Ο ρόλος και οι τεχνικές του εσωτερισμού στη σύγχρονη εποχή. Η χρήση τους ως πολύτιμων εργαλείων που σμιλεύουν την ανθρώπινη φύση και αναδύουν όλη την ομορφιά και τις εντυπωσιακές δυνατότητές της. Και τελικά ο ρόλος τους στο συντονισμό κάθε ανθρώπου με τον παλμό του Κόσμου και τη δημιουργική προσφορά μέσα σε αυτόν. Μια προσφορά που δίνει νόημα στη ζωή και τη μετατρέπει σε ένα καθημερινό θαύμα και μια όμορφη περιπέτεια αναζήτησης.

Στη σύγχρονη εποχή που ζούμε ο άνθρωπος ζητάει να γνωρίσει και να δώσει απαντήσεις σε όλο και περισσότερα θέματα από κάθε άλλη φορά. Η γνώση και η προσοχή του έχουν στραφεί σε διάφορους τομείς στο περιβάλλον του και είναι αλήθεια ότι έχει προχωρήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις. Ωστόσο, ο εσωτερισμός, από αυτή τη σκοπιά, ποια θέση έχει στην εποχή μας;

Ο άνθρωπος, μέσα στον αγώνα του για έρευνα, στρέφεται όλο και περισσότερο προς αυτόν. Είναι γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν εμπιστεύεται τον εσωτερισμό, γιατί τον θεωρεί αντιεπιστημονικό. Αλλά και η σημερινή επιστήμη έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να εξερευνήσει και να δώσει απαντήσεις σε όλους τους τομείς. Παρόλα αυτά, έχει παρουσιάσει σημαντικά επιτεύγματα όσον αφορά το φυσικό πεδίο και ειδικότερα τον τεχνολογικό τομέα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, παραμένει στο βαθύ σκοτάδι σχετικά με τον άνθρωπο και τις λειτουργίες του. Από αυτή την άγνωστη χώρα που λέγεται «άνθρωπος», μονάχα ένα 5% έχει εξερευνηθεί —κι αυτό με σχετική πληρότητα. Εμπρός του, ή καλύτερα μέσα του, υπάρχουν τεράστιες άγνωστες εκτάσεις και μάλιστα πολύ πιο ζωτικές, πιο πλούσιες από τις γνωστές. Τα αποτελέσματα αυτής της αμάθειας είναι πολύ φανερά. Το δυναμικό που έχει αποκαλύψει η επιστήμη βρίσκεται σε χέρια εντελώς ανέτοιμων και ασυνείδητων χειριστών, με αφάνταστες συνέπειες για το μέλλον μας. Είναι ολοφάνερη η ασύμμετρη ανάπτυξη της εσωτερικής γνώσης σε σχέση με την εξωτερική. Κι όσο περνάει ο καιρός, το χάσμα μεγαλώνει και μια εσωτερική κραυγή βγαίνει από τα βάθη της ανθρωπότητας, που ποτέ δεν παύει να αναζητά τις ρίζες της. Και ακριβώς εδώ αρχίζει μια νέα φάση στο εξελικτικό της σπειροειδές. Μετά από την πόλωσή της στο αντικείμενο, επέρχεται μια επανεκτίμηση του υποκειμένου. Η ανοδική της πορεία, αυτή τη φορά, θα σχετίζεται όλο και περισσότερο με πνευματικές επιτεύξεις.

Είναι γνωστό ότι οι υποδιαιρέσεις της εσωτερικής σοφίας σε Γιόγκα, Ζεν, Καββάλα, Αλχημεία κ.λπ., στην ουσία είναι πλασματικές και δημιουργήθηκαν εξαιτίας της πολύπλευρης φύσης μας. Αλλά ο άνθρωπος, εκτός από πολύπλευρη οντότητα, είναι και κινητική, που διαρκώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται. Για αυτό το λόγο, ό,τι αναφέρεται στο παρελθόν χρησιμεύει για δίδαγμα και πείρα, ενώ ό,τι αναφέρεται στο μέλλον για έμπνευση και ελπίδα. Για την πρακτική εφαρμογή, όμως, είναι αυτό που αναφέρεται στο παρόν. Η σύγχρονη εσωτερική σοφία, λοιπόν, είναι η συσσωρευμένη εμπειρία και γνώση χιλιάδων χρόνων αναζήτησης που σκοπεύει στην υλοποίηση ενός μελλοντικού οράματος, δουλεύοντας με τα σημερινά δεδομένα και τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στον αιώνα μας. Αυτό συμφωνεί απόλυτα με τον πλατύτερο ορισμό του εσωτερισμού: ΖΩΗ. Γιατί η ζωή δεν ανήκει ούτε στο παρελθόν ούτε στο μέλλον, αλλά στο τώρα. Έτσι, πριν επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τις τεχνικές του, θα πρέπει να δούμε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην ανθρωπότητα —τις συνθήκες που γεννάνε την ανάγκη αυτών των πρακτικών εφαρμογών. Και φυσικά θα πρέπει το βλέμμα μας να διαπεράσει την επιφάνεια των σημερινών συνθηκών και να δει όσο πιο βαθιά μπορεί μέσα στην ψυχή των ανθρώπων.

Η ολοένα αυξανόμενη εσωτερική ανησυχία για το μέλλον, έχει προκαλέσει μια έντονη αναζήτηση τα τελευταία χρόνια στο δυτικό κόσμο. Σαν συνέπεια αυτής της αναζήτησης έχουν αρχίσει να εκδηλώνονται κάποια αποτελέσματα και να δημιουργούνται μέθοδοι, οι οποίες θα μπορούσαν να αποκαλύψουν, αν όχι απόλυτα, τουλάχιστον μερικά τις δυνατότητες του ανθρώπου. Μια και ο άνθρωπος είναι εκείνος που δημιουργεί και χειρίζεται τις ενέργειες που τον περιβάλλουν, από εκεί πρέπει να ξεκινήσει το έργο του. Ένα άτομο που δεν έχει πλήρη συνείδηση της ολότητας —του εαυτού του και όσων αυτός περιέχει— δε θα μπορέσει ποτέ να γίνει καλός χειριστής του χώρου του, του στενού περιβάλλοντος, του πλανήτη και του σύμπαντος. Αυτό είναι μια γενική αρχή και θα μπορούσε να πει κανείς ότι κρύβει επιστημονική αλήθεια. Έτσι, ο εσωτερισμός στρέφεται πρώτα και κύρια στον άνθρωπο, σε μια πλατύτερη κλίμακα στο περιβάλλον του, τη Γη, και σε μια ακόμη πλατύτερη, στον ηλιακό και συμπαντικό κόσμο. Αλλά το κύριο θέμα με το οποίο ασχολείται είναι ο άνθρωπος και οι πρακτικές εφαρμογές αυτόν αφορούν.

Νωρίτερα μιλήσαμε για συνείδηση, η συνείδηση είναι γνώση που αποκτάται μέσα από την εμπειρία και για να είναι κανείς στο σύνολό του συνειδητός, πρέπει να έχει επίγνωση όλων των λειτουργιών του - ψυχικών, συναισθηματικών και νοητικών. Μόνο όταν όλες αυτές οι διαστάσεις αποκαλυφθούν και γίνουν εντελώς κατανοητές, θα κατορθώσει να γίνει χειριστής τους και θα μπορεί να μιλάει για πλήρη συνείδηση, τότε θα μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι κύριος του εαυτού του και μόνον τότε μπορεί με σιγουριά και ασφάλεια να γίνει κύριος του σύμπαντος. Αν, όμως, τα πράγματα αντιστραφούν, είναι πολύ πιθανή η πρόκληση ανισορροπίας και καταστροφής, γιατί η έλλειψη αυτογνωσίας εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους.

Ο άνθρωπος είναι ένα κύτταρο που λειτουργεί σε άμεση σχέση με το περιβάλλον του και χρειάζεται να αποκτήσει εμπειρία αυτής της αλληλεπίδρασης. Μέσα, όμως, στη ζωή του και λόγω της έντασης που του δημιουργεί η καθημερινή ρουτίνα, η δουλειά και ο σύγχρονος τρόπος ζωής, αναγκάστηκε να υψώσει φράγματα για να τον προστατεύουν από όσα αρνητικά στοιχεία θα μπορούσαν να επιδράσουν επάνω του. Επειδή δεν έχει απόλυτη αντίληψη και γνώση αυτών των φραγμάτων, πολλές φορές τα διατηρεί ακόμη και εκεί που θα μπορούσε να ωφεληθεί ανοίγοντας το κανάλι της επικοινωνίας. Η ανθρωπότητα στη σύγχρονη εποχή, κατά κύριο λόγο, είναι ξεκομμένη εσωτερικά από το περιβάλλον της. Το ίδιο μπορεί να πει κανείς ότι συμβαίνει σε σημαντικό βαθμό και εξωτερικά. Ένα μεγάλο ποσοστό ζει σε πόλεις, απομακρυσμένο από τη φυσική ζωή. Ένα ακόμα μεγαλύτερο δεν έχει σωστή επικοινωνία με τη φύση και τους συνανθρώπους σε όποιο χώρο και αν ζει, αλλά είναι κλεισμένο μέσα στη δική του ατομική, εγωιστική ύπαρξη. Έτσι, δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα κύτταρο μέσα στον όλο οργανισμό που αποτελεί ο πλανήτης Γη και σταδιακά νεκρώνεται όλο και περισσότερο. Από την άλλη πλευρά αρχίζει να πληθαίνει ο αριθμός των ανθρώπων των ανεπτυγμένων χωρών που έχουν κουραστεί από το μάταιο κυνηγητό της αυτοπροβολής, από τη μανία της καλοπέρασης και της απόκτησης καταναλωτικών αγαθών. Στο στόμα τους απομένει μια στυφή γεύση, μια γεύση μάταιης, άσκοπης λαχτάρας για πράγματα που τελικά δε σήμαιναν κάτι το ιδιαίτερο όπως αποδείχτηκε. Χρειάζεται να σημειώσουμε πως για να φτάσουμε στο σημερινό επίπεδο, χρειαζόταν να περάσουμε από τα προηγούμενα στάδια και κύρια να καλύψουμε τις ζωτικές ανάγκες που διαφορετικά θα μας απασχολούσαν ακόμη, σε σημείο ανασταλτικό για το εσωτερικό έργο.

Ένα από τα βασικά έργα, λοιπόν, του σύγχρονου εσωτερισμού είναι να επαναφέρει το άτομο στη λειτουργική του αλληλοσυσχέτιση με το περιβάλλον, να του δείξει τα κανάλια επικοινωνίας και να του δείξει το δρόμο για μια πληρέστερη ζωή. Εκεί ακριβώς έγκειται και η σημασία των πρακτικών εφαρμογών: Στη δόμηση μιας τέτοιας ολοκληρωμένης συνείδησης.

Στον καιρό μας ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζει πλέον την εσωτερική γνώση με το ίδιο πνεύμα όπως παλιά. Έχει μάθει πολλά για όσα τον περιβάλλουν και η εξερεύνηση των άγνωστων κόσμων, αν και διατηρεί τη μυστηριώδη έλξη της, έχει χάσει το λατρευτικό χαρακτήρα του παρελθόντος. Οι κάτοικοι του πλανήτη στρέφονται στις εσωτερικές τους πηγές με μια καινούργια ματιά. Αναγνωρίζουν τώρα σε αυτές μια νέα δομή, που ναι μεν πάντα υπήρχε, αλλά προοριζόταν για λίγους «εκλεκτούς». Η δομή του εσωτερισμού στην ουσία της παραμένει πάντα ίδια. Καθώς, όμως, το άτομο στο πέρασμά του από τις εποχές ανακαλύπτει όλο και νέες διαστάσεις του εαυτού του, συλλαμβάνει και νέες όψεις της διδασκαλίας. Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι έρχεται στο φως η σφαιρική όψη της εσωτερικής σοφίας.

Πραγματικά στις μέρες μας ο κόσμος μας υποφέρει τις οδύνες ενός τοκετού. Κάτι καινούργιο θα ξεπηδήσει από μέσα του. Ύστερα από όλη αυτή τη χρήσιμη, θα μπορούσαμε να πούμε, περιπλάνηση φτάνει ξανά στο κατώφλι μιας μύησης, γιατί μύηση είναι κάθε στάδιο διεύρυνσης της συνείδησης. Έχοντας γνωρίσει ένα μεγάλο μέρος της γήινης φύσης, έχοντας ταξιδέψει στα αστέρια, έχοντας λύσει σε σημαντικό ποσοστό ένα μέρος από τα προβλήματά του, είναι πλέον σε θέση να γεννήσει ένα καινούργιο όραμα. Και αυτή τη φορά, η εμπειρία της δοξασμένης αποκάλυψης θα είναι πιο αληθινή, γιατί η ανθρώπινη αδελφότητα θα μοιραστεί τις οδύνες αλλά και την ευτυχία της. Τώρα καλείται να αναλάβει συλλογικά τις ευθύνες, να αντιμετωπίσει με παγκόσμια επίγνωση τα προβλήματά της και να τα λύσει όλα, από τα πιο υλικά ως τα πιο πνευματικά, με πνεύμα ομόνοιας —ένα πνεύμα που πηγάζει μονάχα από την αίσθηση της ενότητας, από την αναγνώριση του κοινού πεπρωμένου. Αν η ανθρωπότητα κατορθώσει να ενσαρκώσει στην καθημερινή της ζωή την εσωτερική ενότητα, με άλλα λόγια να χτίσει τη Νέα Ιερουσαλήμ πάνω στη Γη —όπως προφητικά είδε ο Ιωάννης στο όραμα της Αποκάλυψης— θα έχει πραγματικά σπάσει ένα από τα σημαντικότερα δεσμά της και θα μπορέσει να συλλάβει μια αναλαμπή της πραγματικής απελευθέρωσης. Γιατί ελευθερία και ανεξαρτησία δε σημαίνει διαχωρισμός και απομόνωση, αλλά αρμονία και ενότητα με όλη τη Δημιουργία.

