«Επιδιώξτε την σοφία, όχι την γνώση.
Η γνώση είναι από το παρελθόν, η σοφία ανήκει στο μέλλον». 
                                                                                                  Φυλή Λαμπί

Αυτή η Σοφία ενυπάρχει στις αξίες και τις αρχές των Ινδιάνων που επιδεικνύουν απέραντο σεβασμό προς τη Μητέρα Φύση. Πιστεύουν πως το Μεγάλο Πνεύμα βρίσκεται μέσα σε όλα τα πράγματα. Πως είμαστε όλοι αδέλφια με έναν Πατέρα και μία Μητέρα, με έναν ουρανό πάνω από το κεφάλι μας και μία γη τριγύρω μας.

Κοσμογονία

Οι μυθολογίες των γηγενών λαών της Βόρειας Αμερικής περιλαμβάνουν πολύ περισσότερους μύθους σχετικά με την δημιουργία και τον κατακλυσμό από εκείνες οποιασδήποτε άλλης φυλής στα δύο ημισφαίρια. Αντίστοιχα πολλές είναι και οι ιστορίες που ασχολούνται με την καταγωγή του ανθρώπου.

Ανάλογα με την φυλή, τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του τόπου της και την καταγωγή, διαμορφώθηκαν διάφοροι μύθοι δημιουργίας του κόσμου και των έμψυχων όντων. Σε μερικούς βρίσκουμε τους μεγάλους θεούς να πλάθουν τον κόσμο, σε άλλους απλά να τον ανακαλύπτουν, ενώ σε άλλους οδηγούν τον λαό τους από τα υπόγεια βάθη στην επιφάνεια της γης. Υπάρχουν ινδιάνικοι μύθοι που αναφέρουν ότι ο κόσμος έγινε από τον πατέρα όλων, τον Ήλιο, που μετέτρεψε τα σύννεφα σε νερό κι έγινε η θάλασσα. Σε άλλες φυλές βρίσκουμε τον άνεμο να συλλογίζεται μελαγχολικά επάνω από τον αρχέγονο ωκεανό με την μορφή ενός πουλιού.

Οι φυλές Μάνταν των Σιού έχουν έναν τύπο μύθων δημιουργίας που είναι κοινός σε πολλούς άλλους αμερικανικούς λαούς. Πιστεύουν ότι το έθνος τους ζούσε σε ένα υπόγειο χωριό κοντά σε μια απέραντη λίμνη. Ακολουθώντας τις ρίζες ενός μεγάλου κλήματος που είχε διαπεράσει την γη και σκαρφαλώνοντας κάποιοι, ανακάλυψαν έναν νέο πιο πλούσιο και εύφορο κόσμο, και έτσι πολλοί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την παλιά κατοικία τους.

Υπάρχουν διάφορες ινδιάνικες φυλές με μοναδικές απόψεις για τον κόσμο και την θέση του στο σύμπαν. Μία από αυτές δέχεται ότι το σύμπαν συντίθεται από πολλαπλά στρώματα και ο φυσικός κόσμος είναι ένα απλό ψήγμα αυτού του πολυστρωματικού σύμπαντος. Αυτά τα στρώματα θεωρούνται ότι συνδέονται με το Παγκόσμιο Δέντρο, που έχει τις ρίζες του στον κάτω κόσμο, ενώ ο κορμός του διαπερνά τον φυσικό, και η κορυφή του βρίσκεται στον ουράνιο κόσμο.

Οι Ινδιάνοι δεν γνωρίζουν τίποτε για κάποια αρχή ή κάποιο τέλος του κόσμου. Λένε πως η ανθρωπότητα πρέπει να ακολουθήσει την ατραπό του ορθού τρόπου ζωής και να ζήσει σε αρμονία με τους ηθικούς νόμους της φύσης. Αν αποτύχει σε αυτό, ο άνθρωπος θα υποφέρει και ταυτόχρονα θα γίνει η αιτία της οδύνης του. Όλοι οι Ινδιάνοι, ιδιαίτερα οι Ναβάχο, θεωρούν τον κόσμο σαν ένα αδιαίρετο Όλο, στον οποίο οι πνευματικές δυνάμεις είναι αόρατες και βρίσκονται παντού. Γι αυτό καθένας οφείλει να αναζητά την αλήθεια στο πνεύμα και να επιδιώκει να συντονιστεί με τις κοσμικές διαδικασίες ώστε να τις εκδηλώσει και να τις εκφράσει στη ζωή του.

