Η Ρεφλεξολογία, ως θεραπευτική μέθοδος, ανήκει στην κατηγορία των εναλλακτικών θεραπευτικών πρακτικών. Με τον όρο «εναλλακτικές θεραπείες» υποδηλώνονται όλες εκείνες οι «πρακτικές» που μπορούν να συνδυαστούν και να συνεργαστούν, να συμπληρώσουν ή να υποκαταστήσουν τη συμβατική ιατρική. Μια άλλη ερμηνεία που δίνεται είναι ότι αυτές οι πρακτικές μπορούν να «συμπληρώσουν» τα σωματικά αποθέματα, προσφέροντας την επιπλέον βοήθεια που μπορεί να χρειάζεται το σώμα κάποια δεδομένη στιγμή.

Οι εναλλακτικές θεραπείες στην πλειοψηφία τους είναι πανάρχαιες ενώ το σύστημα των περισσοτέρων είναι πολύ απλό: διεγείρεται ήπια η αυτοθεραπευτική ικανότητα του οργανισμού, ώστε να σταλεί ένα μήνυμα στο εγκεφαλικό κέντρο. Αυτό το μήνυμα προκαλεί την επαναρύθμιση και τη θετική ανταπόκριση ορμονών και άλλων οργάνων του σώματος με αποτέλεσμα την αυτοθεραπεία.

Στη σημερινή εποχή έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε, μεταξύ άλλων, και τις φυσικές θεραπείες για τις ασθένειές μας. Ενώ δηλαδή, μπορεί να παίρνουμε αντιβιοτικά για σοβαρές μολύνσεις που δεν θεραπεύονται με καμιά άλλη αγωγή, μπορούμε παράλληλα να ακολουθήσουμε μια συνταγή ομοιοπαθητικής για να ανακουφίσουμε τον πονόλαιμο. Τα σπασμένα οστά μπορεί να χρειάζονται χειρουργείο, αλλά αν υποφέρουμε από πόνους στη μέση, μπορούμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός φυσιοθεραπευτή, χειροπράκτη ή οστεοπαθητικού. Αλλά και η χρήση θεραπευτικών βοτάνων δεν φαίνεται τόσο παράξενη σε όσους έχουν συνηθίσει τα σύγχρονα φάρμακα, ειδικά από τη στιγμή που η βοτανολογία εφαρμοζόταν στην Ευρώπη εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

Η συμβατική ιατρική βασίζεται στη βαθιά γνώση της ανατομίας και της φυσιολογίας του σώματος, καθώς και σε παρατηρήσεις των αποτελεσμάτων που φέρνουν τα φάρμακα και οι επεμβάσεις στις διάφορες ασθένειες. Αντίθετα, οι εναλλακτικές θεραπείες καθώς και οι θεραπευτικές πρακτικές της Ανατολής ακολουθούν μια, όπως φαίνεται, λιγότερο επιθετική προσέγγιση που βασίζονται στην «ολιστική» αντιμετώπιση της ύπαρξής μας.

Η Ολιστική Θεραπευτική, ως τρόπος προσέγγισης συμπεριλαμβάνει την κλασική ιατρική, την εναλλακτική ιατρική και τις συμπληρωματικές και ενεργειακές θεραπείες. Στην ολιστική προσέγγιση μιας ασθένειας δεν αντιμετωπίζεται μόνο το σύμπτωμά της, αλλά και το άτομο σαν προσωπικότητα: ποιες είναι η συνθήκες της ζωής του (άγχος, ένταση κ.λ.π.), οι διαπροσωπικές του σχέσεις, οι διατροφικές του συνήθειες, οι εργασιακές συνθήκες, οι πεποιθήσεις του, ο τρόπος σκέψης, τα συναισθήματά του και το πώς όλα αυτά εμπλέκονται και τελικά σχετίζονται με τα διάφορα ψυχοσωματικά προβλήματα, ασθένειες και αρνητικές εκδηλώσεις. Δηλαδή με τον διαπροσωπικό άνθρωπο σαν ψυχή, νου και σώμα καθώς και με τα διάφορα θέματα σε όλα τα επίπεδα:, συναισθηματικό, σωματικό, διανοητικό, πνευματικό κ.λ.π. προκειμένου να επιτευχθεί μια κατάσταση ισορροπίας και αρμονίας σε σωματικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο.