Ο εσωτερισμός του σήμερα είναι εκείνος που εμπνέεται από τα Υδροχοϊκά ιδανικά, τα πανανθρώπινα και ενωτικά. Ταυτόχρονα φέρνει μαζί του μια νότα θέλησης για υλοποίηση. Η θεωρητική όψη εκπλήρωσε το έργο της και αργοπεθαίνει. Περνώντας από το «εγώ» στο «εμείς», ο άνθρωπος μπορεί να πετύχει μια εσωτερική επανάσταση. Του ανοίγεται ένας νέος κύκλος εξέλιξης, που βασίζεται στο γεγονός ότι αποτελεί τμήμα μιας άμετρης λειτουργικής οντότητας. Μαζί με αυτή τη συνειδητότητα, πέστε τη συλλογική, ομαδική ή παγκόσμια, γεννιέται και μια αίσθηση δύναμης που ωθεί αρμονικά σε μια αλλαγή, σε μια αναγέννηση. Ο δρόμος για την ελευθερία είναι γνωστός από καιρό. Αλλά για να τον βαδίσει κανείς, πρέπει να αντιληφθεί ότι και ο ίδιος αποτελεί κρίκο μιας αλυσίδας, ότι κρατάει το χέρι κάποιου άλλου και πως αν ανυψωθούν, μαζί θα ανυψωθούν αν πέσουν, μαζί θα πέσουν.

Ο σύγχρονος εσωτερισμός, λοιπόν, λειτουργεί σε αυτό το μήκος κύματος, δηλαδή εργάζεται και αποδίδει μόνο μέσα από τη συλλογική συνείδηση. Γιατί ο καθένας μας, όσο απομονωμένος και να είναι εξωτερικά, βαθιά μέσα του είναι συνδεμένος με μια εσωτερική οικογένεια. Στην εποχή μας όλο και συχνότερα αυτή η λανθάνουσα σύνδεση εκδηλώνεται στο υλικό πεδίο. Έτσι σχηματίζονται σιγά-σιγά τα πρότυπα του αυριανού εσωτερισμού, πειραματικά βέβαια και κατά συνέπεια ατελή. Τα πρότυπα αυτά, που αποτελούν την καλύτερη δυνατή έκφραση του ιδανικού αυτής της συλλογικής συνείδησης, είναι οι ομαδικοί σχηματισμοί. Αυτοί εκφράζουν πιο αληθινά και πιο δυναμικά την εικόνα του θείου σχεδίου. Παράλληλα, η θέληση που πηγάζει μέσα από την ενότητά τους, προσφέρει στις ανώτερες ενέργειες ένα τρόπο και ένα μέσο γείωσης.

Γείωση —πραγμάτωση πάνω στο υλικό πεδίο- με συνειδητά συλλογική προσπάθεια, αυτές είναι οι δύο βασικές αρχές του σύγχρονου εσωτερισμού. Εργαζόμενοι αποκλειστικά στα ανώτερα πεδία, αφήνουμε ακάλυπτο τον υλικό κόσμο και ουσιαστικά δίνουμε την συγκατάθεσή μας για την ανισόρροπη διαμόρφωσή του από τους εργάτες της άρνησης. Είναι συχνό φαινόμενο για το μαθητή να περνάει ένα μακάριο διαλογιστικό ημίωρο και μετά να αρπάζεται ξανά από τα γρανάζια της αλλοτρίωσης —όσο αφορά τη Δύση— ή να αφήνεται στη μιζέρια —όσο αφορά την Ανατολή. Όπως συμβαίνει σε κάθε τομέα έρευνας, έτσι και στον εσωτερισμό η γνώση που αποκτάμε δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε αυτή τη σφαίρα, αλλά επεκτείνεται, προσαρμόζεται και διαπλάθεται για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες και άλλων τομέων. Πέρα, λοιπόν, από τη χρησιμότητά του στην πορεία του ανθρώπου προς τα ανώτερα επίπεδα σκέψης, μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά σε κάθε σφαίρα δραστηριότητας, προσφέροντας μια νότα συμπαντικότητας και σύνθεσης, μια νότα που ολοφάνερα λείπει σήμερα από τη μονομερή κοινωνία μας.

Αναλύσαμε σε κάποια έκταση το ένα σκέλος του θέματός μας -την έννοια του σύγχρονου εσωτερισμού. Από όλα όσα ειπώθηκαν, δύο πράγματα πρέπει να διατηρήσουμε στο νου μας, τα δύο στοιχεία που δίνουν νέα πνοή στο πανάρχαιο πνεύμα του: υλική πραγμάτωση και ομαδική συνείδηση.

Το δεύτερο σκέλος αφορά τις πρακτικές εφαρμογές του. Σύμφωνα με όσα είπαμε πιο πάνω, είδαμε ότι η φιλοσοφία της εσωτερικής γνώσης έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες της εποχής μας, να ικανοποιήσει την πνευματική δίψα με καθάριο και δροσερό νερό και όχι με τίποτα φανταχτερά υποπροϊόντα.

Ο εσωτερισμός δεν είναι μόνο φιλοσοφία. Όπως και η επιστήμη, βρίσκει άπειρες εφαρμογές μέσα στην καθημερινή ζωή. Για να είμαστε ακόμη πιο αληθινοί, κατά κύριο λόγο είναι πράξη. Ακόμα και οι φιλοσοφικές του προσεγγίσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν πρακτικές για τη διεύρυνση της κατανόησής μας, για νέους ορίζοντες. Όλοι γνωρίζουμε λίγο-πολύ ότι υπάρχει μια τεράστια ποικιλία εσωτερικών ασκήσεων. Εδώ θα αναφερθούμε σε ορισμένες κάπως γενικές τεχνικές, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν άνετα από κάθε φυσιολογικό άτομο με αφάνταστα ωφέλιμα αποτελέσματα. Σχεδόν όλες οι ασκήσεις έχουν ένα υπόβαθρο που εκτείνεται μέσα στους αιώνες και εργάζονται κάτω από συγκεκριμένους νόμους. Ο πιο βασικός, ίσως, από αυτούς είναι ότι οι εσωτερικές μέθοδοι προσπαθούν να ξεπολώσουν το άτομο από τον εγωιστικό του εαυτό και να το κάνουν ευαίσθητο στην ομορφιά του σύμπαντος. Καμιά τέτοια άσκηση δε μας γεμίζει με εγωισμό και ματαιοδοξία, αλλά με μια βαθιά αίσθηση αρμονίας, ομορφιάς.

Θα πρέπει να τονίσουμε, επίσης, ότι όλες αυτές οι πρακτικές χρειάζονται σταθερή και επίμονη εφαρμογή, για να εγκαθιδρυθούν και να φέρουν απτά αποτελέσματα. Θα ξεκινήσουμε με μια τεχνική η οποία, επειδή συμβαίνει να αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο κάθε άλλης εσωτερικής άσκησης, είναι θεμελιακής σπουδαιότητας. Πρόκειται για τη χαλάρωση. Στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε μια πολύ παλιά τέχνη, το διαλογισμό, και σε ορισμένες άλλες πιο σύγχρονες, όπως οι εργασίες Ατραπού και οι Δίοδοι.

Η Χαλάρωση είναι ένα θέμα πολυσυζητημένο σε Ανατολή και Δύση. Ιδιαίτερα η ανατολική φιλοσοφία έχει αναπτύξει την τέχνη της χαλάρωσης σε ολόκληρη επιστήμη και ίσως να μην έχει μείνει κανένα τμήμα της ανεξερεύνητο. Τα αποτελέσματα που έχει να επιδείξει σε αυτόν τον τομέα είναι στην πραγματικότητα εκπληκτικά και αξιοθαύμαστα. Πολύ λίγα, λοιπόν, θα είχε να πει κανείς για ένα θέμα σχεδόν εξαντλημένο, αν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι Ανατολίτες ταίριαζαν εξολοκλήρου με το δυτικό τρόπο ζωής. Συνήθως οι πρακτικές τους απαιτούν μια διαρκή στάση απόσυρσης από τον υλικό κόσμο και πόλωσης στον πνευματικό. Μπορείτε, όμως, να φανταστείτε έναν αστό κύριο στο κέντρο μιας κυκλοφοριακής συμφόρησης ή κατά τη διάρκεια ενός διοικητικού συμβουλίου να πλέει στις αγκάλες του Νιρβάνα;

Ο άνθρωπος της πόλης δεν έχει την πολυτέλεια να αποσύρεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα από το ρυθμό της καθημερινότητας. Έτσι, πρέπει να συνδυάσει την ένταση του περιβάλλοντος με μια χαλαρωμένη στάση, κάτι που αναπόφευκτα παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες. Είναι γνωστό πως λόγω της έντασης στο φυσικό, συγκινησιακό και νοητικό πεδίο παρουσιάζονται μεγάλες απώλειες ζωτικής ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να διοχετευθεί σε άλλου είδους δραστηριότητες με πιο δημιουργικό τρόπο.

Οι στατιστικές μελέτες αποκαλύπτουν πως, ακόμη και όταν αναπαυόμαστε, η μισή ενέργεια του σώματος καταναλώνεται σε ένταση των μυών, η οποία οφείλεται στο στρες ή σε άλλες καταστάσεις εξάντλησης και έντονων συγκινήσεων. Αυτή είναι η αιτία της αδικαιολόγητης εξάντλησης, που συχνά παρατηρείται μετά από περίοδο ανάπαυσης ή σχετικής σωματικής αδράνειας.

Η χαλάρωση είναι μια τέχνη που ελάχιστοι κατέχουν. Η πλειονότητα αγνοεί έναν τομέα που παίζει καθοριστικό ρόλο για τη σωματική και πνευματική μας υγεία. Και πρέπει να φτάσουμε σε ορατές διαταραχές για να ακολουθηθεί τελικά κάποια μέθοδος χαλάρωσης με την προτροπή του γιατρού. Είναι όμως πάντα καλύτερο να εφαρμόζει κανείς προληπτική και όχι θεραπευτική ιατρική. Κάτι τέτοιο είναι προσιτό ακόμη και για τα δεδομένα του ανθρώπου της πόλης. Μπορεί να μάθει να χαλαρώνει μέσα στην ένταση και να ανακτά τις δυνάμεις του μέσα στα σύντομα χρονικά διαστήματα που του απομένουν.

Οι μέθοδοι που προτείνουν οι δυτικοί είναι πολλές και αποτελεσματικές. Μερικές απαιτούν σχετική απομόνωση, ενώ άλλες μπορούν να εφαρμοστούν σε πολυπληθείς χώρους, χωρίς να γίνουν ιδιαίτερα αντιληπτές. Τα στοιχεία που απαιτούνται είναι θέληση, εστίαση του νου και δημιουργική φαντασία.

Μια τεχνική που αξίζει να αναφερθεί χάρη στην απλότητα και την αποτελεσματικότητά της και που αφορά το φυσικό σώμα, βασίζεται στην εναλλαγή έντασης και χαλάρωσης.

Αρχικά το σώμα σφίγγεται όσο το δυνατό περισσότερο, παίρνοντας τη μορφή του εμβρύου μέσα στη μήτρα της μάνας. Οι μυώνες διατηρούνται σε όλο το σώμα, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια, σε μια ηθελημένη ένταση, ενώ ταυτόχρονα μετρά κανείς αργά μέχρι το δέκα. Αμέσως μετά ακολουθεί μια περίοδος χαλάρωσης, κατά την οποία το σώμα ξεδιπλώνεται και αφήνεται ελεύθερο επάνω στο κρεβάτι, όπως μια πάνινη κούκλα. Εδώ το άτομο αισθάνεται το αίμα να απλώνεται γοργά σε όλα τα μέλη του και να τυλίγεται από μια ευχάριστη ζεστασιά. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται συνεχώς, με διαδοχή έντασης και χαλάρωσης, μέχρις ότου λυθούν όλοι οι σφιγμένοι μυώνες.

Στο επόμενο στάδιο της άσκησης σημαντικό ρόλο παίζει η δύναμη του νου και της δημιουργικής φαντασίας. Καθώς το άτομο παραμένει ξαπλωμένο σε κατάσταση τέλειας χαλάρωσης, φαντάζεται ότι το βάρος του αυξάνεται όλο και περισσότερο —το ίδιο και η πίεση που εξασκεί στο κρεβάτι. Το συναίσθημα αυτό φτάνει στο αποκορύφωμά του, έως ότου τελικά οι μυώνες μοιάζουν με νήματα που κρέμονται χαλαρά από ένα σταθερό σημείο.

Τώρα ας αναφερθούμε σε μια άλλη τεχνική, που μπορεί να εφαρμοστεί οποιαδήποτε στιγμή και χώρο. Το άτομο κάθεται αναπαυτικά, αφήνοντας όσο γίνεται πιο ελεύθερο το σώμα. Σταυρώνει τα πόδια και πλέκει τα δάχτυλα των χεριών, παίρνοντας έτσι μια κλασική στάση αυτοσυγκέντρωσης. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένα είδος κλειστού κυκλώματος. Στη συνέχεια οραματίζεται ένα ρεύμα ενέργειας να ανακυκλώνεται στο σώμα του διασχίζοντας το αριστερό και μπροστινό μέρος του, περνώντας κάτω από τα πόδια και ανεβαίνοντας δεξιά και πίσω. Καθώς αυτό περιστρέφεται, απελευθερώνει τις εγκλωβισμένες ποσότητες ενέργειας, που είναι η βασική αιτία της έντασης, πετυχαίνοντας έτσι ένα διπλό αποτέλεσμα: την αύξηση του ενεργειακού δυναμικού και την επίτευξη μιας κατάστασης ευεξίας και αναζωογόνησης.

Χαλάρωση, επίσης, πετυχαίνεται με την εστίαση του νου σε ένα τμήμα του σώματος. Έχει παρατηρηθεί πως κάτι τέτοιο προξενεί εντονότερη κυκλοφορία του αίματος. Επομένως, αν επιθυμούμε να χαλαρώσουμε κάποιο συγκεκριμένο όργανο ή μέλος του σώματος, αρκεί να συγκεντρωθούμε σε αυτό, προκαλώντας έτσι διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και κατά συνέπεια συσσώρευση του αίματος. Αυτή η χαλάρωση είναι γνωστό ότι επιφέρει αύξηση της θερμοκρασίας και χαλάρωση του νεύρου ή του ιστού που επιθυμούμε.

Όσα αναφέρθηκαν μέχρι τώρα, αφορούν το φυσικό φορέα. Υπάρχουν όμως και τεχνικές που προορίζονται για το αστρικό και το νοητικό σώμα. Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια στις ασκήσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται στοιχεία μουσικής και χρώματος, με την κατάλληλη χρήση των οποίων διευκολύνεται σημαντικά το άτομο.