Οι Ινδιάνοι Τσεγιέν της Οκλαχόμα μιλούν για την ουσία του ανθρώπου θεωρώντας ότι, ενώ το γήινο μέρος του είναι το ορατό, η αληθινή του ύπαρξη είναι η αόρατη πνοή ή ενέργεια του Μεγάλου Πνεύματος. Επειδή ο άνθρωπος συμμετέχει στην πνευματική ουσία του σύμπαντος, ο νους ή η συνείδησή του δεν περιορίζεται στην συνειδητότητα αυτού του κόσμου, αλλά οδεύει προς μια επικρατούσα υπερβατική συνείδηση.

Οι Πάουνι μιλούν για τον «Τιράβα», τον Πατέρα που βρίσκεται ψηλά. Αναγνωρίζουν ότι εκείνος δημιούργησε όλα τα πράγματα, Εκείνος βρίσκεται παντού και μέσα στο καθετί και ότι Εκείνος είναι παντοδύναμος. Οι Ντακότα και Λακότα τον αποκαλούν Υπέρτατο Ον, Μοναδικό Ον, «Γουάκαν-Τάνκα», το Μεγάλο Πνεύμα, ενώ άλλες φυλές Μεγάλο Μανιτού, ή όποιο άλλο όνομα χρησιμοποιούν για αυτήν την θεμελιακή, απρόσωπη και υπερβατική δύναμη που βρίσκεται πίσω από όλα τα φαινόμενα, η οποία διαπερνά ολόκληρη την φύση και επιδρά στην μοίρα του ανθρώπου.

Ο Οχιγιέσα, που σημαίνει «Νικητής», ένας Σάντι Σιού του έθνους των Ντακότα, αναφέρει πως χώριζαν τον νου σε δύο μέρη, τον πνευματικό νου – της ψυχής και τον φυσικό νου – του εγώ. Ο πρώτος είναι το καθαρό πνεύμα, που σχετίζεται μόνο με την ουσία των πραγμάτων, και αυτόν επεδίωκε να ενδυναμώσει με την πνευματική του προσευχή, κατά την διάρκεια της οποίας το σώμα υποτάσσεται με την νηστεία και την κακουχία.

Το Περιστέρι που Θρηνεί, αρχηγός των Ινδιάνων Σαλίς, διακήρυττε πως καθετί πάνω στη γη έχει ένα σκοπό. Για κάθε ασθένεια υπάρχει ένα θεραπευτικό βοτάνι και για κάθε άνθρωπο μια αποστολή. Τούτη είναι η ινδιάνικη Θεωρία της Ύπαρξης.

Πνευματικές Αρχές - Ιδεώδη

Η κεντρική ιδέα της ζωής τους είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά της φύσης, την οποία οφείλουν να σέβονται. Θεωρούν πως η φύση δεν είναι κτήμα κανενός, αλλά κομμάτι της παγκόσμιας οικογένειάς μας. Γνωρίζουν πως η γη δεν ανήκει στον άνθρωπο, ο άνθρωπος ανήκει στη γη. Πως δεν δημιούργησαν τον ιστό της ζωής, αλλά αποτελούν μόνο μια ίνα μέσα σε αυτόν. Αν προκαλέσουν κάποια καταστροφή στον ιστό οι συνέπειες θα έρθουν και στους ίδιους.

Πιστεύουν πως υπάρχει μια αδιάσπαστη αλυσίδα ενότητας στο σύνολο της Δημιουργίας, όπου τα πνεύματα-θεοί συνδέονται με τον άνθρωπο, ο άνθρωπος με τη φύση και η φύση με τα πνεύματα. Ο άνθρωπος σε αυτή την αδιάσπαστη ενότητα, δεν κατέχει ούτε διεκδικεί ιδιαίτερη θέση. Είναι ισότιμος σύντροφος όλων των υπάρξεων, είτε του ζωικού είτε του φυτικού βασίλειου. Αυτή είναι η φιλοσοφία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε ο πολιτισμός τους.

Γιαυτό και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον σεβασμό προς την Μητέρα Γη, τον Πατέρα Ουρανό, τον Παππού Ήλιο και την Γιαγιά Σελήνη, καθώς και σε όλα τα δημιουργήματα. Κατέχουν έναν πλούσιο σε ψυχή και πνεύμα πολιτισμό, γεμάτο από τις αρχαιότερες μυστηριακές παραδόσεις και τελετές, που οδηγούν σε πνευματική αναγέννηση και συνειδησιακή ανάταση.

Ένας σοφός ηλικιωμένος Ινδιάνος Λακότα έλεγε πως, η καρδιά ενός ανθρώπου, μακριά από την φύση, γίνεται σκληρή. Ήξερε ότι η έλλειψη σεβασμού για τα αναπτυσσόμενα έμβια όντα σύντομα οδηγούσε στην έλλειψη σεβασμού για τους ανθρώπους. Έτσι κρατούσε τα παιδιά του πολύ κοντά στην καταπραϋντική επίδραση της φύσης. Είναι η πίστη πως η φωνή του Μεγάλου Πνεύματος ακούγεται στο τιτίβισμα των πουλιών, στον παφλασμό των ισχυρών υδάτων, στην γλυκιά ευωδιά των λουλουδιών.

