία, στη Γαλλία και στη Βαρκελώνη Ισπανίας. Αξίζει να αναζητήσουμε εικόνες από τον λαβύρινθο της Αριάδνης που έχει χτιστεί σε ανοιχτό χώρο στη Μεσίνα της Ιταλίας, την υπόγεια πόλη της Καππαδοκίας, και το μογγολικού ρυθμού κτίσμα «Μπάρα-Ιμαμπάρα» στο Ουτάρ Πραντές στην Ινδία.

Εκείνη την εποχή, το κέντρο του λαβύρινθου γίνεται το «δέντρο της γνώσης» και τα πρόσωπα του κρητικού μύθου συμβόλιζαν την απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά της άγνοιας.

Σε αρκετά μέρη σώζονται μέχρι και σήμερα λαβυρινθοειδείς κατασκευές. Στο Χόγκσμπαγκ της Νότιας Αφρικής υπάρχει ένας από τους μεγαλύτερους λαβύρινθους. Στο Ντάμε Πράιορι της Γερμανίας βρίσκεται λαβύρινθος κρυμμένος σχεδόν μέσα από ένα μονοπάτι λαξευμένο σε βράχο και γεμάτο με δέντρα και αποτελεί σημείο συγκέντρωσης για τους λάτρεις των δασών. Ακόμη ένας βρίσκεται σε χώρο που ανήκει στη μονή Βενδικτίνων Μούνστερσβάρτσαχ που δημιουργήθηκε το 700 μ.Χ. Όλοι, μικρότεροι ή μεγαλύτεροι λαβύρινθοι, από πέτρα, φυτά, κρυμμένοι ή φανεροί, επιτρέπουν μια πραγματική αναζήτηση και βαθιά στοχαστική εμπειρία.

Στην εποχή μας ο λαβύρινθος αναβιώνει στις εικαστικές τέχνες από καλλιτέχνες, όπως οι γλύπτες Ρίτσαρντ Λονγκ (Richard Logn) και Ντέννις Οπενχέιμ (Dennis Oppenheim), από ζωγράφους όπως οι (Τέρι Φοξ) Terry Fox και ο Ουγκό Ντόσι (Ugo Dossi), και πολλούς άλλους ακόμη. Αλλά και η λογοτεχνία αγάπησε αυτήν την κατασκευή, με τον Αργεντίνο συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες (Jorge Luis Borges) να μας καλεί σε ένα γοητευτικό παιχνίδι αυτογνωσίας μέσα στον λαβυρινθώδη κόσμο του έργου του. Ακόμη και στην τέχνη το έργο «De Groene Leeuw» του Γκόοσε φαν Βρέεσβικ (Goosew van Wreeswyk) ('Aμστερνταμ, 1672) παρουσιάζει το ιερό των αλχημιστών Λάπις περικυκλωμένο από τις τροχιές των πλανητών, που αναπαριστάνονται σαν τοίχοι ενός κοσμικού λαβύρινθου.

Aν και το πέρασμα μέσα σε ένα λαβύρινθο θεωρείται ένας διαλογισμός εν κινήσει, μια τέτοιου είδους διαλογιστική διαδικασία μπορεί να συμβάλει στην ενδοσκόπηση ή να οδηγήσει σε έναν τόπο βαθιάς γαλήνης.

Ο Μύθος του Δικού μας Λαβύρινθου

Ο κρητικός λαβύρινθος σχηματίζεται από επτά δακτύλιους μονοπατιών, που δημιουργούνται σχεδιάζοντας έναν σταυρό και τέσσερις τελείες και στη συνέχεια, ενώνοντάς τα σχηματίσουν οκτώ ομόκεντρους κύκλους, αφήνοντας ενδιάμεσα επτά κενούς δακτυλίους. Εδώ και 5.000 χρόνια αυτό το συναρπαστικό σχήμα, μάνταλα, αφήνει τα ίχνη του στην ιστορία του πολιτισμού.

Ο Κρητικός λαβύρινθος έχει μόνο έναν δρόμο που αλλάζει συνεχώς κατεύθυνση ενώ το κέντρο του περιβάλλεται από επτά κύκλους, ώστε όποιος εισέρθει να προσπερνά επανειλημμένα τον επιθυμητό προορισμό. Η διαδρομή οδηγεί αναγκαστικά στο κέντρο όπου για να βγει κανείς πρέπει να κάνει μεταβολή και να διατρέξει την ίδια διαδρομή με αντίστροφη φορά.