Ο όρος «ολιστικός» προέρχεται από την ελληνική λέξη «όλον». Ενώ το επίθετο ολιστικός = (holistic) το εισήγαγε ο νοτιοαφρικανος βιολόγος Ίαν Κρίστιαν Σματς (Ian Christian Smuts) το 1926 στο βιβλίο του Holism and Evolution.

Βασική αρχή στις εναλλακτικές θεραπείες είναι η συνεχής έρευνα και ενασχόληση με το τι μπορεί να μας βοηθήσει. Ο δικός μας ρόλος στη θεραπεία έχει απόλυτη σημασία. Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό φίλτρο για να μας κάνει καλά. Απώτερος σκοπός είναι να μάθουμε να ακούμε το σώμα μας και να εμπιστευόμαστε την κρίση μας.

Σήμερα που η δόξα των θαυματουργών φαρμάκων έχει σπιλωθεί από τις πολλές και τις συχνά θανατηφόρες παρενέργειες και τις ανεπιθύμητες αντιδράσεις, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται προς τις εναλλακτικές θεραπείες. Από τον καιρό που άρχισαν να χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά, τα οποία δάμασαν τις πιο θανατηφόρες ασθένειες της ιστορίας, έχουν αναπτυχθεί νέα είδη βακτηρίων ανθεκτικά σε αυτά τα αντιβιοτικά. Οι παρενέργειες φαρμάκων που χορηγούνται με ιατρική συνταγή είναι η έκτη πιο συνηθισμένη αιτία θανάτου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με κάθε ιατρική ανακάλυψη που σώζει ζωές, μαθαίνουμε για έναν νέο κίνδυνο που απειλεί την υγεία μας. Πολλοί από αυτούς μάλιστα προκαλούνται από τα ίδια φάρμακα που σώζουν τη ζωή μας.

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που πολλοί άνθρωποι, νιώθοντας ότι βρίσκονται στο έλεος δυνάμεων που δεν μπορούν να ελέγξουν, καταφεύγουν σε διαφορετικούς τρόπους θεραπείας. Στρέφονται σε πρακτικές εναλλακτικής θεραπείας όπου εμπεριέχουν το στοιχείο της αυτοβοήθειας και κάνουν τους ανθρώπους να νιώσουν πως, σε κάποιο βαθμό, μπορούν να καθορίζουν τη μοίρα τους.

Ο στόχος που επιτυγχάνεται από τις θεραπευτικές πρακτικές Δύσης και Ανατολής είναι: να «εκμεταλλεύονται» τις δυνάμεις του σώματος καθώς και τη φυσική του τάση για ανάρρωση. Βασίζονται επομένως, στη λεγόμενη «ζωτική ενέργεια» η οποία στην Ινδία ονομάζεται «πράνα», στην Κίνα «τσι» και στην Ιαπωνία «κι». Η ενέργεια αυτή πιστεύεται ότι μεταφέρεται σε κάθε τμήμα του σώματος μέσω ενός συστήματος καναλιών, που ονομάζονται μεσημβρινοί, όπως περίπου μεταφέρεται το αίμα από και προς την καρδιά με τις φλέβες και τις αρτηρίες.

Κάνοντας μασάζ σε ένα σημείο πάνω στη γραμμή ενός μεσημβρινού –ή εισάγοντας μια βελόνα βελονισμού ή καίγοντας βότανα- οι θεραπευτές επηρεάζουν την κίνηση του τσι. Αν δουλευτεί το σωστό σημείο τότε το παγιδευμένο τσι μπορεί να απελευθερωθεί, να επιβραδυνθεί αν κινείται γρήγορα, ή να κατευθυνθεί σε μια περιοχή που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν μπλοκαρισμένη.