Η γνώση των ινδιάνων ενυπάρχει σε όλα τα πράγματα. Ο κόσμος είναι μια βιβλιοθήκη και τα βιβλία του είναι οι πέτρες, τα φύλλα, το γρασίδι, τα ρυάκια, τα πουλιά και τα ζώα. Με κάθε δημιούργημα μοιράζονται εξίσου τις καταιγίδες και τις ευλογίες της γης. Μαθαίνουν να αισθάνονται την ομορφιά. Ποτέ δεν έχουν στραφεί κατά των καταιγίδων, των άγριων ανέμων, των παγετών και του αδυσώπητου χιονιού. Εάν το έκαναν, θα φανέρωναν την ανθρώπινη ματαιότητα. Έτσι, προσαρμόζονται οι ίδιοι σε οτιδήποτε έρχεται, με περισσότερη προσπάθεια και ενέργεια αν είναι αναγκαίο, αλλά χωρίς παράπονο. Αφήνουν την ύπαρξή τους να πλημμυρίσει με την χαρά και το μυστήριο της ζωής. Εκδηλώνουν σεβασμό για την ζωή σε κάθε της μορφή και επιδεικνύουν ίση σπουδαιότητα σε όλα, με πνεύμα βαθιάς ισορροπίας.

Κάθε Ινδιάνος μαθαίνει να αναγνωρίζει την συγγένειά του με όλα τα όντα και αποφεύγει την εξολόθρευσή τους. Ακόμη και όταν αναγκάζεται, οφείλει να ζητά την συγκατάθεσή τους. Αν σχεδιάζει να σκοτώσει κάποιο ζώο, πρέπει πρώτα να ζητήσει με τελετουργικό τρόπο την άδειά του. Επιπλέον, πριν τεμαχίσει το κρέας του, προσεύχεται στο Μεγάλο Πνεύμα, το ανώτατο ον που ελέγχει το Σύμπαν. Ο Μεγάλος Κεραυνός της φυλής Αλγκονκίν έλεγε: όταν κυνηγάμε, δεν είναι το βέλος μας που σκοτώνει το θήραμα, όσο ισχυρό και αν είναι το τόξο. Είναι η φύση που το σκοτώνει.

Θεμελιώδης αρχή τους είναι να δημιουργούν οι ίδιοι το μονοπάτι της ζωής τους, για να είναι ο εαυτός τους. Είναι δικός τους και μόνον δικός τους ο δρόμος. Κανείς δεν μπορεί να τον βαδίσει στη θέση τους. Ο Ψυχικός Εαυτός, ο Πνευματικός, ο Συναισθηματικός και ο Σωματικός Εαυτός τους πρέπει να είναι δυνατοί, αγνοί και υγιείς. Καλούνται να ασκούν το σώμα ώστε να δυναμώνουν το μυαλό. Να είναι πλούσιοι στο πνεύμα για να θεραπεύουν τους συναισθηματικούς πόνους.

Ένας σοφός ινδιάνος της φυλής Τσερόκι, έλεγε στον εγγονό του για τη μάχη που γίνεται μέσα στην ψυχή των ανθρώπων:

«Γιε μου, η μάχη γίνεται ανάμεσα σε δύο λύκους που έχουμε όλοι μέσα μας.
Ο ένας λύκος είναι το Κακό.
Είναι ο θυμός, η ζήλια, η θλίψη, η απογοήτευση, η απληστία, η αλαζονεία, η ενοχή, η προσβολή,
τα ψέματα, η ματαιοδοξία, η υπεροψία. Με μια λέξη είναι το “ΕΓΩ”.
Ο άλλος λύκος είναι το Καλό.
Είναι η χαρά, η ειρήνη, η αγάπη, η ελπίδα, η ηρεμία, η ταπεινοφροσύνη, η ευγένεια, η φιλανθρωπία,
η συμπόνια, η γενναιοδωρία, η αλήθεια, η ευσπλαχνία. Είναι το “ΕΙΝΑΙ”.
Ξέρεις ποιός από τους δύο λύκους νικάει;»
Ο εγγονός το σκέφτηκε για ένα λεπτό αλλά μην βρίσκοντας απάντηση ρώτησε τον σοφό Ινδιάνο:
«Ποιός λύκος νικάει;» Ο σοφός Ινδιάνος απάντησε:
«Αυτός που ταΐζεις.»