΄Αρα η μία στροβιλιζόμενη κίνηση είναι αντίθετη προς την άλλη. Οι επιστήμονες σήμερα, την ονομάζουν «εικόνα-καθρέφτη» και μιλάνε για ύλη και αντί-ύλη. Είναι απλοί όροι για τις δύο αντίθετα στροβιλιζόμενες κινήσεις, όπου υπάρχει η μία, υπάρχει και η άλλη. Αυτές οι στροβιλιζόμενες κινήσεις εμπλέκουν την ιδέα της συνείδησης, και ως τέτοια τοποθετεί τον εαυτό της στο κέντρο της στροβιλιζόμενης κίνησης. Αυτή εκφράζεται ως μία εικόνα-καθρέφτη στην αντίθετη κατεύθυνση.

Ο λαβύρινθος κατασκευάστηκε από τον διαβόητο τεχνίτη Δαίδαλο με εντολή του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, προκειμένου να φυλακίσει μέσα τον Μινώταυρο, γέννημα της ένωσης της γυναίκας του Μίνωα Πασιφάης και του Ταύρου της Κρήτης.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο κρητικός λαβύρινθος προέρχεται από την καρική λέξη «λάβρυς» που σημαίνει «πέλεκυς» και συνδέεται με την Σελήνη που συμβολίζει τις δύο όψεις της, γέμισμα και χάση. Έτσι, ο κρητικός λαβύρινθος ήταν το Ιερό του Πελέκεως.

Και η ιστορία ξεκινά: Ο Ηρακλής αφού συνέλαβε τον Ταύρο της Κρήτης σε έναν από τους δώδεκα άθλους του, τον άφησε ελεύθερο να περιφέρεται στην Αργολίδα. Αυτός, κατευθυνόμενος βόρεια, εγκαταστάθηκε στα περίχωρα του Μαραθώνα δημιουργώντας μεγάλες καταστροφές. Ο Αιγέας, κατά κόσμον πατέρας του Θησέα (ενώ στην πραγματικότητα είναι ο Ποσειδώνας), έστειλε τον θαρραλέο γιο του Μίνωα τον Ανδρόγεω, για να αντιμετωπίσει τον Ταύρο ο οποίος έχασε την ζωή του σε αυτή του την προσπάθεια.

Οργισμένος ο Μίνωας για τον άδικο χαμό του γιου του πολιόρκησε την Αθήνα, χωρίς να επιτύχει την κατάκτησή της. Ζήτησε τότε βοήθεια από τον Δία με αποτέλεσμα πανώλη και λοιμός να εξαπλωθούν στην Αθήνα. Τότε οι Αθηναίοι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών και τους συμβούλεψε να δώσουν στον Μίνωα την αποζημίωση που ζητούσε, να του δίνουν ετησίως, επτά νέους και επτά νέες για εννέα χρόνια Τα παιδιά αυτά είτε τα καταβρόχθιζε ο Μινώταυρος ή καταδικάζονταν να περιπλανώνται μέχρι το θάνατό τους μέσα στον λαβύρινθο.

Στην 3η φορά του αιματηρού αυτού φόρου, ο Θησέας προσεφέρθη μόνος του να πάει στην Κρήτη, και οι Αθηναίοι τον θαύμασαν για το μεγαλείο της ψυχής του. Με διαταγή του Μαντείου των Δελφών παίρνει ως οδηγό την Αφροδίτη και ξεκινά το ταξίδι του.

Εδώ αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια του Θησέα. Ο Μίνωας, που ήταν γιος του Δία και της Ευρώπης, μεγάλωσε μαζί με τα αδέλφια του με τον βασιλιά της Κρήτης Αστέριο, όταν παντρεύτηκε την μητέρα τους. Όταν πέθανε ο Αστέριος, ο Μίνωας διεκδίκησε την κυριαρχία της Κρήτης. Μάλιστα, επειδή οι Κρήτες δεν του είχαν εμπιστοσύνη, παρακάλεσε τον Ποσειδώνα να βγάλει από τη θάλασσα έναν ταύρος για να του τον θυσιάσει. Ο ταύρος βγήκε και ήταν υπέροχος, ο Μίνωας όμως δεν τον θυσίασε, τον έστειλε στα λιβάδια και θυσίασε άλλον στη θέση του. Και αυτός είναι ο ταύρος που έπιασε ο Ηρακλής.