Μια απλή τεχνική χαλάρωσης του αστρικού σώματος, δηλαδή του συναισθηματικού κόσμου, είναι να φανταζόμαστε τον εαυτό μας να επιπλέει ανάλαφρα σε μια γαλήνια λίμνη, που τα ήρεμα ρεύματα της περνάνε από μέσα του δίχως να συναντάνε κανένα εμπόδιο, αβίαστα και απαλά. Σαν αποτέλεσμα, ο αστρικός μας φορέας υφίσταται ένα είδος εξαγνισμού και παύει να πάλλεται από τις βίαιες συγκινήσεις.

Για το νοητικό σώμα θα αναφέρουμε μια μέθοδο, η οποία μέχρι το πρόσφατο παρελθόν προοριζόταν για αποκλειστική χρήση δυτικών εσωτερικών ομάδων. Είναι και αυτή απλή σαν τις άλλες, ωστόσο περιέχει ορισμένα πολύ δυναμικά σύμβολα που την κάνουν ιδιαίτερα αποτελεσματική.

Αφού το άτομο έχει πετύχει μια σχετικά καλή σωματική και συναισθηματική χαλάρωση, στρέφεται προς την ανατολή και οραματίζεται ένα χειμωνιάτικο ήλιο που μόλις ανατέλλει. Νιώθει ότι από αυτή την κατεύθυνση έρχεται ένα απαλό, δροσερό αεράκι, μια αύρα που του χαϊδεύει το πρόσωπο προκαλώντας του ευχαρίστηση. Η αναπνοή του αρχίζει τώρα να γίνεται πιο βαθιά και πιο αργή, ενώ ταυτόχρονα το αεράκι δυναμώνει. Με κάθε εκπνοή οραματίζεται ότι αυτή η αύρα διαπερνάει το κεφάλι παρασέρνοντας προς τα πίσω κάθε νοητική κούραση, δυσαρμονία και βαριά σκέψη. Αυτό συνεχίζεται μέχρι να αισθανθεί κανείς ότι έχει πραγματικά καθαρίσει ο νους του, ότι όλα γύρω από το κεφάλι του έχουν ηρεμήσει. Τότε χαμηλώνει η ένταση της πνοής του ανέμου και γίνεται πάλι μια απαλή αύρα. Σε αυτό το τελευταίο στάδιο το άτομο διαπιστώνει με τη φαντασία του ότι ο ήλιος δε βρίσκεται πια στην ανατολή, αλλά από πάνω του, φωτίζοντας και ζεσταίνοντας -όχι με ένταση- όλη του την ύπαρξη.

Πρόκειται για ένα πολύ δραστικό τρόπο εξαγνισμού και χαλάρωσης, με τον οποίο ο άνθρωπος απελευθερώνεται από τη νοητική υπερφόρτιση.

Η χαλάρωση, λοιπόν, είναι μία από τις πρακτικές λύσεις που προτείνονται για την αντιμετώπιση σύγχρονων προβληματικών καταστάσεων, όπως υπερένταση, αγωνία, φόβος, νευρικότητα και γενικά διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και ένα εισαγωγικό στάδιο σε πιο βαθιές συνειδησιακές καταστάσεις, όπως ο διαλογισμός.

Ο Διαλογισμός είναι και αυτή μια κλασική εσωτερική τέχνη, που αποσκοπεί στη διεύρυνση της συνείδησης. Δεν πρόκειται για κάποιο είδος ύπνωσης ή έκστασης, γιατί στη διάρκειά του ο ασκούμενος δεν παύει να έχει αντίληψη του περιβάλλοντος και του εαυτού του. Ύστερα από πολύχρονη εξάσκηση κατορθώνει να συνδέσει τη γήινη σφαίρα με τις ανώτερες. Μέσα από το πέρασμα των αιώνων ο διαλογισμός εφαρμοζόταν και διαπλαθόταν σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες των καιρών.

Στις μέρες μας έχουν φτάσει αρκετές ποικιλίες τεχνικών διαλογισμού, από τις οποίες πλέον σημαντικές είναι οι ακόλουθες:

Ο ενεργός διαλογισμός, κατά τον οποίο ο νους συμμετέχει δραστήρια. Αυτού του είδους ο διαλογισμός θεωρείται σαν ένας διεγέρτης του νου, μέσω του οποίου περνάει κανείς από τη μία συνειδητοποίηση στην άλλη. Η βάση του ενεργού διαλογισμού είναι η «σπερματική σκέψη». Αυτή συνήθως είναι μια πρόταση την οποία αναλύουμε, επεξεργαζόμαστε, εξετάζουμε σφαιρικά από όλες τις απόψεις και από τις προσπάθειές μας τελικά πηγάζει μια πραγμάτωση.

Ο παθητικός τύπος διαλογισμού είναι μια άλλη τεχνική, όπου νους και σώμα είναι ακίνητα. Οι εικόνες εμφανίζονται στο νου χωρίς να γίνονται αντικείμενο σκέψης, απλά σημειώνονται και μερικές φορές μπορεί να δημιουργήσουν κάποια συναισθηματική ανταπόκριση, για να ενισχύσουν τον έλεγχο του συναισθήματος. Συχνά χρησιμοποιείται και για αποσυμβολισμό συμβόλων με την εφαρμογή αλυσιδωτών συσχετισμών ή συνειρμών. Ένας κύκλος από συμβολικούς συνειρμούς έρχεται στο νου, ξεκινώντας από κάποιο άγνωστο σύμβολο και καταλήγοντας πάλι σε αυτό. Αυτός ο κύκλος βοηθάει στο να συλλάβουμε έστω και μια αμυδρή εικόνα της έννοιας του συμβόλου.

Ο τύπος του υπερβατικού διαλογισμού βασίζεται πάνω στη συνειδητή προσπάθεια να έρθει κανείς σε επαφή και εναρμόνιση με τις παγκόσμιες θεωρήσεις και ιδέες.

Η ενατένιση είναι μια μορφή επικοινωνίας με τις ανώτερες σφαίρες του είναι. Πρόκειται για μια τεχνική που συχνά αποκαλείται «Συνομιλία με το Θεό».

Υπάρχει και ένα άλλο είδος διαλογισμού —γνωστό σαν «Πύλες της Σιγής»— το οποίο είναι πάρα πολύ δυναμικό και χρησιμοποιείται από άτομα εξασκημένα σε όλα τα προηγούμενα είδη διαλογισμού. Για αυτόν τον τύπο ελάχιστα έχουν ανακοινωθεί.

Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να τονίσουμε ότι, ποτέ και καμία διαλογιστική μέθοδος δεν πρέπει να γίνεται κάτω από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, γιατί οι ουσίες αυτές αμβλύνουν τη συνειδητότητα του ανθρώπου και διαταράσσουν την αληθινή του θέληση μειώνοντας τον αυτοέλεγχό του. Παράλληλα με τη χρήση τους προκαλούνται σοβαρές βλάβες στα λεπτότερα σώματα.

Ένα από τα όπλα του σύγχρονου εσωτεριστή στην εξερεύνηση των Εσωτερικών Πεδίων είναι η δύναμη που περιέχει ο νους. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάει ότι ο νους είναι μεν καλός υπηρέτης, αλλά κακός αφέντης. Όπως οι συγκινήσεις χαλιναγωγούνται από το νου, έτσι και ο νους χαλιναγωγείται από μια λεπτότερη μορφή συνείδησης. Αυτή η αλυσίδα είναι αρχικά πολύ εύθραυστη, αλλά με τη σταθερή διαλογιστική εξάσκηση συγκροτείται δυναμικά και πετυχαίνεται η αναγκαία ισορροπία.

Κύριο έργο του διαλογισμού, σήμερα, είναι να γεφυρώσει την υπερβατική συνείδηση με την καθημερινή, δηλαδή να βοηθήσει στην εξερεύνηση των ανώτερων κόσμων και να χρησιμοποιήσει δημιουργικά στην ύλη όσα ανακαλύπτει. Με το διαλογισμό το άτομο έρχεται σε συνειδητή επαφή με την εσωτερική πραγματικότητα, προχωράει στην αυτοανάλυση, αναγνωρίζει συνάφειες και κοινά στοιχεία με τον εξωτερικό κόσμο, με τους άλλους ανθρώπους. Αφήνει τα παγκόσμια ρεύματα να διεισδύσουν ελεύθερα μέσα του και έτσι αποκτά την εμπειρία μιας υπαρξιακής πληρότητας.

Ο διαλογισμός είναι σημαντική μέθοδος για την ανάπτυξη του νοητικού σώματος. Έχει διαπιστωθεί ότι ακόμα και στις μεγαλοφυίες ο εγκέφαλος αποδίδει μόνο το 10% των δυνατοτήτων του. Κλινικές έρευνες απέδειξαν ότι ο διαλογισμός δραστηριοποιεί σημαντικά τις νοητικές λειτουργίες και συγκεκριμένα αυξάνει την παραγωγή των εγκεφαλικών κυμάτων. Τα κύματα αυτά είναι εκείνα που εκπέμπονται όταν γίνονται ανώτερες διανοητικές λειτουργίες, όπως, για παράδειγμα, όταν λύνει κάποιος ένα αφηρημένο μαθηματικό πρόβλημα. Έτσι, για μια ακόμη φορά, η επιστήμη του 20ου αιώνα δικαιώνει τις τέχνες του εσωτερισμού.

Ένα άλλο αποτέλεσμά του είναι ότι ξεπολώνει το άτομο από το συγκινησιακό πεδίο και το αρνητικό συναίσθημα χάνει τον ηγεμονικό του ρόλο. Ξεφεύγει για λίγο από την πάλη των ζευγών των αντιθέτων, που είναι έμφυτες καταστάσεις του αστρικού πεδίου, και γίνεται ικανό να επιβληθεί στην ύλη και να τη χειριστεί κατάλληλα, ενώ παράλληλα ενεργοποιούνται όλα τα σώματά του.

Ο διαλογισμός δεν περιορίζεται από κανένα θρησκευτικό δόγμα. Ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις του καθένα, για να φέρει αποτελέσματα προϋποθέτει κύρια μια αίσθηση ανάγκης για μεγαλύτερη ελευθερία και μια ενδόμυχη πίστη ότι μέσα μας λανθάνουν ανεκμετάλλευτες ικανότητες.

Στις απλές, σύγχρονες διαλογιστικές τεχνικές το άτομο παίρνει μια καθορισμένη στάση —του Λωτού, του Φαραώ ή άλλες— και αρχίζει να χαλαρώνει. Στη συνέχεια, αφού ηρεμήσει τόσο το σώμα όσο και τις σκέψεις του, αρχίζει να συντονίζει και να ευθυγραμμίζει τους εσωτερικούς του φορείς. Η ευθυγράμμιση στηρίζεται στο εσωτερικό αξίωμα ότι το σύμπαν αποτελείται από μια αλληλουχία κόσμων, από τους οποίους ο υλικός, χειροπιαστός κόσμος, δεν είναι παρά ένα μέρος μονάχα. Το άτομο συμμετέχει ταυτόχρονα σε όλους αυτούς τους κόσμους, τους οποίους αντιλαμβάνεται σπάνια, κυρίως μέσα από τα όνειρα ή τα οράματά του. Σταδιακά οι κόσμοι αυτοί αποκτούν στη συνείδηση του ασκούμενου την αντικειμενική τους υπόσταση, τις αληθινές τους διαστάσεις. Μετά την ευθυγράμμιση και ανάλογα με τον τύπο του διαλογισμού, το άτομο συνήθως καταπιάνεται με την ανάλυση μιας περιεκτικής λέξης ή φράσης. Σε αυτά το στάδιο προσπαθεί να προσεγγίσει τους εσωτερικούς κόσμους χρησιμοποιώντας ορισμένες φράσεις-κλειδιά, κατάλληλα μάντραμ, σύμβολα και χρώματα.

Επειδή θεωρούμε σημαντικό το ζήτημα της ευθυγράμμισης, επιστρέφουμε σε αυτό αναφέροντας ένα παράδειγμα που θα βοηθήσει στην κατανόησή του. Ας παρομοιάσουμε τα διάφορα σώματα του ανθρώπου -φυσικό, αιθερικό, αστρικό, νοητικό- με τους φακούς ενός τηλεσκόπιου. Όταν αυτοί οι φακοί είναι βρώμικοι, τοποθετημένοι σε τυχαία σειρά και σε ακανόνιστες αποστάσεις, το τηλεσκόπιο φυσικά δε λειτουργεί καλά. Αν όμως οι φακοί καθαριστούν, τοποθετηθούν σε συγκεκριμένα σημεία και σε καθορισμένες αποστάσεις, τότε το τηλεσκόπιο μας λειτουργεί και μπορεί να διεισδύσει βαθιά μέσα στο αχανές σύμπαν, εστιάζοντας το φως μακρινών αστεριών. Κατά τον ίδιο τρόπο, η εσωτερική ευθυγράμμιση μας φέρνει πιο κοντά στους συμπαντικούς νόμους και τους άγνωστους κόσμους που αγκαλιάζουν την ύπαρξή μας, εστιάζοντας το Φως του Λαμπερού 'Aστρου που λέγεται Ανώτερος Εαυτός. Επίσης, σχετίζεται και με τα λεγόμενα τσάκρα, δηλαδή τα διάφορα κέντρα που υπάρχουν στο σώμα μας. Η αφύπνιση αυτών των κέντρων όμως πρέπει να γίνεται με τη βοήθεια ενός σοβαρού καθοδηγητή.

Στο καββαλιστικό σύστημα εσωτερικής εκπαίδευσης που εφαρμόζουν κάποιες εσωτερικές σχολές, ο διαλογισμός έχει ένα ιδιαίτερα δυναμικό χαρακτήρα, γιατί συνδυάζεται με τυπικά δομημένα σύμφωνα με την κυριότερη δυτική μαντάλα —το Δέντρο της Ζωής— και τα Αρχέτυπα που περικλείει. Εδώ για θέματα διαλογισμού, αντί για συγκεκριμένες φράσεις μόνο, χρησιμοποιούνται τα ίδια τα Σεφιρόθ. Η προσέγγιση τους δεν γίνεται απλά από νοητική σκοπιά, αλλά είναι μέρος ενός πλατύτερου στόχου -της συνειδητοποίησης ότι τα Σεφιρόθ υπάρχουν και λειτουργούν μέσα μας.