Υπάρχει μια βασική διαφορά ανάμεσα στο δυτικό και ανατολικό σύστημα θεραπείας. Μπορεί κάνοντας τομή σε ένα ανθρώπινο σώμα να δούμε όλες τις φλέβες και τις αρτηρίες αλλά δεν μπορούμε να δούμε τους μεσημβρινούς σε μικροσκόπιο, ούτε να πάρουμε ένα δείγμα από «τσι» για ανάλυση. Όμως, όπως τα συναισθήματα έτσι και η Ψυχή, καθώς και η δύναμη της ζωής υπάρχει σε ένα αόρατο αλλά αποδεκτό επίπεδο για όλους μας.

«Όπου υπάρχει η ελεύθερη ροή της δύναμης της ζωής μέσα από το αίμα
Εκεί το ρευστό της ζωής θα συντελεί στην τέλεια υγεία».
                                                                                                            Α. Α. Μπέιλυ

Ρεφλεξολογία

Η Ρεφλεξολογία είναι μια αρχαία μέθοδος θεραπείας, μια εξαιρετικά αποτελεσματική μορφή θεραπευτικού «μασάζ», η οποία λειτουργεί μέσω της εφαρμογής πίεσης σε συγκεκριμένα αντανακλαστικά σημεία στα πόδια, στα χέρια και στα αυτιά. Εφαρμόζεται κυρίως στα πέλματα και στη ράχη των κάτω άκρων, όπου τα ονομαζόμενα «αντανακλαστικά σημεία», είναι περισσότερο εμφανή. Τα αντανακλαστικά σημεία, είναι σημεία ή περιοχές, που όταν πιεσθούν ή μαλαχθούν με ειδικό τρόπο, προκαλούν ένα αντανακλαστικό ερέθισμα (ακούσια αντίδραση), σε αντίστοιχο όργανο, αδένα ή περιοχή του σώματος. Το κάθε αντανακλαστικό σημείο έχει περίπου το μέγεθος του κεφαλιού μιας καρφίτσας γι' αυτό και απαιτείται μεγάλη ακρίβεια για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Τα σημεία που παρουσιάζουν ερεθισμό ή πόνο, δείχνουν σε ποια αντίστοιχα μέρη στο σώμα η ενέργεια δεν έχει ελεύθερη ροή. Είναι γνωστό πως «η ύπαρξη πόνου, είναι σημάδι διαταραχής σε κάποιο όργανο με άλλα λόγια αγγελιαφόρος μιας ασθένειας».

Θέλοντας να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, αναφέρουμε πως οι ρεφλεξολόγοι πιστεύουν πως, μια ασθένεια προκαλείται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου και ενός εσωτερικού προβλήματος που καθιστά πιο αδύναμες τις φυσικές άμυνες του οργανισμού. Επομένως προσπαθούν να θεραπεύσουν την εκάστοτε ασθένεια ενδυναμώνοντας το σώμα, αφαιρώντας καθετί που εμποδίζει την καλή υγεία και βελτιώνοντας τη ροή των ενεργειών.

Ο όρος ρεφλεξολογία προέρχεται από την αγγλική λέξη reflex που σημαίνει αντανακλαστικό και την ελληνική κατάληξη –ολογια. Η σωστή απόδοση της λέξης στα ελληνικά θα ήταν «Αντανακλασιοθεραπεία» ή «Αντανακλαστική θεραπεία», έχει επικρατήσει όμως και στα ελληνικά ο όρος Ρεφλεξολογία.