Κάθε αυγή, ο Ινδιάνος ρίχνει δροσερό νερό στο πρόσωπό του, στέκει όρθιος αντικρίζοντας τον Ήλιο που χορεύει πέρα στον ορίζοντα, και προσφέρει την σιωπηλή του δέηση, συναντώντας ως μοναχική ψυχή τον πρωινό Ήλιο, την νέα γλυκιά Γη και την Μεγάλη Σιωπή.

Στη ζωή του Ινδιάνου υπάρχει ένα αναπόφευκτο καθήκον, το καθήκον της προσευχής. Η προσευχή του δρα με πολλούς τρόπους, μέσα στο τελετουργικό κάπνισμα που συμβολίζει την πνοή της ζωής, στο σκόρπισμα της ιερής γύρης καλαμποκιού που συμβολίζει την ευκαρπία και την παραγωγικότητα, στο φύτεμα ράβδων προσευχής στολισμένων με φτερά που μεταφέρουν με τον άνεμο την προσευχή στο Μεγάλο Πνεύμα. Προσεύχονται ακόμη και μέσα από τα συμβολικά σχέδια των υφαντών τους, τα χειροτεχνήματά τους, τα κεραμικά τους, τις διακοσμήσεις τους, αλλά και μέσα από τους ιερούς χορούς, τις τελετουργίες και τα τραγούδια τους.

Οι Ινδιάνοι στην πλειοψηφία τους, παρότι αναγκάζονται να αμυνθούν στην βιαιότητα του «εξελιγμένου» δήθεν δυτικού πολιτισμού, δεν συνάπτουν μακροχρόνιους πολέμους, ούτε έχουν κάποιου είδους οργανωμένο στρατό. Ο σκοπός ενός πολέμου για αυτούς δεν έχει να κάνει με την κατοχή εδάφους, αλλά με την απόκτηση της δόξας μέσω της γενναιότητας και του θάρρους, γι’ αυτό και τελείωνε με την πρώτη αναμέτρηση.

Το Κόκκινο Σύννεφο, ο αρχηγός των Σιού έλεγε, φτωχός και γυμνός είμαι, αλλά είμαι αρχηγός αυτού του έθνους. Δεν θέλουμε πλούτη. Θέλουμε τα παιδιά μας να διδάξουμε σωστά. Τα πλούτη δεν μας ωφελούν. Δεν μπορούμε να τα πάρουμε μαζί μας στον άλλο κόσμο. Δεν επιθυμούμε πλούτη. Θέλουμε ειρήνη και αγάπη.

Παράλληλα, αμυνόμενοι σε μάχες, επιδείκνυαν θαυμαστή γενναιότητα, έχοντας πίστη σε υπεράνθρωπες δυνάμεις. Υπάρχουν μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν πως όταν, γύρω στα 1865, οι λευκοί άποικοι επιτέθηκαν στους Ινδιάνους, ο αρχηγός της φυλής των Τσεγιέν επιχείρησε έναν επιδεικτικά αργό περίπατο καβάλα στο άλογό του μπροστά από τους λευκούς στρατιώτες. Τον πυροβόλησαν προσπαθώντας να τον σκοτώσουν, αλλά κατά περίεργο τρόπο όλες οι σφαίρες αστόχησαν. Για τους λευκούς ήταν απίστευτο, αλλά για τους Ινδιάνους Τσεγιέν ήταν βεβαιότητα, καθώς ο άτρωτος αρχηγός τους φόραγε ένα κάλυμμα κεφαλής με μαγικές ιδιότητες. Σε κάποια άλλη επιδρομή, ένας γέρος σοφός Ινδιάνος άρχισε να περπατάει επιδεικτικά προς τον στρατό των λευκών, κάθησε με την ησυχία του και αρχίζει να καπνίζει την πίπα του. Τα πυρά των λευκών, όσο πυκνά κι αν ήταν δεν του προκάλεσαν ούτε γρατσουνιά. Μετά από λίγο το «θαύμα» πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, καθώς κι άλλος ένας Ινδιάνος καπνίζοντας την πίπα του συντρόφευσε τον γέρο, όντας το ίδιο άτρωτος στις σφαίρες.

Σε μια αντίστοιχη επιδρομή προς τους Ινδιάνους Σιού ο μάγος της φυλής, το Μαύρο Ελάφι, οδήγησε μια ομάδα πολεμιστών κρατώντας μπροστά του το μαγικό του τόξο. Ξανά τα πυκνά πυρά ούτε που τους τραυμάτισαν. Ίσως γιατί το Μαύρο Ελάφι ανήκει σε μια ειδική κατηγορία ανθρώπων προικισμένων με μαγικές δυνάμεις, τους οποίους οι Σιού αποκαλούν «Vacan» -οι «μυστηριώδεις».