Σε πιο προχωρημένα στάδια αρχίζει μία τελείως συγκεκριμένη, βήμα προς βήμα, προσπάθεια του μαθητή να χτίσει μία συνειδητή σχέση και επικοινωνία με τον ανώτερο εαυτό του.

Ας δούμε όμως από κοντά έναν τέτοιο καββαλιστικό διαλογισμό. Αρχικά, γίνεται μια συμβολική κίνηση —που υποδηλώνει την πρόθεση του άτομου να εργαστεί εσωτερικά. Ακολουθεί μία καθολική χαλάρωση και ένας καθαρισμός της αύρας, προετοιμάζοντας το μαθητή να δεχθεί εντυπώσεις από τα ανώτερα πεδία. Με τη βοήθεια του οραματισμού χτίζει επάνω του το Δέντρο της Ζωής, όχι στο αιθερικό επίπεδο, αλλά σε ένα αστρονοητικό, δονώντας ταυτόχρονα τα κατάλληλα θεϊκά ονόματα. Η Στήλη της Ισορροπίας του Δέντρου χρησιμοποιείται σαν ένα είδος κεραίας, φέρνοντας το άτομο σε επαφή με την Πνευματική Πηγή, αλλά και σαν αγωγός, διαχύνοντας τις ανώτερες ενέργειες σε πιο χαμηλά πεδία. Με αυτό τον τρόπο ο ασκούμενος νιώθει την «ατμόσφαιρα» που αποπνέει το Δέντρο της Ζωής, ισορροπία, αρμονία, τελειότητα. Στον οραματισμό του, φυσικά, χρησιμοποιούνται και τα αντίστοιχα χρώματα της κλίμακας πάνω στην οποία εργάζεται. Στη συνέχεια διαλογίζεται πάνω σε κάποια Σεφίρα ή Σφαίρα και τις ιδιότητες που αυτή αντιπροσωπεύει. Προσπαθεί να τη δει σαν ένα ολόκληρο κόσμο, ρυθμισμένο σύμφωνα με τις αρχές αυτής της Σεφίρα. Τοποθετεί τον εαυτό του μέσα σε αυτό τον κόσμο και βλέπει τις αντιδράσεις του —θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες.

Πρόκειται, δηλαδή, για ένα οργανωμένο τρόπο αυτοανάλυσης και όταν έχουν συμπληρωθεί όλα τα Σεφιρόθ, έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα του εαυτού του για το πώς λειτουργεί σε όλα τα πεδία. Έρχεται αντιμέτωπος με όλες τις καταστάσεις που υπολανθάνουν μέσα του, θετικές ή αρνητικές, και προσπαθεί να τους δώσει τις φυσικές τους διαστάσεις. Έτσι, σιγά-σιγά, μαθαίνει να είναι ο ίδιος ένα Δέντρο της Ζωής —μία ενσάρκωση του Αρχετυπικού Αδάμ. Είναι ένα έργο που αν το ολοκληρώσει κανείς ουσιαστικά, σίγουρα θα έχει προχωρήσει αρκετά βαθιά στον εσωτερισμό.

Όπως αντιλαμβάνεστε, υπάρχουν τρόποι διαλογισμού οι οποίοι δεν είναι απλές νοητικές ασκήσεις, αλλά πανίσχυρες μέθοδοι ανάπτυξης των απόκρυφων δυνάμεων του ανθρώπου, με πρωταρχικό στόχο πάντα τη διεύρυνση της συνείδησης. Το τι ακριβώς εννοείται με αυτά τα λόγια, μονάχα η άμεση εμπειρία μπορεί να δείξει.

Εκτός από τις κλασικές διαλογιστικές τεχνικές, τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύχθηκε ένα πολύ μοντέρνο σύστημα που βασίζεται πάνω στις Κάρτες των Ταρώ. Αυτές εκφράζουν μια ολόκληρη εσωτερική διδασκαλία και δεν είναι απλά ένα μέσο πρόγνωσης του μέλλοντος. Ο πολύ πλούσιος και άμεσος συμβολισμός που περιέχουν, οι αναρίθμητοι συνδυασμοί τους και η ζωντάνια των εικόνων, είναι στοιχεία που τους δίνουν πολλαπλές εφαρμογές μέσα στο χώρο του εσωτερισμού. Η πρόγνωση είναι η πιο γνωστή, αλλά και η πιο παρεξηγημένη χρήση τους. Δεν πρέπει να ξεχνά, όμως, κανείς ότι στη ζωή τίποτε δεν είναι προκαθορισμένο. Έτσι, εξ ορισμού κάθε μαντική μέθοδος περιορίζεται στην πρόβλεψη πιθανοτήτων και όχι αναπόφευκτων μελλοντικών καταστάσεων, γιατί τέτοιες δεν υπάρχουν.

Τα Ταρώ έχουν πολύ βαθύτερες προεκτάσεις. Η σειρά με την οποία εκτυλίσσονται οι κάρτες της Μεγάλης Αρκάνα, δεν είναι παρά η ιστορία της ανθρώπινης ψυχής —η κάθοδος μέσα στην ύλη και η επιστροφή της στην αρχική Πηγή της Δημιουργίας. Για αυτό το λόγο προσφέρονται σαν ένα θαυμάσιο αντικείμενο διαλογισμού. Κάθε εικόνα αντιστοιχεί σε κάποιο πεδίο της ανθρώπινης συνείδησης κι έτσι εκφράζει συγκεκριμένες ιδιότητες. Υπάρχουν τεχνικές που επιδιώκουν να φέρουν το άτομο σε στενή σχέση με κάθε Κάρτα και να του δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις να εκφράσει αυτές τις ιδιότητες στην καθημερινή ζωή.

Μία από αυτές είναι και το The Guide Meditation, που αναπτύχθηκε από τον Έντγουιν Στέινμπρεχερ (Edwin Steinbrecher), διευθυντή ενός εσωτερικού ιδρύματος της Σάντα Φε (Santa Fe), στο Νέο Μεξικό. Χρησιμοποιεί μια τεχνική ελεύθερης δημιουργικής φαντασίας, κατά την οποία το υποκείμενο οραματίζεται όσο το δυνατό πιο ζωντανά και πραγματικά τον εαυτό του μέσα σε μια σπηλιά. Σε αυτή τη σπηλιά υπάρχει ένα πέρασμα που οδηγεί προς τα πάνω, στο ύπαιθρο. Εκεί συναντά ένα ζώο και έναν οδηγό και, μέσα από μια σειρά διαλογισμών, οδηγείται διαδοχικά σε διάφορες αρχετυπικές εικόνες, αρχίζοντας με εκείνη του Ήλιου. Οι σκηνές που προκαλούν οι τεχνικές δημιουργικού οραματισμού είναι τόσο ζωντανές, που δίνουν την αίσθηση αντικειμενικών πραγματικοτήτων. Σαν αρχετυπικές εικόνες χρησιμοποιούνται οι κάρτες της Μεγάλης Αρκάνα των Ταρώ. Με κάθε αρχέτυπο ή κάρτα που προσεγγίζεται, δημιουργείται κάποιος δεσμός. Αυτός εγκαθιδρύεται θέτοντας ερωτήσεις σχετικά με το τι μπορεί να κάνει κανείς για να εκφράσει πληρέστερα στην εξωτερική του ζωή την Αρχή που αντιπροσωπεύει η κάρτα. Κατόπιν τοποθετεί ένα σύμβολο της εικόνας μέσα του, υποδηλώνοντας έτσι την ενότητά του, τη σχέση του με αυτήν την αρχή.

Ο Πωλ Φόστερ Κέιζ (Paul Foster Case), ένας από τους βαθύτερους μελετητές των Ταρώ, δημιουργώντας ένα σύστημα ειδικά και μόνο για την εσωτερική του ομάδα, προσεγγίζει κάθε κάρτα έχοντας ήδη γνώση της ιδιότητας που αντιπροσωπεύει. Η τελευταία αφυπνίζεται μέσα στο άτομο με τη βοήθεια της εικόνας και των συμβόλων. Έτσι αναδύονται ιδιότητες με τελείως πρακτική χρήση, όπως μνήμη, φαντασία και αυτοέλεγχος (καθώς και άλλες πιο αφηρημένες).

Όσα αναφέρθηκαν δεν είναι παρά ένα δείγμα των πρακτικών εφαρμογών των Ταρώ. Οι κάρτες τους έχουν ένα πλεονέκτημα που σπάνια συναντάται στον εσωτερικό συμβολισμό. Εκτός από τα γεωμετρικά ή άλλα σύμβολα τα οποία απευθύνονται στο ασυνείδητο, περιέχουν και παραστάσεις με ανθρώπινες μορφές, των οποίων λίγο-πολύ το νόημα είναι εύκολα κατανοητό από το συνειδητό νου. Έτσι τα Ταρώ έχουν τη δύναμη να μιλάνε και στους δύο ψυχικούς κόσμους του ανθρώπου: το συνειδητό και τον ασυνείδητο, δημιουργώντας έναν αγωγό επικοινωνίας μεταξύ τους.

Τα Ταρώ έχουν πολύ μεγάλη σχέση και με το καββαλιστικό σύστημα. Οι κάρτες τους σχετίζονται άμεσα με το Δέντρο της Ζωής και τις Ατραπούς που ενώνουν τα Σεφιρόθ μεταξύ τους. Κάθε Κάρτα της Μεγάλης Αρκάνα είναι ουσιαστικά το κλειδί για τη διάνυση αυτών των Ατραπών —ένα θέμα που θα εξετάσουμε πιο κάτω.

Στην εντελώς συνειδητή διαλογιστική εργασία έρχονται να προστεθούν ορισμένες σύγχρονες εσωτερικές τεχνικές, που απευθύνονται άμεσα στο ασυνείδητο. Η σφαίρα του ασυνείδητου αποτελεί έναν καινούργιο όρο για ένα κομμάτι του εαυτού μας γνωστό από την αρχαιότητα. Ο χώρος του αγκαλιάζει όλα όσα λειτουργούν μέσα μας χωρίς την επίγνωση ή την έγκρισή μας. Εκεί κρύβονται οι εμπειρίες του παρελθόντος και, όπως πολλοί υποστηρίζουν, η γνώση του μέλλοντος. Στην τελευταία περίπτωση, όμως, μιλάμε πια για υπερσυνείδητο, δηλαδή την περιοχή εκείνη της ψυχής που σχετίζεται με τον ανώτερο εαυτό.

Το ενδιαφέρον για αυτόν τον ψυχικό χώρο ουσιαστικά προϋπήρχε, αλλά είχε νεκρωθεί για πολλές εκατονταετηρίδες. Πρόσφατα, όμως, αναζωπυρώθηκε πάνω σε μια νέα βάση, πολύ πιο τεκμηριωμένη, καθώς ο άνθρωπος κατέχει πλέον τη γνώση ενός μεγαλύτερου μέρους του εαυτού του. Οι ρίζες των σύγχρονων εσωτερικών τεχνικών που σχετίζονται με το ασυνείδητο, βρίσκονται στην αρχαία Αίγυπτο και Ελλάδα. Οι αιγυπτιακές τελετουργίες και μυήσεις δεν αποτελούσαν απλά μια διαδικασία προετοιμασίας των πιστών για τη μεταθανάτια ζωή. Ούτε ο λαβύρινθος του Μίνωα είναι ένας μύθος για να πλουτίζει τη φαντασία των παιδιών. Και τα Ελευσίνια Μυστήρια που, από ό,τι γνωρίζουμε, ένα μέρος τους εκτυλισσόταν σε δαιδαλώδεις, υπόγειες και σκοτεινές στοές, στόχευαν στην απόκτηση της ίδιας εμπειρίας. Στα ίδια χνάρια βρίσκονται και τα Ορφικά Μυστήρια που σχετίζονται με τον Κάτω Κόσμο, τον Κρυφό και τον 'Aγνωστο. Όλες αυτές οι τελετές οδηγούσαν το μυημένο σε μια προσέγγιση του άγνωστου χώρου που ονομάζουμε ασυνείδητο και που φαίνεται τόσο φοβερός όταν δεν καταλαβαίνουμε την ταυτότητα και τη σκοπιμότητά του.

Οι επόμενοι αιώνες απομάκρυναν τον άνθρωπο από αυτή την επαφή, έστω και αν αρχικά, όπως υποστηρίζεται, οι πρώτοι Χριστιανοί διατηρούσαν την κληρονομιά των προγόνων τους με τις συμβολικές, υπόγειες κατακόμβες.

Η απύθμενη ανάγκη για αυτοεξερεύνηση και γνώση της θεότητας ξαναζωντάνεψε μόλις πριν μερικές δεκαετίες και ολοένα γίνεται πιο επιτακτική. Οι κυριότερες σύγχρονες μέθοδοι που οδηγούν σε αυτή τη γνώση μέσω του ασυνείδητου, με στόχο την πληρέστερη κατανόηση όλου του εαυτού μας και όχι μόνο του συνειδητού, είναι κύρια οι λεγόμενες Δίοδοι και οι εργασίες Ατραπών. Το γενικό πλαίσιο εφαρμογής τους είναι η ομαδική συμμετοχή. Το άτομο δεν εργάζεται μόνο του, αλλά μέσα σε ένα ομαδικό σχηματισμό, όπου παίρνουν μέρος και άλλα μέλη που τα εμπιστεύεται. Έτσι νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια κατά τη διάρκεια της εφαρμογής, έχει τη χαρά του μοιράσματος της εμπειρίας με τους συντρόφους του και τέλος του δίνεται η ευκαιρία της επικοινωνίας και της ανταλλαγής απόψεων μετά το τέλος της άσκησης. Αυτό, βέβαια, δεν αποκλείει πάντοτε την πιθανότητα ατομικής εργασίας —η εμπειρία, όμως, της τελευταίας δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε κατά το ελάχιστο με την ποιότητα της πρώτης.