Η ρεφλεξολογία δεν αποτελεί μαγική πανάκεια ή κάποια μορφή άμεσης θεραπείας. Η ρεφλεξολογία καταγίνεται με τις ανεπαίσθητες ροές ενέργειας που αναζωογονούν το σώμα, έτσι ώστε να ενεργοποιείται η δική του φυσική θεραπευτική ικανότητα. Το σώμα μας έχει από μόνο του απεριόριστες και θαυματουργές δυνατότητες αυτοίασης. Η πρακτική της ρεφλεξολογίας, της πιεσοθεραπείας καθώς και του βελονισμού και του σιάτσου βασίζεται κυρίως στην αντίληψη των ενεργειακών καναλιών. Στο ανατολικό σύστημα θεωρούν πως το σώμα διαθέτει 12 ζεύγη μεσημβρινών ή διαδρομών, που απαρτίζουν το συνολικό ενεργειακό σύστημα και διατηρούν την υγεία του οργανισμού. Οι μεσημβρινοί είναι τα μονοπάτια μέσα από τα οποία η ενέργεια του σύμπαντος διαχέεται στα όργανα του σώματος και διατηρούν το σύμπαν και το σώμα σε αρμονία. Οι Κινέζοι βελονιστές χρησιμοποίησαν βελόνες για να ξεμπλοκάρουν αυτές τις διόδους. Στο σιάτσου, οι Γιαπωνέζοι εφαρμόζουν άμεση πίεση με τον αντίχειρα και τα δάκτυλα στα σημεία του βελονισμού και στην ρεφλεξολογία η πίεση των δακτύλων, ξεμπλοκάρει τα τμήματα των μεσημβρινών που βρίσκονται στα πόδια.

Στα πέλματα των ποδιών μας έχουν εντοπισθεί μέχρι σήμερα, 7200 νευρικές απολήξεις, οι οποίες συνδέονται μέσω της σπονδυλικής στήλης και του εγκεφάλου, με όλα τα σημεία του σώματος.

Ωστόσο, το κινεζικό σύστημα των μεσημβρινών δεν είναι ο μόνος χάρτης του σώματος και διαφέρει λίγο από το δυτικό μοντέλο. Οι ρεφλεξιολόγοι θεωρούν ότι το σώμα χωρίζεται σε 10 κάθετες ζώνες που ξεκινούν από την κορυφή του κεφαλιού εκτείνονται προς τα 10 δάχτυλα, ενώ οι κύριες διακλαδώσεις καταλήγουν στα δάχτυλα των ποδιών. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, κάθε μέρος του σώματος αντιστοιχεί σε ένα αντανακλαστικό σημείο στο πόδι ή στο χέρι αλλά και στο αυτί. Αυτό δεν είναι αντιφατικό μια και οι πρώτοι θεωρητικοί υποστήριζαν ότι αντανακλαστικά σημεία υπάρχουν σε διάφορα μέρη του σώματος, αλλά επικεντρώθηκαν σε αυτά που θεωρούσαν πιο ισχυρά. Στόχος τους ήταν να βοηθήσουν στην ελεύθερη κυκλοφορία της ενέργειας μέσα στο σώμα, χωρίς εμπόδια, απώλειες ή στάσιμα σημεία και κόμπους, ώστε να δημιουργήσουν τις σωστές ισορροπίες για ανάρρωση ή να εμποδίσουν την εξέλιξη μιας ασθένειας. Και αυτό γιατί οι ασθένειες προκαλούνται από ένα είδος ανισορροπίας ή κάποιο πρόβλημα ενέργειας σε μια συγκεκριμένη περιοχή: έλλειψη ή πλεόνασμα ενέργειας ή ακόμη και απόφραξη της κυκλοφορίας της.

Ορισμένοι ρεφλεξολόγοι χρησιμοποιούν τόσο το σύστημα των μεσημβρινών όσο και των ζωνών. Πιστεύουν ότι η ρεφλεξολογία λειτουργεί διεγείροντας τους έξι μεσημβρινούς που ξεκινούν ή καταλήγουν στα πόδια. Και παρόλο που η σύγχρονη ρεφλεξολογία αναπτύχθηκε από ανθρώπους που δεν γνώριζαν το κινεζικό σύστημα, υπάρχουν εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ των δύο συστημάτων.