Ινδιάνικη Κοινωνία - Φυλές

Η εμφάνιση της φυλής είναι μια έννοια που απαντάται κυρίως στις νοτιοδυτικές περιοχές της Βορείου Αμερικής. Σε ορισμένες από αυτές πιστεύουν πως οι άνθρωποι αναρριχήθηκαν από το σύμπαν το οποίο συντίθεται από πολλά σκοτεινά υπόγεια στρώματα. Άλλες πως πρόβαλλαν στον σημερινό κόσμο μέσα από μια μικρή τρύπα στο έδαφος, τον Ομφαλό του Κόσμου. Άλλες φυλές έχουν την πίστη πως απλά παρουσιάστηκαν στην Βόρειο Αμερική σε παλιούς σχεδόν αρχέγονους χρόνους.

Ο ινδιάνικος λαός χωρίζεται σε έθνη αλλά και σε πολλές μεγάλες οικογένειες-φυλές, η καθεμία από τις οποίες έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και μια διαφορετική ιστορία για την δημιουργία της. Κάθε φυλή Ινδιάνων, ανάλογα με τον τόπο διαμονής της, απέκτησε ξεχωριστά χαρακτηριστικά, ήθη και έθιμα, ενώ ακόμη και στην γλώσσα υπήρχαν διαφορές. Στη Βόρεια Αμερική υπάρχουν περισσότερες από πενήντα γλώσσες σε χρήση από μεγαλύτερες και μικρότερες ομάδες των διαφόρων φυλών. Και στην κάθε γλώσσα υπάρχουν επί μέρους διάλεκτοι. Αν προσπαθούσαμε να τις ομαδοποιήσουμε, θα λέγαμε πως διαμορφώνουν 4 κύριες φυλές:

1η ομάδα είναι: οι Ιροκέζοι, οι Μοχώκ, οι Χιούρον, οι Τσερόκι και άλλες.

2η είναι: οι Μοϊκανοί, οι Σεμινόλοι, οι Μαυροπόδαροι, οι Κρικ, οι Σοσόνοι, οι Τσεγιέν ή Σεγιέν, οι Αράπαχο και οι Πάουνι.

3η ομάδα είναι: η Σιού που είναι η μεγαλύτερη φυλή των ΗΠΑ, έχουν τα ίδια έθιμα και μιλούν την ίδια γλώσσα.

4η ομάδα είναι: οι Απάτσι, οι Ναβάχο και οι Χόπι.

Η κοινωνική δομή παίζει σημαντικό ρόλο στις παραδοσιακές ινδιάνικες κοινωνίες. Αν και δεν υπάρχουν γραπτοί κανόνες ή κάποιο σύνθετο σύστημα διακυβέρνησης, υπάρχει συγκεκριμένη δομή και κοινωνικές νόρμες που οφείλουν τα μέλη να ακολουθούν ώστε να αποτελούν μέρος της κοινωνίας τους. Βαθιά ριζωμένη είναι η δημοκρατική αρχή στην κοινωνική τους οργάνωση. Οι ηγέτες των φυλών αποκαλούνται αρχηγοί και επιλέγονται από τον λαό με γνώμονα τον σεβασμό, την ανδρεία και την σύνεση που εμπνέουν. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στο συμβούλιο των πρεσβυτέρων υπό την εποπτεία του πιο σεβάσμιου αρχηγού, δίχως αυτές να επιβάλλονται σε όλους, καθώς επιδεικνύεται μεγάλη ανοχή στην διαφορετικότητα, την ατομική ελευθερία και αυτονομία.

Υπάρχουν μελετητές που υποστηρίζουν πως η διαμορφωμένη κοινωνική δομή αντλεί την ύπαρξή της από μητριαρχικές ρίζες, κάτι που μάλλον ενισχύεται από την σημαντική θέση που κατείχε η γυναίκα στην ινδιάνικη κοινωνία. Η δύναμή της ήταν ουσιαστική για την επιβίωση της φυλής. Δεν ήταν απλά συντηρήτρια της οικίας. Στην πραγματικότητα υπηρετούσε σημαντικούς σκοπούς, ένας από αυτούς είναι η κατασκευή όπλων από κόκκαλα ζώων, ενώ το δεύτερο πιο σημαντικό στοιχείο είναι ο θεραπευτικός τους ρόλος, καθώς εκπαιδεύεται στην συλλογή θεραπευτικών βοτάνων για την ίαση όσων αρρώσταιναν στην φυλή. Σε πολλές φυλές πίστευαν ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη θεραπευτική δύναμη από τους άντρες και πως είναι ικανές να καθησυχάζουν μια πληγωμένη ψυχή με τα τραγούδια τους, αλλά και με την σχέση που έχουν με τον πνευματικό κόσμο.