Ας αρχίσουμε με τις εργασίες Ατραπών. Πρόκειται πραγματικά για λειτουργία πάνω σε ένα συγκεκριμένο πεδίο. Η λέξη ατραπός φανερώνει κάποιο δρόμο, ο οποίος πρέπει να ακολουθηθεί πιστά κατά την εφαρμογή. Ο δρόμος αυτός έχει μια αρχή και ένα τέλος, η δε διαδρομή βοηθάει το άτομο να αποκτήσει την εμπειρία εκείνη για την οποία σχεδιάστηκε η Ατραπός. Η συγκεκριμένη διαδρομή δεν αποκλείει, αλλά δεν είναι και απαραίτητο να έχει κάποιο υλικό αντίστοιχο. Αυτές οι εργασίες συνήθως γίνονται μέσα στο νου με τη βοήθεια της δημιουργικής φαντασίας. Οι εικόνες χτίζονται βήμα-βήμα με τη βοήθεια κάποιου οδηγού, που μπορεί να είναι το μαγνητόφωνο ή κάποιο από τα μέλη της ομάδας, αν είναι εργασίες υπό καθοδήγηση. Κατά την εφαρμογή και μετά από μια λιγόλεπτη χαλάρωση, η ομάδα οδηγείται με τη βοήθεια συμβόλων και εικόνων στην επιλεγμένη Ατραπό. Τα σύμβολα και οι εικόνες, άψυχες και έμψυχες, είναι αστείρευτες πηγές ενεργειών και νοημάτων και στοχεύουν στο να αφυπνίσουν καταστάσεις που είναι ναρκωμένες μέσα στο άτομο. Μετά το τέλος της εργασίας και πάντα με τη βοήθεια του οδηγού επιστρέφει πίσω, φέρνοντας μαζί του ό,τι αποκόμισε από αυτήν. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής γίνονται φανερά στις επόμενες εβδομάδες και για αυτό η συχνή εξάσκηση δε συμβουλεύεται. Το άτομο πρέπει να έχει τον απαιτούμενο χρόνο για να σηκώσει το βάρος όσων αναδύονται από την εσωτερική του ύπαρξη. Μια υπερβολική υπερφόρτιση θα είχε πιο έντονα από το επιθυμητό αποτελέσματα, με τις θετικές και τις αρνητικές τους συνέπειες.

Και εδώ, φυσικά, η χρήση οποιασδήποτε ναρκωτικής ουσίας είναι καταστροφική. Η εμπειρία και η συνειδητότητα που αποκτάται από την επίπονη και επίμονη προσπάθεια δεν είναι δυνατό να αντικατασταθεί με τίποτε.

Επιστρέφοντας πίσω στις εργασίες Ατραπών, θα αναφερθούμε σε ένα πιο προχωρημένο στάδιό τους, το οποίο προϋποθέτει πλήρη γνώση και κατάκτηση των εμπειριών της καθοδηγούμενης Εργασίας Ατραπού. Σε αυτό υπάρχει, επίσης, μια αρχή και ένα τέλος στο δρόμο που θα βαδιστεί, καθώς και τα απαραίτητα σύμβολα-κλειδιά. Αλλά τώρα το κάθε άτομο μέσα στην ομάδα αφήνεται μόνο του να ακολουθήσει την Ατραπό, ανακαλύπτοντας μέσα του τον εσωτερικό του οδηγό που θα το συνοδεύει στην απόκτηση της εμπειρίας. Αυτή η μέθοδος απαιτεί πολύχρονη πείρα σε παρόμοιες εφαρμογές.

Είναι γνωστοί τρεις τύποι Ατραπών: ο Ορφικός, ο Ερμητικός και ο Μυστικιστικός. Ο Ορφικός τύπος χρησιμοποιεί μυθολογικά στοιχεία, ο Ερμητικός γεωμετρικά σχήματα, ενώ ο Μυστικιστικός στηρίζεται στις «Πνευματικές Ασκήσεις» του Ιγνάτιου Λογιόλα (Ignacio de Loyola), οι οποίες είναι βασισμένες σε σκηνές από τη ζωή του Χριστού.

Στο καββαλιστικό σύστημα υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστούν και οι τρεις τύποι πάνω στις 22 Ατραπούς του Δέντρου της Ζωής, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του καθένα.

Οι Ατραποί που γίνονται πάνω στο Δέντρο, είναι στην ουσία ένα ταξίδι της Ψυχής από μια Σεφίρα σε μια άλλη, δηλαδή από μια κατάσταση συνείδησης σε μια άλλη. Κάτι που σχετίζεται άμεσα με τις 22 Κάρτες της Μεγάλης Αρκάνα των Ταρώ, οι οποίες βρίσκουν εδώ την αντιστοιχία τους.

Οι εργασίες Ατραπών έχουν εξασκηθεί πλατιά και επί πολύ χρόνο σε ορισμένους κύκλους της Ευρώπης και της Αμερικής. Τα αποτελέσματα τους υπήρξαν πάντα θετικά, εφόσον ακολουθήθηκαν οι βασικές τους αρχές και βοήθησαν σημαντικά στη διερεύνηση, αποκάλυψη και γνώση του Ασυνείδητου Κόσμου.

Ακόμη, όμως, πλατύτερης εφαρμογής έτυχαν οι Δίοδοι. Οι Δίοδοι είναι ένα είδος νοητικών ασκήσεων που σχετίζονται άμεσα με τον πολυχρησιμοποιημένο στο εξωτερικό όρο «Μεταβαλλόμενες Καταστάσεις Συνείδησης» (Altered States of Consciousness). Η εφαρμογή τους είναι επίσης, ως επί το πλείστον, ομαδική και στηρίζεται στην ανάπτυξη μιας διαφορετικής κατάστασης συνείδησης από αυτή που έχει το άτομο στη συνηθισμένη επαγγελματική ή προσωπική του ζωή. Πρόκειται για μια ανώτερη κατάσταση, που πετυχαίνεται μέσω ασκήσεων χαλάρωσης, ρυθμικών αναπνοών και οραματισμού που προηγούνται της κυρίως άσκησης. Μετά από μακρόχρονη πείρα, το άτομο αποκτά την ικανότητα να πέφτει σε ένα είδος έκστασης. Όσο πιο καλή η εξάσκηση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι και η εφαρμογή της Διόδου. Οι Δίοδοι δεν περιορίζονται απλά στη διερεύνηση του ασυνείδητου. Οι στόχοι τους είναι πολύ πιο ποικίλοι και πολύπλοκοι. 'Aλλοτε αποσκοπούν στην ενσωμάτωση ορισμένων στοιχείων που θα βοηθήσουν το άτομο θετικά στη ζωή του. 'Aλλοτε στην εναρμόνιση του ατόμου με το ρυθμό της φύσης και του σύμπαντος. 'Aλλοτε στην αφύπνιση των κέντρων ευαισθησίας, στην αφύπνιση της διόρασης ή της διακοής. 'Aλλοτε πάλι στρέφουν το άτομο στο προσωπικό του παρελθόν και, μέσω αναδρομών, ξεθάβουν και θεραπεύουν τραυματικές εμπειρίες του. Όλα αυτά κάνουν φανερή την έκταση δραστηριοτήτων και πεδίων που καλύπτουν. Έχουν ακόμη τη δυνατότητα να καταστήσουν πολύ δυνατούς τους δεσμούς των ατόμων που συμμετέχουν, καθώς και την αμοιβαία τους κατανόηση. Και μέσω αυτών προσφέρεται μια ευκαιρία για γνώση και κατανόηση των πλατύτερων μαζών των ανθρώπων και για μια καλύτερη συνεργασία σε όλους τους τομείς της ζωής, εσωτερικούς και εξωτερικούς. Όσο πιο προχωρημένης φύσης είναι αυτές οι ασκήσεις, τόσο περισσότερο ασχολούνται με ομαδικότερες εμπειρίες.

Η μετέπειτα ανταλλαγή απόψεων και εντυπώσεων οδηγεί στη διασταύρωση τυχόν κοινών εμπειριών και στις τελικές εντυπώσεις που έχουν τα μέλη της ομάδας για τη συγκεκριμένη εφαρμογή. Η συλλογικότητα της διεξαγωγής αυτών των ασκήσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματικότητά τους.

Όπως και στις εργασίες Ατραπών, έτσι και εδώ υπάρχει κάποιος οδηγός-συντονιστής. Αποκλείεται η περίπτωση του μαγνητόφώνου, καθώς η εποπτεία πρέπει να είναι ζωντανή και δημιουργική. Οι εικόνες που ακολουθούνται είναι —ανάλογα με την άσκηση— πάντα μιας ορισμένης σειράς και τα σύμβολα εκ των προτέρων καθορισμένα. Η πρωτοβουλία του ατόμου περιορίζεται συνήθως στην υποκειμενική εμπειρία και μόνο όποτε του ζητηθεί γίνεται πιο δημιουργική.

Μετά το τέλος της άσκησης τα άτομα επανέρχονται στην καθημερινή κατάσταση συνείδησης, φέρνοντας όμως μαζί τους και την εμπειρία που απεκόμισαν. Οι Δίοδοι και οι Εργασίες Ατραπού μοιάζουν με ονειρικές καταστάσεις, που διεξάγονται όμως όταν το άτομο είναι ξυπνητό. Το πλεονέκτημά τους έγκειται στο γεγονός ότι το άτομο δε χάνει τον έλεγχο του εαυτού του ούτε για μια στιγμή, ενώ ταυτόχρονα του δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσει πολύτιμες εμπειρίες για τον εαυτό του και το περιβάλλον του.

Οι μέθοδοι αυτές δε χρησιμοποιούνται μόνο στους εσωτερικούς κύκλους. Τυχαίνουν πλατιάς εφαρμογής και στην Ψυχανάλυση. Η σύγχρονη ψυχαναλυτική μέθοδος εφαρμόζει όλο και περισσότερο την ομαδική εργασία. Έτσι, τα άτομα αλληλοβοηθούνται μεταξύ τους και δεν πέφτουν σε ακόμη μεγαλύτερη απομόνωση από εκείνη που τους προσφέρει η μοναχική ξεκομμένη κοινωνία μας.

Οι πιο γενικές μορφές Διόδων εφαρμόζονται και μεταξύ σχετικών με την Ψυχολογία και Κοινωνιολογία ατόμων, με υγιή κατά το γενικό μέτρο ψυχικό κόσμο. Η επιδίωξή τους είναι η ανάπτυξη της Συνείδησης και η προσπάθεια να ανταποκριθούν καλύτερα και πιο ποιοτικά στα επαγγελματικά τους καθήκοντα: εκπαιδευτικά, συντονιστικά, επιμορφωτικά, κ.λπ.

Το τελευταίο τέταρτο του Εικοστού Αιώνα φανερώνει μια έξαρση σε αυτό το πεδίο έρευνας. Ίσως να είναι τα προμηνύματα της Νέας Εποχής που επέρχεται και που τόσο έχει συζητηθεί. Ο άνθρωπος, ύστερα από χρόνια περιπλάνησης, στρέφεται και πάλι στις πηγές του, στη γνώση του Εαυτού του με πιο σύγχρονα μέσα, με όλα όσα αποκόμισε στη μακρόχρονη πορεία του. Μέσα στα ρομπότ και την ηλεκτρονική τεχνολογία αναζητά συντρόφους και συνοδοιπόρους στο δρόμο της αυτοανακάλυψης. Και παρά τη σύγχρονη μεθοδολογία, ακολουθεί παλιά αχνάρια αρχαίων πολιτισμών. Ίσως, λοιπόν, να αληθεύει η φήμη πως με τη Νέα Εποχή θα επέλθει και η αναβίωση των Μυστήριων. Όλες οι ενδείξεις στρέφονται προς τα εκεί. Ίσως να είμαστε τυχεροί να δούμε τα πρώτα σημάδια, ίσως όχι. Το βέβαιο είναι πως αν γίνει κάτι τέτοιο, θα γίνει σε ένα άλλο επίπεδο, που δε θα συνεπάγεται οπισθοδρόμηση και αναπόληση του παρελθόντος, αλλά ενατένιση και πίστη στο μέλλον. Έχουν δοθεί όλα τα στοιχεία στην ανθρωπότητα για να ανακαλύψει την πραγματική της ταυτότητα. Το βήμα, όμως, προς την αυτοανακάλυψη πρέπει να το κάνει η ίδια, προχωρώντας ομαδικά σε μια πορεία προς το αύριο. Ο γήινος κόσμος μας έχει μικρύνει πολύ για μικρές, ατομικές, εγωιστικές προσπάθειες. Η μύηση του πλανήτη μας θα ληφθεί μέσω μιας συλλογικής και συντονισμένης προσπάθειας.

Συνεχίζοντας τη μελέτη μας στη διερεύνηση του ασυνείδητου, θα ασχοληθούμε με την περιοχή του Ύπνου και του Ονείρου.

Πολλοί ισχυρίζονται πως ο θάνατος είναι μια κατάσταση ύπνου ή πως ο ύπνος βρίσκεται πολύ κοντά στο θάνατο. Οι ομοιότητες είναι πραγματικά πολλές. Η μόνη διαφορά τους είναι στη χρονική διάρκεια και στο ότι κατά τον ύπνο το μαγνητικό νήμα ή ρεύμα ενέργειας, στο οποίο ρέει η δύναμη της ζωής, διατηρείται ανέπαφο. Κατά το θάνατο, το νήμα αυτό της ζωής κόβεται.

Ο άνθρωπος την ώρα του ύπνου λειτουργεί σαν συσσωρευτής, στον οποίο δίνεται η ευκαιρία να φορτιστεί για να αδειάσει πάλι αργότερα στη χρήση της καθημερινότητας. Αυτό μας θυμίζει πως οι δυνάμεις του δεν είναι ανεξάντλητες και πως ο ύπνος είναι μια από τις κυριότερες λειτουργίες αποκατάστασης του χαμένου δυναμικού.

Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η χαλάρωση της συνείδησης. Εκτός από το φυσικό σώμα, του οποίου οι εκούσιες λειτουργίες σταματούν, πέφτει σε πλήρη ή μερική αδράνεια και ο συνειδητός νους. Όσο πιο βαθύς είναι ο ύπνος, τόσο μεγαλύτερη η αδράνεια του συνειδητού. Το κενό που αφήνει η συνείδηση, έρχονται να το συμπληρώσουν οι λειτουργίες του ασυνείδητου, οι οποίες κατά τον ύπνο βρίσκουν μια διέξοδο και μια έκφραση. Όλες οι εμπειρίες, ευεργετικές και μη, που αποκτήθηκαν στην εν εγρηγόρσει κατάσταση, βρίσκουν το χρόνο να αφομοιωθούν και να κατασταλάξουν μέσα στην ψυχή. Ακόμη και αν μετά από λίγο εκείνες οι εμπειρίες που φαίνονται ασήμαντες ή απωθητικές διαγραφούν από το χώρο του συνειδητού, τα πάντα μένουν καταχωρημένα μέσα στα πολύ βαθιά στρώματα του ασυνείδητου.