Iστορική Αναδρομή

Θα μπορούσαμε να πούμε πως η ανακάλυψη ή καλύτερα η καταγωγή της ρεφλεξολογίας βρίσκεται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, ίσως, στην ενστικτώδη του ανάγκη για ανακούφιση του πόνου αλλά και εξερεύνησης του σώματός του Στην προσπάθειά του αυτή, άρχισε να πιέζει, να μαλάζει, να χαϊδεύει τον εαυτό του, προκαλώντας του έτσι μια μορφή αυτο-θεραπείας.

Σύμφωνα με μαρτυρίες που υπάρχουν σε αρχαιοελληνικά αγγεία -από τις οποίες προήλθε και η συμβατική ιατρική- περιλάμβαναν ένα ενεργειακό σύστημα για τη θεραπεία του σώματος. Βρέθηκαν ασκληπιεία αγγεία, που χρονολογούνται από το 4000 π.Χ., όπου παρίσταναν ανθρώπους να ασκούν τη ρεφλεξολογική τεχνική, ενώ σε αιγυπτιακά ιερογλυφικά και κινέζικα χειρόγραφα, η ρεφλεξολογία είχε εφαρμοστεί από το 4500-5000 π.Χ. περίπου. Σημαντικά στοιχεία υποδηλώνουν πως διάφοροι πολιτισμοί, σε πολλά μέρη του κόσμου, χρησιμοποιούσαν επί αιώνες μια μορφή θεραπείας των ποδιών όμοια με αυτή που ονομάζουμε σήμερα ρεφλεξολογία.

Παλαιότερα διαθέσιμα ιστορικά αποδεικτικά στοιχεία, για την εφαρμογή της ρεφλεξολογίας ανακαλύφθηκαν στην Αίγυπτο. Πρόκειται για ένα ιερογλυφικό που χρονολογείται γύρω στο 2500-2330 π.Χ. και ανακαλύφθηκε στη Σαχάρα, στον τάφο ενός Αιγυπτίου γιατρού, του Ανκμαχόρ. Η σκηνή του ιερογλυφικού δείχνει δύο άντρες να ασχολούνται με τα πόδια δύο άλλων αντρών. Τα ιερογλυφικά πάνω από τη σκηνή δείχνουν τον ασθενή να λέει «Μη με πονέσετε» και τον πρακτικό να απαντά, «Κάνω το παν για να σας ευχαριστήσω».

Οι Ιάπωνες θεραπευτές ενός κλάδου της ρεφλεξολογίας που ονομάζονται «σοκουσινγιούτσου», πιστεύουν ότι η θεραπεία τους εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία πριν από 5000 χρόνια περίπου και, διαδόθηκε στην Κίνα από βουδιστές μοναχούς μετά τον 3ο αιώνα π.Χ. για να εξαπλωθεί στη συνέχεια σε όλη την Ιαπωνία. Η ιστορικός της ρεφλεξολογίας Κριστίν Ίσελ έχει παρατηρήσει ότι οι παραδοσιακοί πίνακες που απεικονίζουν τα πόδια του θεού Βισνού καλύπτονται από σύμβολα τα οποία συμπίπτουν με αντανακλαστικά σημεία.