Η γυναίκα δεν είναι απλά μητέρα της φυλής. Είναι πολεμίστρια, αγρότισσα και τεχνίτρια. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εκείνη που πρωτοστατεί στο στήσιμο των σκηνών. Βοηθά συχνά στο κυνήγι του βουβάλου και από την στιγμή που το κυνήγι είναι επιτυχημένο είναι υπεύθυνη για το γδάρσιμο, το κόψιμο, την μοιρασιά και το μαγείρεμα του ζώου, ενώ με το δέρμα του φτιάχνει ρούχα και παπούτσια.

Στις κεντροδυτικές φυλές οι γυναίκες είναι ιερά πρόσωπα και με την δύναμη της σοφίας τους μπορούν να δίνουν συμβουλές. Όταν μάλιστα αποβιώσει κάποιος άνδρας αρχηγός μιας τέτοιας ομάδας Ινδιάνων, αναγορεύεται συχνά φύλαρχος μια γυναίκα. Παράλληλα, οι γυναίκες εκπαιδεύονται στην τέχνη του πολέμου και μαθαίνουν τον χειρισμό τόξων, ενώ έχουν στην κατοχή τους μαχαίρια, επειδή σύμφωνα με τα αρχέγονα έθιμα των Ινδιάνων Σιού, μια γυναίκα πρέπει να γνωρίζει πώς να προστατεύει τον εαυτό της από μια επίθεση.

Ένα βαθύ συναίσθημα αλληλοσεβασμού επικρατεί ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες των φυλών. Οι άνδρες γνωρίζουν πως οι γυναίκες είναι πηγή ζωής και αναγνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η προσφορά τους στη δική τους δύναμη και αντοχή.

Είναι σημαντικός, επίσης, ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα παιδιά, θεωρώντας πως είναι οι σπόροι του μέλλοντος. Λένε, «Φυτέψτε την αγάπη στις καρδιές τους και ποτίστε τις με σοφία και μαθήματα ζωής. Όταν μεγαλώσουν, δώστε τους χώρο να αναπτυχθούν».

Κάποιες από τις φυλές έχουν περίπλοκες μορφές γραφής που μοιάζουν με ιερογλυφικά, ή ένα πρωτόγονο σύστημα γραφής που περιλαμβάνει εικόνες και σύμβολα. Άλλες έχουν διατηρήσει τις πνευματικές τους πεποιθήσεις, την κοινή τους πίστη, μέσα από την προφορική παράδοση. Πιστεύουν πως η αληθινή γνώση βρίσκεται κρυμμένη στον άνθρωπο και πως η πραγματική εκπαίδευση των νέων Ινδιάνων συνίσταται στην αφύπνιση αυτής της κρυμμένης γνώσης. Στην φυλή των Οτζίμπουα αποτύπωναν επάνω σε ιερούς πάπυρους από φλοιό σημύδας τις τελετές τους, με πολλές σύνθετες εικόνες, ενώ άλλες φορές τις σκάλιζαν ή τις ζωγράφιζαν επάνω σε βράχους. Ένα από τα καλύτερα είδη ινδιάνικης γραφής είναι το «Η Χειμερινή μέτρηση του Μοναχικού Σκύλου» των Ντακότα, που πιστεύεται πως είχε ζωγραφιστεί αρχικά σε πανωφόρι από δέρμα βούβαλου. Είναι ένα χρονικό που κάλυπτε μια περίοδο εβδομήντα ενός χρόνων στις αρχές του 19ου αιώνα.

Στη φυλή των Μοχάβε διακηρύττουν πως η γνώση δεν είναι κάτι που μαθαίνεται, αλλά κάτι που πρέπει να αποκτήσει κάθε άνθρωπος σύμφωνα με τα όνειρά του. Έτσι περνούν μέσα από την πειθαρχία της μύησης προκειμένου να καθιερώσουν, μέσω της μυητικής αφύπνισης της ψυχής, συνειδητή επαφή με τα περιεχόμενα του ασυνείδητου. Η ψυχική τους εκπαίδευση δεν καθορίζεται από την ατομική ιδιοσυγκρασία, αλλά είναι αρκετά συστηματοποιημένη και σύμφωνη με τον πολιτισμό της φυλής που κληροδότησε η μία γενιά στην επόμενη.

Ιδιαίτερο ρόλο στους Ινδιάνους παίζουν και τα παραμύθια, που σκοπό έχουν να διδάξουν και να προτείνουν ιδανικά. Τα γεγονότα της καθημερινής ζωής μπερδεύονται με θαυμαστά γεγονότα, σύμφωνα με την αντίληψη της ζωής τους. Στον κόσμο τους δεν υπάρχουν σύνορα ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα, ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Το θαυμαστό, είναι για τον Ινδιάνο κάτι ζωντανό και μερικά πράγματα πρέπει να αφήνονται μόνο στη διαίσθηση.