Βλέπουμε ότι, ο Δίας ενώθηκε με την Ευρώπη με την μορφή ταύρου και ο ίδιος ταύρος που απέκρυψε ο Μίνωας, σκότωσε τον γιο του Ανδρόγεω! Ο ίδιος πανέμορφος Ταύρος, που δεν θυσιάστηκε ενώθηκε με την Πασιφάη, και από αυτήν την ένωση, γεννήθηκε ο Μινώταυρος ή Αστέριος.

Συνεπώς, αυτός ο υπέροχος Ταύρος, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σκορπίζει το θάνατο, ενώ έπρεπε ο ίδιος να θανατωθεί. Εντύπωση προκαλεί ότι το όνομα «Αστέριος», αποδίδεται και στον Μινώταυρο.

Σημαντικό επίσης είναι πως η Αφροδίτη που είναι προστάτιδα του Θησέα, είναι η θεά που ενέπνευσε τον σφοδρό πόθο της Πασιφάης προς τον Ταύρο.

Ακόμη, χάρη στην επέμβαση της Αφροδίτης, άναψε φλογερός έρωτας στην καρδιά της Αριάδνης προς τον Θησέα. Ο Πλούταρχος γράφει ότι η Αριάδνη έδωσε στον Θησέα ένα κουβάρι κλωστή, τον περίφημο «μίτο», και του δίδαξε με ποιον τρόπο θα βγει από τον λαβύρινθο. Αφού εξόντωσε το τέρας, ο ήρωας επιβιβάστηκε στο πλοίο και αναχώρησε μαζί με την Αριάδνη και όσα παιδιά είχαν σωθεί.

Λέγεται ότι ο Θησέας εγκατέλειψε την αγαπημένη του στη Νάξο, κατόπιν απειλών του Διονύσου, που εμφανίστηκε στον ύπνο του. Ο Διόνυσος είχε δει την Αριάδνη να κοιμάται στην ακτή, την ερωτεύθηκε και την έκανε σύζυγό του. Έπειτα από αυτό ανέβηκαν και οι δύο στο βουνό Δρίον και εξαφανίστηκαν για πάντα.

Έχει ενδιαφέρον πώς ο «Αστέριος» σαν όνομα συναντάται και ως σύμμαχος και ως αντίπαλος. Πιθανά μέσα στα αδιέξοδα του λαβύρινθου να βρίσκεται η θανάτωση του καθαρά υλικού ταύρου, που ηγείται του ανθρώπινου κομματιού μας, όπως ακριβώς στην καθημερινή μας ζωή που συχνά υπερνικούν τα κατώτερα ένστικτά μας. Ο Θησέας ως ήρωας-σωτήρας, διασχίζει το μονοπάτι καθοδηγούμενος από το χρυσό νήμα του θείου ενστίκτου της Αριάδνης και φονεύει την άγρια φύση του Μινώταυρου.

Ο λαβύρινθος είναι το ταξίδι στο κέντρο του εαυτού μας, μια δύσκολη πορεία αυτογνωσίας. Ο άνθρωπος που θέλει να γνωρίσει τον εαυτό του, που θέλει να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί, θα βιώσει έντονα την δαιδαλώδη πορεία στο λαβύρινθο της δικής του ύπαρξης. Εκεί θα συναντήσει τις άγνωστες και σκοτεινές πτυχές της προσωπικότητας και θα δώσει την μάχη με τον «δαίμονα» των ενστίκτων του ή τον «δράκο» των καθημερινών παρορμήσεών του.

Ο συνειδητός εαυτός –Θησέας- με την βοήθεια της ψυχής –Αριάδνης- είναι ενωμένος με την αγνότητα και την καθαρότητα της ψυχής μέσω του μίτου και σκοτώνει τον Μινώταυρο και τον μεταστοιχειώνει σε «Αστέριο», δηλαδή αυτόν που είχε βοηθήσει την Ευρώπη. Ο «Αστέριος» είναι γέννημα από το κομμάτι που δεν είχε αποδοθεί στη Θεότητα (στον Ποσειδώνα). Και αυτό γιατί ο Μίνωας κατελήφθη από το κατώτερο ένστικτο της κτητικότητας. Ο Μινώταυρος προήλθε από εκείνη την ιστορία της κτητικότητας, όπου ως τιμωρία στον Μίνωα, σάλεψε το μυαλό της Πασιφάης (της θηλυκής όψης του Μίνωα). «Πασιφαή» και «πασιφάεσα» σημαίνει αυτός/ή που λάμπει ή είναι ορατός/ή σε όλους. Στη Λακωνία η Πασιφάη ταυτιζόταν με τη Σελήνη, θεωρείται αρχέγονη θεότητα του φωτός.