Κατά τη διάρκεια της αφομοίωσης και ανάπλασης υπάρχει η δυνατότητα να αναδυθούν ορισμένα στοιχεία από το ασυνείδητο και να εκφραστούν υπό μορφή ονείρου. Αυτό συμβαίνει όταν ο ασυνείδητος κόσμος θέλει να ξαναθυμήσει ή να αποκαλύψει πτυχές που είχαν μείνει απαρατήρητες στο συνειδητό εαυτό. Αν το όνειρο μπορεί να ανακληθεί στην εν εγρηγόρσει συνείδηση, πολλά μπορούν να αποκαλυφθούν για τα μηνύματα που στέλνει το ασυνείδητο.

Αυτή είναι η μια μορφή ονείρου. Υπάρχει ακόμα μια μορφή που σχετίζεται με την τηλεπάθεια και τη διορατικότητα. Αν και ίσως φανεί παράδοξο, ο Φρόιντ (Sigmund Freud), ο τόσο υλιστής ψυχολόγος και αρνητής του συμβατικού εσωτερισμού, φαίνεται να αποδέχεται και να εξετάζει όχι μόνο την πρώτη περίπτωση, αλλά και τη δεύτερη με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Παρατηρήσεις έδειξαν πως άτομα κατά τη διάρκεια του ύπνου συνέλαβαν γεγονότα που συνέβαιναν εκείνη τη στιγμή και καταγράφθηκαν υπό μορφή ονείρου. Τα άτομα εκείνη την περίοδο είναι ανοικτά και δεκτικά στα ενεργειακά κύματα που εκπέμπονται από διάφορες πηγές. Επομένως η σύλληψή τους είναι ευκολότερη.

Παρόμοια είναι και η περίπτωση της τηλεπάθειας κατά τον ύπνο. Κοινές ονειρικές εμπειρίες που είχαν δύο ή περισσότερα άτομα συνηγορούν αυτής της θεωρίας. Επίσης, όνειρα που κινούνται πάνω στο ίδιο πλαίσιο, έχουν αναφερθεί από ασθενείς του Φρόιντ και έχουν ταξινομηθεί σε αυτή την κατηγορία.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε τις έρευνες του Γιουνγκ (Carl Gustav Jung) —μαθητή και συνεργάτη του Φρόυντ— στο χώρο του ονείρου. Από καταγραφές και αναλύσεις ονειρικών καταστάσεων και με τη βοήθεια των ασθενών του, ο Γιουνγκ ανακάλυψε πως μέσα σε ορισμένης μορφής όνειρα εμπλέκονται σύμβολα, μάνταλα και εικόνες, οι οποίες μπορούν να ενταχθούν μόνο στο χώρο των αρχέτυπων. Βάσει αυτής της ιδέας, ανέπτυξε τη θεωρία του για το ασυνείδητο, η οποία υποστηρίζει ότι αν κάποιος εισχωρήσει βαθιά στον ασυνείδητο νου, τότε μπορεί να προχωρήσει πέρα από το προσωπικό επίπεδο, σε βάθη που μοιράζεται από κοινού με τη φυλετική του ομάδα και σε ένα βαθύτερο επίπεδο με όλη την ανθρωπότητα. Έτσι, οδηγούμαστε στην έννοια του Συλλογικού Ασυνείδητου, της περιοχής εκείνης του ανθρώπου που περιέχει τη γνώση όλων των εποχών. Τμήματα αυτού πολλές φορές αναδύονται με τη μορφή ονείρου και πολλά συμπεράσματα θα μπορούσαν να ληφθούν από τη μελέτη τους.

Ένας ολόκληρος κόσμος ξετυλίγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, ένας κόσμος άλλοτε εφιαλτικός και άλλοτε ονειρώδης, αλλά πάντα γεμάτος με πλούσιες εμπειρίες. Η προσοχή των ερευνητών αυτού του πεδίου πολώθηκε στην προσπάθεια διατήρησης της ονειρικής ανάμνησης. Επειδή, όμως, κατά τον ύπνο υπάρχει χαλάρωση της συνείδησης και επομένως μειωμένες δυνατότητες ελέγχου, οι τεχνικές αρχίζουν στο στάδιο που προηγείται του ύπνου.

Με την απαιτούμενη σωματική χαλάρωση και την εγκαθίδρυση μιας μεταβαλλόμενης κατάστασης συνείδησης, που αναφέρθηκε πιο πριν, το άτομο μπορεί να υποβάλλει στον εαυτό του την επιθυμία για μια πλήρη ανάμνηση των ονειρικών εμπειριών. Το στάδιο που ακολουθεί είναι η κανονική περίοδος ύπνου, μόνο που κατά την αφύπνιση το άτομο μπορεί να θυμηθεί και να ανακαλέσει τα όνειρά του. Η καταγραφή τους πρέπει να γίνει αμέσως, ώστε να μην εξασθενήσει η ανάμνηση από τη συνείδηση.

Ίσως αρχικά, στα πρώτα στάδια της αυθυποβολής πριν από τον ύπνο, να μην παρουσιαστούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Κάτι τέτοιο ξεπερνιέται εύκολα με την επιμονή και επανάληψη της εργασίας, μέχρις ότου λειτουργήσει. Η μέθοδος αυτή έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν και θεωρείται γενικά πετυχημένη και ασφαλής.

Η όλη εργασία δεν τελειώνει εδώ. Ακολουθεί ανάλυση των ονείρων από το ίδιο το άτομο. Σε αυτό μπορεί να βοηθηθεί και από κάποιον ειδικό στο θέμα. Τα όνειρα ταξινομούνται σε διάφορες κατηγορίες, σύμφωνα με το περιεχόμενό τους και μελετώνται τα σύμβολα και τα άλλα στοιχεία τους. Η ψυχαναλυτική μέθοδος αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη σε αυτόν τον τομέα.

Εκτός από την προσπάθεια για εξερεύνηση των ασυνείδητων καταστάσεων μέσω των ονειρικών εμπειριών, η περίοδος του ύπνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ευεργετικούς για το άτομο σκοπούς. Πολλές από τις σύγχρονες εσωτερικές σχολές συστήνουν στους μαθητές τους, στο διάστημα πριν από τον ύπνο, να αποσύρουν την προσοχή τους από τα τετριμμένα της καθημερινότητας και να πολώνονται σε υψηλότερες ιδέες και ιδανικά. Αυτό πετυχαίνεται είτε με τη μελέτη κάποιου σχετικού βιβλίου, είτε με μια απλή ενατενιστική εργασία. Αν το άτομο κατορθώσει να κοιμηθεί με προσηλωμένο το νου σε παρόμοιους αφηρημένους χώρους, θα τους μεταφέρει και στην περιοχή του ύπνου. Μια και ο νους δε σταματά ποτέ να δουλεύει, θα εξακολουθήσει να ασχολείται με το επιλεγμένο θέμα, τουλάχιστον μέσα στα πλαίσια του ασυνείδητου τμήματός του. Υποστηρίζεται πως τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου είναι εκπληκτικά, έστω και αν μερικοί δεν έχουν απόλυτη συνείδησή τους.

Τέλος, μια άλλη εργασία που προτείνεται στο προϋπνωτικό στάδιο, σχετίζεται με την ημερήσια ανασκόπηση. Το άτομο, χαλαρωμένο στο κρεβάτι του, ανακαλεί τα γεγονότα της ημέρας και εντοπίζει τα ισχυρά ή αδύνατα σημεία της συμπεριφοράς ή των πράξεων του. Έτσι, στην ουσία κάνει μια διορθωτική εργασία και εξασκεί την ανάλογη αυτοκριτική. Η όλη άσκηση βασίζεται στη θεωρία πως δεν πρέπει να μεταφερθούν στον ύπνο -και επομένως στον ασυνείδητο κόσμο- αδυναμίες ή τυχόν συμπλέγματα ή κακίες που αποκτήθηκαν κατά την ημέρα. Πρόκειται για ένα είδος κάθαρσης και εισδοχής στον ύπνο με καθαρότερη συνείδηση.

Αυτή η μέθοδος δεν είναι απόλυτα καινούργια. Την εισήγαγε ο Πυθαγόρας και εφαρμόστηκε από τους μαθητές του. Αναφέρεται, επίσης, με μια πιο εκχριστιανισμένη μορφή, από τον Ιγνάτιο Λογιόλα στις «Πνευματικές Ασκήσεις» του. Παρόλα αυτά, μόλις τούτο τον αιώνα άρχισε να βρίσκει πλατιά ανταπόκριση στον κόσμο χάρη στα βιβλία της Αλίκης Μπέιλι (Alice Ann Bailey), η οποία της έδωσε μια σύγχρονη μορφή. Τα αποτελέσματά της δεν φαίνονται άμεσα, αλλά εξασκούν μια σχεδόν αλχημική δράση στα ψυχικά πεδία. Δρουν αργά αλλά αποφασιστικά και μετουσιώνουν την όλη ανθρώπινη ύπαρξη.

Ερχόμαστε τώρα να εξετάσουμε ποια είναι η σχέση του σύγχρονου εσωτερισμού με την επιστήμη και κατά πόσο μπορεί να υπάρχει αλληλεπίδρασή τους.

Για την επιστήμη το αντικείμενο βρίσκεται έξω, στη μελέτη της φύσης και των νόμων της, ή ακόμη, στην προσπάθεια ενός είδους επίδρασης και χειρισμού της.

Από την άλλη, ο εσωτερισμός μελετά τον ίδιο τον άνθρωπο, ανακαλύπτοντας την εσωτερική του φύση και τους νόμους της, δίνοντας δυνατότητες βελτίωσης και ελέγχου.

Μπορεί, λοιπόν, να δει κανείς ότι υπάρχει ένας κοινός δρόμος μεταξύ των δύο και η μόνη διαφορά τους βρίσκεται στο αντικείμενο. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι θα μπορούσαν να συλλειτουργήσουν αρμονικά, ανταλλάσσοντας μεθόδους και ιδέες, προχωρώντας βαθύτερα στην ουσία των πραγμάτων και του ίδιου του ανθρώπου.

Και είναι αλήθεια ότι έχουμε έρθει σε μια εποχή όπου αυτό λίγο-πολύ έχει αρχίσει να γίνεται. Για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται από αρκετούς επιστήμονες μια προσέγγιση στις εσωτερικές θεωρίες και τεχνικές, προσπαθώντας να τις μελετήσουν και να τις εκφράσουν κάτω από το φως της επιστημονικής αλήθειας.

Πολλοί, επίσης, εσωτεριστές του καιρού μας έχουν κάνει ιδιαίτερη προσπάθεια —με αρκετή επιτυχία— να θέσουν τις επιστημονικές επιτεύξεις στην υπηρεσία της εσωτερικής έρευνας και της εξέλιξης του ανθρώπου.

Δεν είναι μικρό πράγμα το ότι μόνο μέσα στο 1972 στις Η.Π.Α έγιναν τουλάχιστον τρία επιστημονικά συνέδρια, τα οποία ασχολήθηκαν με θέματα που αφορούν τον εσωτερισμό. Το πρώτο έγινε το Μάρτιο, στο Πανεπιστήμιο John F. Kennedy της Καλιφόρνια, με θέμα: «Προοπτικές για το θάνατο και τη διαδικασία του». Ήταν μια προσπάθεια εξέτασης της δυνατότητας αλληλεπίδρασης της εφαρμοσμένης ιατρικής σε συνδυασμό με τις κλινικές παρατηρήσεις για το θάνατο και με την εφαρμοσμένη ψυχική και πνευματική γνώση.

Η γιατρός Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος (Elizabeth Kubler-Ross) μίλησε σε αυτό το συνέδριο, καθώς και σε ένα άλλο, που οργανώθηκε από την Πανεπιστημιακή Σχολή του Σαν Ντιέγκο και έλαβαν μέρος 2.300 άτομα. Από αυτή τονίστηκε η ανάγκη μεταβολής της ατομικής συνειδητότητας και διακηρύχθηκε η απόλυτη βεβαιότητά της ότι δεν υπάρχει θάνατος.

Το τρίτο συνέδριο έγινε στο Μαϊάμι, τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου. Συναντήθηκαν φυσικοί, μηχανικοί, ανθρωπολόγοι και παραψυχολόγοι. Εξετάστηκαν τηλεπαθητικά και ψυχικά φαινόμενα και θεωρήθηκαν αξιόπιστα για σοβαρή επιστημονική διερεύνηση, η οποία θα μπορούσε να κατέληγε σε εντυπωσιακές ανακαλύψεις.

Είναι σημαντικό ότι η δυνατότητα ύπαρξης ενός εσωτερικού κόσμου αρχίζει σήμερα και γίνεται αντικείμενο σοβαρής έρευνας από τους επιστήμονες, τους πιο ρεαλιστές όλων των πεδίων της ανθρώπινης σκέψης. Κι όμως, αυτό δεν είναι παράδοξο —υπήρξε ανάγκη να γίνει. Μέχρι σήμερα καλύφθηκε ένα ευρύ φάσμα, από τη μικροσκοπική μέχρι τη διαστημική έρευνα. Τα όρια του επιστήμονα πλάτυναν τόσο πολύ, που αρχίζει να διαισθάνεται ότι υπάρχει και κάτι άλλο. Έτσι ο δρόμος της ψηλάφησης των αόρατων δυνάμεων και της αναγνώρισής τους είναι ένα μονοπάτι.

Αυτή η έρευνα πέρα από τη συμβατική επιστήμη ονομάστηκε Παραψυχολογία. Ένας όρος που πιστεύουμε πως πολύ λίγο ταιριάζει. Ο Ράιχ (Wilhelm Reich) την ονόμασε Ψυχοτρονική. Ανεξάρτητα όμως από το ποια είναι η ονομασία, το γεγονός βρίσκεται στο ότι σήμερα έχουν γίνει μεγάλα βήματα προς κατευθύνσεις που μέχρι χτες θεωρείτο αδιανόητο να προσεγγιστούν. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τεχνικές του εσωτερισμού, αλλά με την πρακτική εφαρμογή μέσα στο επιστημονικό εργαστήρι. Όπως κάποτε η Αστρολογία και η Αλχημεία επέδρασαν στην ανάπτυξη της σύγχρονης Αστρονομίας και Χημείας, έτσι και τώρα βρισκόμαστε στο εμβρυακό στάδιο για τη διάνοιξη νέων οριζόντων.