Όταν σουρουπώνει αρχίζουν οι διηγήσεις ιστοριών και όλοι προσκαλούνται να παρακολουθήσουν και να συμμετάσχουν. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να ακούνε και να καταλαβαίνουν τους μύθους. Για αυτούς η αφήγηση των μύθων είναι ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας. Οι μύθοι ξυπνούν την διάθεση και τα κίνητρα για να μιμηθούν τους ήρωες, ενώ περιέχουν μηνύματα με πνευματικό περιεχόμενο.

Ειδικά τον χειμώνα, οι ιστορίες λέγονται γύρω από μια μεγάλη φωτιά, δίνοντας στην συγκέντρωση μια μυστικιστική και θρησκευτική σημασία. Εκεί ο αφηγητής κινείται διαρκώς, αλλάζει εκφράσεις και τόνο φωνής για να μοιάσει στα ζώα ή στα πνεύματα που πρωταγωνιστούν στους μύθους. Διάφοροι ήχοι, σφυρίγματα, χτυπήματα με τα χέρια είναι το οπλοστάσιο ενός ταλαντούχου παραμυθά έτσι ώστε να μιμηθεί πειστικά τις φωνές της φύσης και των ζώων. Η «τελετή» της διήγησης των μύθων φέρνει τους ανθρώπους και τις οικογένειες πιο κοντά, ισχυροποιώντας τους δεσμούς τους.

Μία από τις φυλές που αξίζει ιδιαίτερη αναφορά είναι η φυλή Χόπι, που η ονομασία της είναι μια συντομευμένη μορφή του τίτλου «οι ειρηνικοί άνθρωποι», εκείνοι που ζουν σύμφωνα με το αιώνιο Σχέδιο. Οι Χόπι έχουν παραδοσιακές τελετές τις οποίες πραγματοποιούν έως σήμερα ακολουθώντας το σεληνιακό ημερολόγιο. Στο κέντρο της θρησκευτικής τους ζωής κυριαρχούν εκατοντάδες σεβαστά προγονικά πνεύματα, οι Kachina. Είναι τα πνεύματα των αόρατων δυνάμεων της ζωής. Σύμφωνα με το αιώνιο Σχέδιο, οι Χόπι παίζουν ένα ρόλο κλειδί για την επιβίωση της ανθρωπότητας. Κατά τις τελετουργίες και τις τελετές τους βρίσκονται σε άμεση επαφή με τις πνευματικές δυνάμεις της Ζωής και λαμβάνουν προφητείες, οι οποίες απευθύνονται σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Πιστεύουν πως, εάν πάψουν να δίνουν τον χαιρετισμό τους στον Πατέρα Ήλιο κάθε πρωί, εκείνος θα σταματήσει τον κύκλο του και έτσι θα πάψει και ο κύκλος της ζωής.

Οι Χόπι ζουν για πάνω από 2000 χρόνια ως «Φύλακες της Ζωής» στο υψίπεδο του Κολοράντο. Γνώριζαν και γνωρίζουν ότι κατά την διάρκεια των μεγάλων κύκλων των κοσμικών ετών η ευλογία ή η καταστροφή εξαρτάται μόνο από την θέληση των ανθρώπων. Γι’ αυτό και δίνουν έμφαση στο γεγονός πως ο άνθρωπος έχει απομονωθεί από τους φυσικούς ρυθμούς και ελλοχεύει ο κίνδυνος παγκόσμιων καταστροφών.

Ο Καρλ Γκ. Γιουνγκ (Carl G. Jung) επισκέφθηκε το 1925 μια από τις πιο αρχαίες φυλές, τους ινδιάνους Πουέμπλο, τους «Χτίστες των Πόλεων». Ο αρχηγός τους Οκιάι Μπιάνο, «Ορεινή Λίμνη», όταν ο Γιουνγκ αποζητούσε να αποκτήσει ενόραση, του είπε: «Δες πόσο σκληροί φαίνονται οι λευκοί. Τα χείλη τους είναι λεπτά, οι μύτες τους μυτερές, τα πρόσωπά τους αυλακωμένα και στραβωμένα από δίπλες. Στα μάτια τους έχουν μια έντονη έκφραση, πάντα ψάχνουν για κάτι. Τι ψάχνουν; Οι λευκοί πάντα θέλουν κάτι. Πάντα είναι ανήσυχοι και αεικίνητοι. Δεν γνωρίζουν τι θέλουν. Δεν τους καταλαβαίνουμε. Νομίζουμε πως είναι τρελοί. Υπερηφανεύονται πως σκέφτονται με το κεφάλι, ενώ οι Ινδιάνοι σκεφτόμαστε με την καρδιά». Ο διάσημος ψυχολόγος συγκλονίστηκε από αυτά τα λόγια. Στο μυαλό του άστραψαν οι ατέλειωτες σειρές αιματοβαμμένων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν στο όνομα του πολιτισμού. Κατόπιν ο Οκιάι Μπιάνο μίλησε για την θρησκεία του, τον «Μεγάλο Πατέρα» Ήλιο: «Πώς μπορεί να υπάρχει άλλος θεός; Τίποτε δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ήλιο. Είμαστε ένας λαός που ζει στη στέγη του κόσμου, είμαστε οι γιοι του Πατέρα Ήλιου και με την θρησκεία μας βοηθάμε κάθε ημέρα τον Πατέρα να διασχίσει τον ουρανό. Αυτό δεν το κάνουμε μόνο για εμάς, αλλά και για όλον τον κόσμο. Αν σταματήσουμε την θρησκεία μας μετά από χρόνια, ο ήλιος δεν θα ανατείλει. Τότε θα γίνει για πάντα νύχτα».