Ο Θησέας, ως γιος του Ποσειδώνα, ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να αποκαταστήσει την διασαλεμένη τάξη. Σκοτώνει τον Μινώταυρο, αποδίδοντας στη θεότητα τον «Αστέριο». Ας μην ξεχνάμε ότι το ζώδιο του Ταύρου προστατεύεται από την Αφροδίτη και έχει να κάνει με την κτητικότητα ως ελάττωμα. Ο σκοτωμένος Μινώταυρος, γίνεται «Αστέριος». Ας θυμηθούμε ότι η Αφροδίτη είναι το «Άστρο του Πρωινού». Τότε η ψυχή (άνιμα) του Θησέα, η Αριάδνη, αποδίδεται στον Διόνυσο ή στην Αφροδίτη.

Ο λαβύρινθος είναι ο δικός μας εγκέφαλος, με τις ελικώσεις του, εκεί όπου ο συνειδητός εαυτός, χάνεται σε αδιέξοδα. Είναι οι νοητικές περιπλοκές όπου περίτεχνα στήνει ο δικός μας Δαίδαλος. Ο λαβύρινθος είναι ένα σύμβολο για το δρόμο της ζωής του ανθρώπου. Τα επτά κυκλώματα του λαβύρινθου αντιστοιχούν στους επτά ιερούς Πλανήτες, τις επτά αρχές του ανθρώπου και του σύμπαντος, στις επτά ημέρες της εβδομάδας και στον αριθμό επτά που αποδίδεται στη θεά Αφροδίτη. Το σχήμα αντιπροσωπεύει την κυκλοφορία της ζωτικής ενέργειας μέσα στους φορείς μας. Οι ελικώσεις του εγκεφάλου και των εντέρων, δύο πόλοι του σώματός μας που αντιστοιχούν στη συνείδησή μας και στη φυσική μας κατάσταση. Το πέρασμα στο κέντρο του λαβύρινθου και η επιστροφή στην περιφέρειά του αποτελεί ένα ταξίδι στο κέντρο της ύπαρξής μας, μία μεταφορά για το ταξίδι της ζωής. Η ατομικότητα και οι υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου αλλά και η κίνηση των ουράνιων σωμάτων που σχετίζονται με την γονιμότητα και τον κύκλο της ζωής.

Μόνο κρατώντας το νήμα της Αριάδνης, τον μίτο της ψυχής μας, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον κατώτερο εαυτό με όλα τα ζωώδικα ένστικτα, και διαλύοντας τις πλάνες, να εισχωρήσουμε στο υποσυνείδητο. Με την βοήθεια της θεϊκής φύσης μας (Αριάδνης) και του ανθρώπινου δυναμικού μας (Θησέας) σκοτώνουμε τον Μινώταυρο και γινόμαστε αστέρι (Αφροδίτη).

Μέσω του λαβύρινθου μεταστοιχειώνουμε εντελώς μεταφυσικά την ύπαρξή μας οδηγώντάς την σε εξυψωμένα επίπεδα, ώστε αυτή η μετουσίωση να απελευθερώσει το πνεύμα στην υπηρεσία της ψυχής. Ένα ταξίδι αυτοανακάλυψης, ένα ταξίδι προς τον αληθινό εαυτό, το κέντρο της δικής μας ύπαρξης, την μάνταλα του εαυτού μας, το κέντρο του δικού μας σύμπαντος.......

Βιβλιογραφία

    • Κούπερ Τζ., Λεξικό Παραδοσιακών Συμβόλων, Πύρινος Κόσμος, 1992.
    • Μπέιλυ Αλίκη, Το Πεπρωμένο των Εθνών, Κέδρος, 1969.
    • Μπλαβάτσκυ Π. Έλενα, Βίβλος του Αποκρυφισμού, Κέδρος, 1995.
    • Ρισπέν Ζαν, Ελληνική Μυθολογία, Τριήρης, 2003.
    • Σιρλότ Εδουάρδο Χουάν, Το Λεξικό των Συμβόλων, Κονιδάρης, 1995.

Σύνδεσμοι

Κρητικός Λαβύρινθος, Πηγή: http://www.labyrinthpark.gr
Labyrinth, Πηγή: wikipedia 
The labyrinth, Πηγή: http://www.lessons4living.com
Stone labyrinths of Boshoi Zayatsky island
Ο Λαβύρινθος, Πηγή: https://www.archaiologia.gr

Τ.Α.