Εδώ θα τολμήσουμε να κάνουμε μια παρομοίωση. Μπορούμε να παρομοιάσουμε την επιστήμη με το συνειδητό και τον εσωτερισμό με το ασυνείδητο. Όπως το συνειδητό έχει ένα φάσμα αντίληψης το ίδιο έχει και η επιστήμη. Κατά καιρούς, και μέσα στην εξελικτική πορεία, αυτό το φάσμα διευρύνεται αντλώντας από τις περιοχές του ασυνείδητου. Ό,τι αντλείται, είναι πλέον συνειδητό. Το ίδιο μπορεί να παρατηρήσει κανείς όταν η επιστήμη αντλεί από τον αποκρυφισμό. Διευρύνεται το πεδίο της, αποκτώντας νέες γνώσεις που από εκείνη τη στιγμή θεωρούνται πλέον επιστημονικές.

Τα παραδείγματα είναι πολλά. Μόνο ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε μερικά. Πρώτα από όλα η διαπίστωση της επίδρασης των πλανητών, του Ήλιου και της Σελήνης στη Γη και τον άνθρωπο. Αιώνες επί αιώνων οι εσωτερικές διδασκαλίες αναφέρονταν σε αυτή την επίδραση, αλλά πάντοτε από τους ορθολογιστές θεωρείτο κάτι που έχει να κάνει με τη φαντασία.

Μόνο τον τελευταίο αιώνα έγιναν συστηματικές επιστημονικές παρατηρήσεις με ουσιαστικά συμπεράσματα. Ο Γουίλιαμ Φ. Πίτερσεν (William F. Petersen), μετά τριάντα χρόνων έρευνα, διαπίστωσε ότι: οι επιληψίες, οι αυτοκτονίες και οι καρδιαγγειακοί θάνατοι συνδέονται άμεσα με τις φάσεις και θέσεις της Σελήνης. Μία άλλη του παρατήρηση ήταν ότι μετά την Πανσέληνο γεννιούνται περισσότερα αγόρια, ενώ μετά τη Νέα Σελήνη περισσότερα κορίτσια, κάτι που σήμερα λαμβάνεται υπόψη στο γενετικό προγραμματισμό της Τσεχοσλοβακίας.

Το 1935, Ιάπωνες επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι μετά από παρατηρήσεις είδαν πως ο δείκτης των θρομβώσεων αυξάνεται σημαντικά ανάλογα με την έξαρση των ηλιακών κηλίδων.

Μια τελευταία επιστημονική ανακάλυψη είναι ότι λόγω της παλιρροϊκής έλξης του Ήλιου, η επιφάνεια του πλανήτη μας ανεβοκατεβαίνει κατά 9 ίντσες. Ενώ η πιο γνωστή επίδραση της Σελήνης είναι η παλιρροϊκή της έλξη στο υγρό στοιχείο του πλανήτη.

Ωστόσο, η σύγχρονη επιστημονική έρευνα δεν περιορίζεται σε αυτά. Εδώ και χρόνια στη Ρωσία πουλιούνται ακουστικοί ταλαντωτές με συχνότητα 8-13 Hz, της οποίας το άκουσμα προκαλεί ύπνο και ηρεμία. Αυτό δεν φέρνει στο νου τη δημιουργική χρήση του ήχου, όπως τον χρησιμοποιούσαν και τον χρησιμοποιούν οι εσωτεριστές, όταν εκφωνούν με ιδιαίτερο τρόπο τις δυναμικές λέξεις τους;

Το 1939 ήρθε μέσα σε όλα να προστεθεί ένα σημαντικό επιστημονικό γεγονός. Η φωτογράφηση του ενεργειακού πεδίου του ανθρώπου από το Δρ Κίρλιαν (Semyon Davidovich Kirlian). Η αύρα των διορατικών εσωτεριστών είχε γίνει μια πραγματικότητα.

Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα ο Ντιμπουά Ρεϊμόν (Emil du Bois-Reymond) είχε αποδείξει ότι η νευρική δύναμη ήταν ηλεκτρική. Επίσης, το 1935, ο καθηγητής Μπερ (Harold Saxton Burr) του πανεπιστήμιου Γέιλ ανακάλυψε ότι όλα τα ζωντανά όντα περιβάλλονται και διαπερνούνται από ηλεκτρικά πεδία, που τα διευθετούν και τα ελέγχουν, οργανώνοντας τη φυσική ύλη με την οποία συνδέονται. Για να φτάσουμε τέλος στη χρονιά όπου ο Δρ Κίρλιαν, ένας Ηλεκτρονικός-Μηχανικός, παρατηρώντας έναν ασθενή την ώρα της ηλεκτροθεραπείας του, είδε εκκενώσεις ανάμεσα στα ηλεκτρόδια της συσκευής και στο σώμα του ασθενή. Μετά από σκληρή δουλειά και μελέτη κατάφερε μαζί με τη γυναίκα του να φωτογραφίσει αυτό το ανθρώπινο φωτεινό περίγραμμα.

Ο Καθηγητής Γκότλαμπ Σνίμπελι (Gottlieb Schneebeli) του πανεπιστήμιου Γιούτα φωτογραφίζει την αύρα από τα δάκτυλα ανδρών και γυναικών κάτω από ορισμένες συνθήκες. Πιστεύει ότι αρκεί η παρουσία δύο ετερόφυλων, ώστε να παρατηρηθεί αλλαγή στα χρώματα της αύρας του δάκτυλου. Η εναλλαγή συναισθημάτων, επίσης, όπως χαρά, πόνος κ.λπ. δίνουν διαφορετική αποτύπωση. Η αύρα, λέει ο καθηγητής Σνίμπελι, δεν είναι πάντα η ίδια, συνεχώς αλλάζει και διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. 'Aτομα που έχουν μια ικανότητα να θεραπεύουν, παρουσιάζουν διαφορετική αύρα, όπως επίσης και άνθρωποι με ισχυρές ψυχικές δυνάμεις.

Μια ακόμα εσωτερική αλήθεια βγήκε στην επιφάνεια με επιστημονικό τρόπο. Αυτό που μένει να γίνει, είναι αυτή η ανακάλυψη να χρησιμοποιηθεί δημιουργικά. Όλοι συμφωνούν πως στον τομέα της θεραπευτικής θα μπορούσε να βρει τεράστιες εφαρμογές.

Η αποκατάσταση της αρμονίας και της ισορροπίας είναι κοινός στόχος και του εσωτερισμού και της θεραπευτικής. Για αυτό, μέσα στα πλαίσια της εσωτερικής θεώρησης, έχουν αναπτυχθεί ολόκληρα θεραπευτικά συστήματα που είναι σε χρήση εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η βασική αντίληψη του εσωτερισμού στο θέμα της ασθένειας είναι ότι κάθε διαταραχή —φυσική ή ακόμα και ψυχολογική— έχει τη ρίζα της σε ένα ανώτερο πεδίο από αυτό που εκδηλώνεται. Έτσι, δεν καταπολεμάει το μικρόβιο αυτό καθεαυτό, αλλά εκείνες τις εσωτερικές συνθήκες που επιτρέπουν την ύπαρξή του. Ίσως να φαίνεται πολύ αφηρημένο αυτό και χωρίς άμεσες πρακτικές εφαρμογές, όμως στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Είναι εσωτερικό αξίωμα ότι ο υλικός κόσμος και οι καταστάσεις που περιέχει είναι εκπόρευση λεπτότερων κόσμων. Για αυτό το λόγο κάθε εσωτερική δυσαρμονία αργά ή γρήγορα θα βρει κάποια υλική έκφραση —από μια απλή αδιαθεσία μέχρι περισσότερο σοβαρές ασθένειες. Ο εσωτερισμός, γνωρίζοντας την εσωτερική φύση του ανθρώπου, έχει γνώση και των τρόπων με τους οποίους μπορεί να καταπολεμηθεί η αιτία κάθε ασθένειας. Έτσι, σε συνεργασία με τη θεραπευτική του φυσικού σώματος —δηλαδή την ορθόδοξη ιατρική— είναι δυνατόν να επιτελεστούν πραγματικά θαύματα.

Για αυτό γιατρός του μέλλοντος θα είναι εκείνος που θα συνδυάζει τη γνώση της εσωτερικής και της εξωτερικής ιατρικής επιστήμης. Τους δύο τελευταίους αιώνες έχουν εμφανιστεί ποικίλες τεχνικές θεραπείας. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε τη «Χριστιανική Επιστήμη», τους νοητικούς θεραπευτές, τους χειροπρακτικούς, την εμφάνιση της θεωρίας του μεσμερισμού το 1825, τις έρευνες για τον υπνωτισμό του Τζέιμς Μπρεντ (James Braid), τη μεταλλοθεραπεία του Μπουργκ (Burg) και την ομοιοπαθητική του Χάνεμαν (Christian Friedrich Samuel Hahnemann)

Η θεωρία του εσωτερισμού μας λέει ότι όλες οι θεραπευτικές μέθοδοι διαιρούνται σε δυο βασικές κατηγορίες. Στη λεγόμενη μαγνητική, όπου ο θεραπευτής ενεργεί σαν μαγνήτης έλκοντας μέσα του όλες τις κακές επιδράσεις και στην ακτινοβολιακή, όπου ενεργεί σαν πομπός ενέργειας, διαλύοντας αυτές τις επιδράσεις. Ιδιαίτερα το μαγνητικό έργο πρέπει να εκτελείται ομαδικά, γιατί η ατομική εργασία είναι επικίνδυνη για το θεραπευτή, ο οποίος πρέπει να απορροφήσει στην κυριολεξία μέσα του όλες τις κακές επιδράσεις που προκαλούν την ασθένεια.

Ο θεραπευτής πρέπει να είναι αγνός, με όποια μέθοδο κι αν εργάζεται. Αυτό σημαίνει σκληρή εκπαίδευση, σε συνδυασμό με το ότι σαν κύριο μέσο για την εργασία του πρέπει να χρησιμοποιεί την καρδιά του. Η αγάπη —η εσωτερικά εννοούμενη αγάπη— είναι ένα φίλτρο θεραπείας, χάρη στην αρμονία που περικλείει μέσα της. Η εκγύμναση στη θεραπευτική τέχνη απαιτεί σύνεση και ισορροπία. Ο θεραπευτής οφείλει να είναι πεντακάθαρος —ένα πραγματικό κανάλι για το πέρασμα της θεραπευτικής δύναμης, που θα εξαφανίσει την ασθένεια. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται να καλλιεργεί μέσα του συνεχώς ένα όραμα. Το όραμα της ανακούφισης του ανθρώπινου πόνου.

Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή για την ανθρώπινη αντίληψη. Νέοι δρόμοι ανοίγονται —και νέοι δρόμοι σημαίνουν ένα νέο ξεκίνημα. Κληρονομούμε θαυμαστές γνώσεις από το παρελθόν και η χρησιμοποίησή τους πρέπει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες. Η προσωπική προβολή, η οικονομική εκμετάλλευση και η απληστία δεν έχουν θέση στο χώρο της θεραπείας.

Στις θεραπευτικές μεθόδους που ασχολούνται με τις ενεργειακές ροές, κυρίαρχο ρόλο παίζει το χρώμα. Κάθε χρώμα έχει τις δικές του ιδιότητες και προκαλεί ανάλογες αντιδράσεις όταν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα.

Για παράδειγμα, το κόκκινο σχετίζεται με τη θεραπεία μικρών κοψιμάτων, μικροτραυματισμών, ελαττώνει την αιμορραγία και φορτίζει ενεργειακά το άτομο. Το πορτοκαλί μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις νοητικών διαταραχών, συμφόρησης, κατάθλιψης και φοβίας. Το κίτρινο αφορά τα θέματα της επικοινωνίας. Χρησιμοποιείται για βελτίωση της μνήμης, για ευκολία αφομοίωσης συγκεκριμένων γνώσεων, καθώς και σε θέματα βραδυγλωσσίας και σπαστικών παιδιών. Το πράσινο σχετίζεται με τις νευρικές διαταραχές. Επιφέρει ηρεμία και ειρήνη στο νου. Είναι κατάλληλο για ελαφρούς πόνους στο κεφάλι και για ορισμένες περιπτώσεις πυρετών. Το μπλε αφορά προβλήματα που έχουν βαθιές αιτίες και ιδιαίτερα τις σοβαρές διανοητικές διαταραχές. Εφαρμόζεται, επίσης, για δερματικές παθήσεις. Το ίντιγκο είναι το χρώμα της επικοινωνίας με τον Ανώτερο Εαυτό. Βοηθάει στη δημιουργία καθαρής ατμόσφαιρας για τα όνειρα. Το βιολετί χρώμα συμβάλλει στην εύκολη απελευθέρωση της ψυχής από το νεκρό σώμα. Τέλος, το ασημί είναι κατάλληλο για εγκαύματα, καρδιακές παθήσεις και για τη δημιουργία γαλήνης. Αυτές είναι πολύ γενικές αντιστοιχίες και δεν ισχύουν απόλυτα σαν νόμοι.

Υπάρχουν παραδοσιακές θεραπευτικές μέθοδοι, που δομήθηκαν με την επανάληψη και αν ακολουθηθούν πιστά, αποτυπώνονται στον κοσμικό νου και ενεργοποιούνται. Θα αναφέρουμε μία από αυτές περιληπτικά, σαν παράδειγμα.

Δυο άτομα κάθονται το ένα απέναντι στο άλλο με τα πόδια σταυρωμένα. Οραματίζονται στο κέντρο, ψηλά από πάνω τους, μια σφαιρική πηγή ενέργειας, που στο συγκεκριμένο παράδειγμα έχει χρώμα κόκκινο. Κρατούν και οι δύο τις παλάμες των χεριών στραμμένες προς τα πάνω, προς την πηγή, και ο ένας συγκεντρώνεται σε αυτήν. Κατόπιν ελκύει από εκεί μια ακτίνα κόκκινου φωτός στη δεξιά του παλάμη και μετά την κατευθύνει στο κέντρο της αριστερής του παλάμης, στρέφοντας τα χέρια αντικριστά. Γυρνώντας τις παλάμες προς τα έξω προβάλλει την κόκκινη ακτίνα από την αριστερή του παλάμη στη δεξιά παλάμη του δεύτερου προσώπου. Όταν αυτό αισθανθεί την εστίαση της εκεί, στρέφει αντικριστά τα χέρια του και κατευθύνει την ακτίνα στο κέντρο της αριστερής. Στη συνέχεια στρέφει με τη σειρά του τις παλάμες προς τα έξω και στέλνει την ακτίνα στο δεξί χέρι του πρώτου προσώπου, το οποίο την επιστρέφει πίσω στην Πηγή. Πρόκειται για μια ενεργειακή άσκηση που μπορεί να επαναληφθεί το λιγότερο πέντε και το περισσότερο δέκα φορές. Κατά την εφαρμογή δε χρειάζεται βιασύνη. Η διαδικασία πρέπει να γίνεται απαλά.