Πιστεύεται πως η θεραπεία των αντανακλαστικών των ποδιών πέρασε στους Ινδιάνους της Αμερικής μέσω των Ίνκας. Μια φυλή Ινδιάνων, οι Τσερόκις της Βόρειας Καρολίνας, μπορούν να βεβαιώσουν πως επί αιώνες αποδέχονται τη σημασία των ποδιών για τη διατήρηση της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής ισορροπίας. Σύμφωνα με την Τζένι Γουάλας, θεραπεύτρια της φυλής: «Στη φυλή μου, το μασάζ των ποδιών αποτελεί πολύ σημαντική θεραπευτική τέχνη και μέρος μιας ιερής τελετής. Τα πόδια περπατούν πάνω στη γη και μέσα απ' αυτά, το πνεύμα μας συνδέεται με το σύμπαν. Τα πόδια μας είναι η επαφή μας με τη γη και τις ενέργειες που ρέουν μέσα από αυτήν».

Ένα από τα παλαιότερα βιβλία που γράφτηκε με αντικείμενο τη θεραπεία ζωνών εκδόθηκε το 1582, από δύο διάσημους Ευρωπαίους γιατρούς της εποχής, που ονομάζονταν Δρ 'Aνταμους και Δρ Ατάτις. Ένα άλλο βιβλίο πάνω στο ίδιο αντικείμενο δημοσιεύτηκε λίγο αργότερα, από τον Δρ Μπέλ. Εκείνη την περίοδο, είναι γνωστό ότι πολλοί άνθρωποι στην Κεντρική Ευρώπη, από τους πιο φτωχούς έως τους πιο πλούσιους ακόμα και τους βασιλείς, χρησιμοποιούσαν κάποια μορφή «πιεσοθεραπείας».

Ήταν ήδη γνωστό στο Δρ Γ. Φιτζέραλντ (1872-1942) ότι οι ιθαγενείς της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής που νοσούσαν υφίσταντο ανέκαθεν θεραπεία στα πόδια τους. Ενώ η πρώτη ουσιαστική εξέλιξη στην θεραπεία μέσω των ζωνών αποδίδεται σε αυτόν τον αμερικανό χειρούργο ιατρό όπου μέσα από την εμπειρία του έκανε διαπιστώσεις σχετικά με την ύπαρξη πόνου ή όχι σε διαφορετικούς ασθενείς. Παρατήρησε, ότι η αυθόρμητη κίνηση, «πίεσης» σε διαφορετικά μέρη του σώματος από την πλευρά των ασθενών, σταμάταγε τον πόνο. Έτσι, άρχισε να εφαρμόζει στα χειρουργεία του γάζες ή άλλα αντικείμενα με τα οποία μπορούσε να ασκήσει πίεση στα συγκεκριμένα σημεία που επέλεγε κάθε φορά.

Το 1915, με ένα άρθρο ο Δρ Έντγουιν Μπάουερς, συνεργάτης του Φιτζέραλντ, περιέγραψε δημόσια για πρώτη φορά αυτή τη θεραπεία. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Everybody's Magazine, με τον τίτλο «Για να σταματήσετε τον πονόδοντο, πιέστε το δάκτυλο του ποδιού σας».

Το 1917, οι Φιτζέραλντ και Μπάουερς, δημοσίευσαν τη μελέτη τους στο βιβλίο Θεραπεία κατά Ζώνες, όπου στην πρώτη έκδοση υπήρχαν διαγράμματα για τις δέκα ζώνες και τις αντίστοιχες υποδιαιρέσεις τους στα πέλματα των ποδιών.

Στα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα, το διερευνητικό πνεύμα Ευρωπαίων και Αμερικανών γιατρών έκανε γνωστή την ρεφλεξολογία και στη Δύση.

Οι Γερμανοί ασχολήθηκαν με τη φυσιολογική δράση των αντανακλαστικών στα τέλη της δεκαετίας του 1890 και στις αρχές της δεκαετίας του 1900. 'Aρχισαν τότε, να εξετάζουν την αντιμετώπιση των ασθενειών μέσω του μασάζ, και ανέπτυξαν τεχνικές που έγιναν γνωστές ως «μασάζ των αντανακλαστικών».