Αυτά τα λόγια βοήθησαν τον Γιουνγκ στην ερμηνεία της αξιοπρέπειας και της ήρεμης αταραξίας του Ινδιάνου, όπου σαν γιος του ήλιου βοηθά τον πατέρα του, ζει κοσμολογικά μια σημαντική ζωή. Το γεγονός ότι ο άνθρωπος αισθάνεται ικανός να διαμορφώνει έγκυρες απαντήσεις στην συντριπτική επιρροή του Θεού και ότι μπορεί να αποκαθιστά κάτι που είναι ουσιαστικό ακόμη και για τον Θεό, γεννά υπερηφάνεια, γιατί εξυψώνει το άτομο στην θέση του μεταφυσικού παράγοντα. Ένας τέτοιος άνθρωπος βρίσκεται, με την βαθύτερη έννοια του όρου, στον κατάλληλο για αυτόν τόπο. Η εμπειρία της συνάντησης με τους Πουέμπλο δόνησε τις βαθύτερες ενορατικές χορδές του Γιουνγκ και σφράγισε καθοριστικά τον κατοπινό τρόπο σκέψης του.

Η Όρθια Αρκούδα, αρχηγός των Ογκλάλα Σιου είπε πως, από τον τρόπο που προσεγγίζουν οι Ινδιάνοι την ζωή, γεννήθηκε μεγάλη ελευθερία. Γεννήθηκε μία έντονη και κατακλυστική αγάπη για τη φύση, σεβασμός για την ζωή, δυνατή πίστη σε μία Υπέρτατη Δύναμη. Γεννήθηκαν οι αρχές της αλήθειας, της τιμιότητας, της γενναιοδωρίας, της ισότητας και της αδελφότητας, ως οδηγοί για τα έθνη του κόσμου.

Προσευχή των Απάτσι

Μακάρι ο ήλιος να σου φέρει καινούργια
ενέργεια μέσα στη μέρα
Μακάρι το φεγγάρι να σε επαναφέρει ήρεμα την νύχτα
Μακάρι η βροχή να ξεπλύνει όλες σου τις έγνοιες
Μακάρι η δροσερή αύρα να δώσει
καινούργια δύναμη μέσα σου
Μακάρι να περπατάς απαλά στον κόσμο και να
μαθαίνεις την ομορφιά του μέρα με την μέρα.

Σύνδεση με τα Άρθρα

Η Ιερή Πίπα των Ινδιάνων και ο Συμβολισμός της
Ο λόγος του Iνδιάνου φύλαρχου See-at-la για τη σχέση του ανθρώπου με τον πλανήτη
Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής: Θεραπεία και Τελετουργία

Βιβλιογραφία

    • Howard Zinn, Ιστορία του Λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, εκδόσεις Αιώρα, 2009.
    • Edward S. Curtis & Hans Christian Adams, Native Americans, Taschen, 1999.
    • Aniela Jaffe, Λόγος και εικόνα, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1991.
    • W.Y. Evans-Wentz, Το Πνεύμα των Ινδιάνων, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1994.
    • Lewis Spence, Ινδιάνοι: Φυλές, Έθιμα και Ιστορία, εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1995.

Σύνδεσμοι

    • www.religioustolerance: B.A. Robinson (2008) Eastern Subarctic, Eastern Woodlands, Plains and
      Southwest Cultures
    • www.indians.org: Native American Women
    • www.legendsofamerica.com: Native American Totem Animals & their Meanings
    • Μύθοι των Ινδιάνων για τους Aστερισμούς
    • Ελληνικό blog για την φυλή των Απάτσι
    • Blog Ελεύθερο πνεύμα: Ινδιάνικη ιστορία, για τη μάχη μεταξύ του καλού και του κακού μας εαυτού
    • Τιτανίς: Ονειροπαγίδα

Ι.Φ.