Κάθε χρώμα έχει τη δική του άσκηση, με αντίστοιχες κινήσεις και ιδιότητες ανάλογες του χρώματος. Στο σύνολό τους είναι εφαρμογές πολύ αποτελεσματικές, όταν ο θεραπευτής πιστεύει πραγματικά σε αυτό που κάνει και στην ικανότητα του να χειριστεί τις δυνάμεις. Με την κατάλληλη προσαρμογή αυτές οι ασκήσεις μπορούν να εφαρμοστούν από ένα μόνο άτομο για αυτοθεραπεία και εναρμόνιση.

Μια άλλη μέθοδος που εφαρμόζεται, είναι η δημιουργία με τον οραματισμό αλλεπάλληλων σπειροειδών μέσα και γύρω από το σώμα στα χρώματα του φάσματος. Με τον κατάλληλο στροβιλισμό χτίζεται μια ολοκληρωμένη αύρα, που βοηθάει στο να επέλθουν συγκεκριμένα αποτελέσματα πάνω στο άτομο.

Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που βασίζονται στις ενεργειακές ροές. Μπορούν να συνοδευτούν και με κατάλληλους μουσικούς ήχους, καθώς κάθε χρώμα του φάσματος αντιστοιχεί σε μια νότα.

Στο σύστημα της Καββάλα μια από τις μεθόδους θεραπείας που χρησιμοποιείται είναι εκείνη της Μεσαίας Στήλης. Το άτομο τη χτίζει πάνω του και με τον οραματισμό των ανάλογων χρωμάτων και την κυκλοφορία της ενέργειας πετυχαίνει το επιθυμητό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η άσκηση αυτή προορίζεται για αυτοθεραπεία, αλλά με ορισμένες τροποποιήσεις χρησιμοποιείται και για άλλα άτομα.

Όσο διευρύνεται η ανθρώπινη αντίληψη, τόσο πιο πλατιά και μαζική εφαρμογή θα βρίσκουν παρόμοιες τεχνικές για την αντιμετώπιση εκείνων των καταστάσεων που δίνουν τόση δυστυχία και περιορισμό στο ανθρώπινο γένος. Η αρρώστια και ο πόνος πρέπει κάποια μέρα να αντικατασταθούν από την υγεία και τη χαρά, σε μια παγκόσμια κλίμακα.

Ένας πολύ λεπτός τομέας στον οποίο πρόκειται να αναφερθούμε, είναι αυτός της εκπαίδευσης —το κλειδί για τη δημιουργία μιας κοινωνίας πραγματικά ανθρώπινης. Ένας τομέας που θα έπρεπε να είναι δημιουργικός στόχος της ανθρωπότητας στο σύνολο της.

Ποια είναι όμως η διαμορφωμένη κατάσταση σήμερα;

Τα εκπαιδευτικά προγράμματα παραβλέπουν την εσωτερική υπόσταση των νέων και προσπαθούν να γεμίσουν τον κόσμο με μηχανές γεμάτες μνήμες και όχι με ολοκληρωμένους ανθρώπους. Πραγματικά, δεν είναι μόνο τα εποπτικά μέσα από τα οποία πάσχει η εκπαίδευση. Πάσχει από την ανικανότητα να κατανοήσει την ενστικτώδη αντίδραση, τη διανοητική ικανότητα και τη διαίσθηση του παιδιού. Αυτοί οι τρεις παράγοντες είναι τα κλειδιά για τον εκπαιδευτικό του μέλλοντος. Είναι οι βάσεις για τη δημιουργία μιας στοιχειώδους, μέσης και ανώτατης εκπαίδευσης. Η θέση του εσωτερισμού εδώ έγκειται στο γεγονός ότι από μόνος του είναι μαθητεία και αντιπροσωπεύει την αντίληψη όλων των παγκόσμιων ρευμάτων, που ενώνουν αληθινά όλες τις τέχνες και τις επιστήμες. Έτσι, πέρα από την εξειδίκευση που ακολουθεί κανείς με την προσωπική του μόρφωση, έχει τη δυνατότητα σφαιρικής αντίληψης των πραγμάτων. Και η έλλειψη αυτής της δυνατότητας είναι που οδηγεί την ανθρωπότητα στη μονομέρεια, τον ατομικισμό και τη χωριστικότητα.

Έτσι, γίνεται αναγκαίο η μελλοντική εκπαίδευση να οριστεί σε μια νέα και πλατύτερη έννοια: σαν επιστήμη Ορθών Σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων.

Μπορούμε να οραματιστούμε τα σχολειά σαν φρούρια του πολιτισμού, που έργο τους θα είναι να προετοιμάσουν το παιδί, ώστε να κατανοήσει τη φύση του κόσμου στον οποίο πρόκειται να συμμετάσχει. Αυτό γίνεται με τη διδαχή της θέσης του άτομου μέσα στην ομάδα, με τη διδασκαλία στοιχειωδών γνώσεων που θα το ετοιμάσουν για μια λογική αποδοχή της ζωής του.

Προχωρώντας στο όραμα μας, ας δούμε τα σχολειά της μέσης εκπαίδευσης σαν φυλακές της μόρφωσης. Μιας μόρφωσης όπου πραγματικά θα μπορεί κανείς να αντιλαμβάνεται την πλατύτερη αξία της ιστορίας και παγκόσμιας λογοτεχνίας, πέρα από κάθε εθνικιστική τοποθέτηση και διάβρωση. Την ευαισθησία της τέχνης σαν ένα τρόπο επαφής με τη θεία πραγματικότητα. Την αξία της πρακτικής εφαρμογής των ιδανικών σαν τρόπο εξέλιξης και προσέγγισης του κόσμου των ιδεών.

Τα Πανεπιστήμια μας μπορούν να αποτελέσουν το στερέωμα και ταυτόχρονα την επέκταση όλων εκείνων που κερδήθηκαν στη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση. Εστίες όπου ο άντρας πια και η γυναίκα θα πρέπει να εξετάζουν και να συμμετέχουν στα διεθνή πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά ή θρησκευτικά προβλήματα. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν θα σημαίνει καθόλου παραμέληση των ατομικών προβλημάτων, αλλά αποφυγή κάθε διαχωριστικής τάσης.

Μια τέτοια εκπαίδευση —και δική μας είναι η ευθύνη αν θα γίνει πραγματικότητα ή όχι —πρέπει να παρουσιάζει τις δυνατότητες της ανθρώπινης ζωής, έτσι ώστε να γκρεμιστούν οι φραγμοί και να φύγουν μακριά οι προκαταλήψεις που μας δεσμεύουν και μας διαχωρίζουν. Υπάρχει μια πιεστική ανάγκη να δημιουργήσουμε ανθρώπους που θα ανταποκριθούν στην ιδέα των καθηκόντων του παγκόσμιου πολίτη. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια εκπαίδευση όπου η ψυχολογία και η εφαρμογή της θα διαδραματίζουν ουσιαστικό και κυρίαρχο ρόλο. Όπου θα γίνεται σωστή ανάπτυξη των λογικών δυνάμεων του ανθρώπου και όχι μια στείρα απομνημόνευση γεγονότων. Όπου το παιδί θα οδηγείται σε μια συνέχιση της παράδοσης, χωρίς μονάχα ξερές πληροφορίες, χρονολογίες και ιστορικά ονόματα. Όπου θα δοθεί επιτέλους η σωστή προσοχή στη δημιουργική ικανότητα. Όπου, τελικά, θα παρουσιάζει το ζήτημα της ύπαρξης της ψυχής σαν εσωτερικού παράγοντα για τη δημιουργία καθετί ωραίου, αληθινού και καλού.

Οι εκπαιδευτές του μέλλοντος έχουν πολλά να προσφέρουν στην εξέλιξη της φυλής μας, διδάσκοντας πρακτικά ορισμένες εσωτερικές αλήθειες. Έτσι, σε κάθε νέα και ευαίσθητη ανθρώπινη οντότητα θα τονίζεται: Ότι η συναισθηματική φύση μπορεί να ελεγχθεί από τη νοητική. Η ύπαρξη μιας αιώνιας σοφίας πάνω στην οποία μπορεί να δομηθεί ένα στέρεο μέλλον. Η δημιουργική ικανότητα του οραματισμού. Η ανάγκη σωστών σχέσεων και συνεργασίας με τη Ζωή σαν σύνολο. Η δύναμη του νου να αναλύει και να συνθέτει.

Και ας μην ξεχνάμε ότι δε χρειάζεται να είσαι επαγγελματίας δάσκαλος για να διδάξεις, να εμφυσήσεις σ' ένα παιδί στοιχεία δημιουργικότητας και ομορφιάς. Και ότι, επίσης, δε χρειάζεται να είναι μόνο το δικό σου παιδί εκείνο που θα γαλουχήσεις πνευματικά —γιατί κάθε παιδί είναι ένα παράθυρο προς το μέλλον.

Ακολουθήσαμε μια μακρά πορεία ανάμεσα από διάφορες μεθόδους και ποικίλους τρόπους που βοηθούν στην ανάπτυξη του ατόμου και στην υπηρεσία του σε διαφόρους τομείς.

Με τις τεχνικές της χαλάρωσης γκρεμίζονται οι πανοπλίες που συνήθως απομονώνουν και περιορίζουν το άτομο και του προσφέρεται η δυνατότητα επικοινωνίας με το περιβάλλον.

Με το διαλογισμό έρχεται σε επαφή με τον Ανώτερο Εαυτό του και βρίσκει μια ισορροπημένη στάση ανάμεσα στα ζεύγη των αντιθέτων.

Με τις Εργασίες Ατραπού, τις Διόδους και την ανάλυση ονείρων φέρνει στην επιφάνεια όλα όσα κουβαλάει χρόνια μέσα του —σαν άτομο και σαν ανθρωπότητα—τα ξεδιαλέγει και, τέλος, με τη βοήθεια του διαλογισμού τα μετουσιώνει σε ανώτερα πρότυπα.

Τα εφόδια που αποκτά από τα πιο πάνω, του δίνουν την ευκαιρία να προσφέρει τις γνώσεις και τις εμπειρίες του στο σύνολο της ανθρωπότητας, μέσα από τα διάφορα πεδία δραστηριότητας (επιστήμη, θεραπεία, εκπαίδευση, κ.λπ.) και να συμβάλλει στην προώθησή της σε ένα ανώτερο επίπεδο.

Όσα αναφέρθηκαν, δεν είναι παρά ένα μικρό δείγμα των δυνατοτήτων που προσφέρονται στην ανθρωπότητα σήμερα για δημιουργικό έργο. Υπάρχουν πάρα πολλά που δεν ειπώθηκαν και που ακολουθήθηκαν από διάφορες σχολές και συστήματα για διαφορετικούς και ποικίλους τύπους ανθρώπων. Και όλα προσφέρουν πολλά στην οντότητα «άνθρωπος». Μέσα από αυτή την πληθώρα, λοιπόν, των τεχνικών δίνεται η ευκαιρία και το όραμα για μια βελτίωση του επιπέδου ζωής —και είναι στο χέρι μας να φέρουμε αυτό το όραμα σε εκδήλωση.

Είναι γνωστό πως καθετί πρώτα διαπλάθεται στα αφηρημένα πεδία και μετά αρχίζει την καθοδική του πορεία στην εκδήλωση. Αυτό συνήθως συμβαίνει με όλες τις ιδέες και τις θεωρήσεις που απολήγουν στην πράξη. Το ίδιο, λοιπόν, θα μπορούσε να εφαρμοστεί και για όλα όσα αναφέραμε πιο πριν. 'Aλλωστε, αυτός ήταν ο λόγος που τα αναφέραμε. Έχοντας μια σφαιρική εικόνα για τα μέσα που μας προσφέρονται και έχοντας συνείδηση ενός καλύτερου κόσμου —τον οποίο πρέπει και έχουμε χρέος να φτάσουμε— μπορούμε πρώτα από όλα να τον χτίσουμε στα αφηρημένα πεδία και κατόπιν, μέσω των τεχνικών των ποικίλων συστημάτων, των διαφόρων Σχολών, αυτός ο κόσμος, ο ιδανικός και μακρινός, μπορεί να αρχίσει να έρχεται σε εκδήλωση. Κάθε άνθρωπος, δουλεύοντας σαν άτομο, μα και μέσα στην ομάδα ή στο κοινωνικό σύνολο, μπορεί να οδηγήσει τον εαυτό του και τους συντρόφους του στο Δρόμο της Εξέλιξης. Αν μπορέσει να το κάνει αυτό, σύμφωνα πάντα με τις δυνατότητές του και το επίπεδό του, τότε δίκαια θα κατακτήσει τον τίτλο του Εξυπηρετητή και θα προσφέρει το μερίδιο του στην ανθρωπότητα.

Το όραμα δεν είναι τόσο μακρινό όσο ίσως φαίνεται από πρώτη ματιά. Αν όλοι χτίζαμε αυτόν το μελλοντικό κόσμο και δουλεύαμε για την υλοποίηση του πάνω στη Γη, ο κόσμος αυτός θα ερχόταν σε εκδήλωση πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο σωστά από ό,τι είχαμε ποτέ φανταστεί. Ας χρησιμοποιήσουμε, λοιπόν, όσα μας δόθηκαν μέσα από το πέρασμα των αιώνων και όσα μας προσφέρονται σήμερα για να κάνουμε πράξη τη θεωρία. Και πιστεύουμε πως βήμα-βήμα, βοηθώντας ο ένας τον άλλο, και πάντα με τις αγνότερες προθέσεις, ο μελλοντικός κόσμος, ο πιο φωτεινός και πιο ανεπτυγμένος, δεν είναι καθόλου μακριά.

Αρκεί εμείς να πιστέψουμε σε αυτόν και να δουλέψουμε για αυτόν.

Διάλεξη που δόθηκε από το Φιλοσοφικό Σύλλογο ΙΑΜΒΛΙΧΟ στις 17 Μαΐου 1982