Λέγεται ότι το 1893 ο Δρ 'Aλφονς Κορνέλιους χρησιμοποίησε πρώτος το μασάζ στις «ζώνες αντανακλαστικών», μια και ο ίδιος έπασχε από κάποια φλεγμονή. Κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του υποβαλλόταν καθημερινά σε μασάζ και παρατήρησε πόσο αποτελεσματικά ήταν τα μασάζ που έκανε ένας συγκεκριμένος γιατρός, ο οποίος δούλευε περισσότερο στις περιοχές που ανακάλυπτε ότι το μασάζ προκαλούσε πόνο. Η πρακτική αυτή ενέπνευσε τον Κορνέλιους, ο οποίος αφού πρώτα εξέτασε τον εαυτό του, έδωσε οδηγίες στον μασέρ του να ασχολείται μόνο με τις περιοχές που προκαλούσαν πόνο. Σύντομα οι πόνοι του εξαφανίσθηκαν και σε τέσσερις εβδομάδες είχε γιατρευτεί εντελώς. Αυτό τον ώθησε να ασχοληθεί με τη χρήση της πίεσης κατά τη διάρκεια της δικής του ιατρικής καριέρας, ενώ το 1902 δημοσίευσε το εγχειρίδιο Druckpunkte ή Σημεία Πίεσης.

Η νέα αυτή μέθοδος, δεν αντιμετωπίστηκε ιδιαίτερα ευνοϊκά από τον ιατρικό κόσμο, αλλά βρήκε υποστήριξη από άλλους θεραπευτές της φυσικής ιατρικής όπως φυσικοθεραπευτές, χειροπράκτες και οστεοπαθολόγους.

Η Γιουνάις Ίνγκχαμ (Eunice Ingham, 1888-1979), αμερικανίδα φυσιοθεραπεύτρια, θεωρείται πρωτοπόρος της σύγχρονης ρεφλεξολογίας. Ήταν αυτή, η οποία πρώτη χαρτογράφησε τα πόδια σε σχέση με τις ζώνες και τις επιδράσεις τους στην υπόλοιπη ανατομία, ξεχώρισε την εργασία με τα αντανακλαστικά από αυτήν με τις ζώνες και δημιούργησε ένα «χάρτη», ολόκληρου του ποδιού. Η μέθοδός της, επικεντρωνόταν στα αντανακλαστικά των ποδιών και περιελάμβανε ένα ειδικό μασάζ τόσο στα πέλματα, όσο και στα δάκτυλα και το πάνω μέρος των ποδιών. Ανέπτυξε μία ειδική θεραπευτική τεχνική την οποία ονόμασε «The Ingham Method of Compression Massage».To 1938 εκδόθηκε η πρώτη της γραπτή ανακεφαλαίωση «Ιστορίες που τα πόδια μπορούν να πουν» και στη συνέχεια το 1951, ακολούθησε το «Ιστορίες που έχουν πει τα πόδια». Η Ίνγκχαμ, έκανε περιοδείες, δίνοντας διαλέξεις, κάνοντας σεμινάρια και εκπαιδεύοντας νέους θεραπευτές. Σήμερα η πνευματική της κληρονομιά διασώζεται και εξελίσσεται υπό τη διεύθυνση του ανιψιού της, Ντουάιτ Μπάιερς, ο οποίος διευθύνει το Διεθνές Ινστιτούτο Ρεφλεξολογίας στην Αγία Πετρούπολη.

Το 1966 η Ντόριν Μπέιλι εισήγαγε τη ρεφλεξολογία στην Αγγλία. Μια έκρηξη ενδιαφέροντος για τις εναλλακτικές θεραπείες την έκανε γνωστή όταν το 1970 η Αν Γκιλάντερς ίδρυσε τη Βρετανική Σχολή Ρεφλεξολογίας.

Η εξέλιξη και η αποδοχή της Ρεφλεξολογίας από την εποχή του Δρ Φιτζέραλντ, έως σήμερα είναι ραγδαία. Ενδεικτικά, στη Δανία το 10% του πληθυσμού δέχεται ρεφλεξολογία από 3.000 ειδικούς, στη Μεγάλη. Βρετανία ασκείται επίσημα σε πολλά νοσοκομειακά ιδρύματα, στην Ελλάδα το 2006, ολοκληρώθηκε ένα διετές ερευνητικό πρόγραμμα εφαρμογής της ρεφλεξολογίας σε καρδιοπαθείς, στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Τέλος στην Κίνα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία υπάρχουν 5 εκατομμύρια ρεφλεξολόγοι, ενώ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, εκατοντάδες αθλητές δέχτηκαν αγωγές ρεφλεξολογίας μέσα στο Ολυμπιακό χωριό.

«…Δεν είναι πρόληψη να γνωρίζετε την δύναμη του ανθρώπινου μηχανισμού.
Είναι αρκετό να στοχαστείτε πάνω στις διαδικασίες της σκέψης ή ενός
αντανακλαστικού ή ακόμα και της πέψης».
                                                                                                    Μορύα

Σύγχρονες Εφαρμογές

Οι ρεφλεξολόγοι πιστεύουν ότι το σώμα αυτοθεραπεύεται από μέσα προς τα έξω. Δουλεύοντας πάνω στις ζώνες ή στους μεσημβρινούς, μέσω των ποδιών ή των χεριών, βοηθούν στην εναρμόνιση όλων των συστημάτων –του πνεύματος, της ψυχής και του σώματος. Το ανθρώπινο σώμα είναι μια εκπληκτική μηχανή. Χιλιάδες μέρη της λειτουργούν ταυτόχρονα, ώστε να διατηρείται το σώμα λειτουργικό, στα επιθυμητά επίπεδα. Δυστυχώς οι αρνητικές επιδράσεις της σκέψης, της συμπεριφοράς, του τρόπου ζωής και της διατροφής, αποσυντονίζουν το σώμα, προκαλώντας δυσλειτουργίες σε διάφορα μέρη του. Έτσι εάν ένα μέρος πάψει να λειτουργεί αποτελεσματικά, τότε το σύνολο υποφέρει. Η επιμονή στην τήρηση του μέτρου, τη σωστή διατροφή και την υγιεινή –τόσο για τους γιατρούς όσο και για τους ασθενείς- ήταν έννοιες που ο δυτικός κόσμος υιοθέτησε μόλις πριν από έναν αιώνα.

Το ίδιο πρόσφατα οι γιατροί του δυτικού κόσμου άρχισαν να κατανοούν το φαινόμενο που ονομάζεται ψυχονευροανοσολογία (ΨΝΑ), την αλληλεπίδραση δηλαδή του νου και του σώματος. Εδώ παρουσιάζονται αποδείξεις ότι τα συναισθήματά μας παίζουν ζωτικό ρόλο στη σωματική μας υγεία, όπου ανατρέποντας τις ισορροπίες μας άλλοτε μας βλάπτουν και άλλοτε μας θεραπεύουν.

Η Ρεφλεξολογία, χωρίς να θέλει να αντικαταστήσει τη συμβατική ιατρική, έχει επιτυχή αποτελέσματα στην υποχώρηση συμπτωμάτων, στη διόρθωση δυσλειτουργιών και στην ανακούφιση πόνου. Συχνότερα προβλήματα που βοηθά η Ρεφλεξολογία είναι:

• Πονοκέφαλος, ημικρανία, ζάλη, ίλιγγος.
• Δύσπνοια, ιγμορίτιδα, καταρροή.
• Πόνος στον αυχένα.
• Πόνοι αρθρώσεων χεριών και ποδιών.
• Πόνος στη μέση, λουμπάγκο.
• Ισχιαλγία, πόνος στα γόνατα, «κάψιμο» στις γάμπες.
• Δυσκοιλιότητα, κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, δυσπεψία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Πόνοι περιόδου, ακανόνιστος «κύκλος», σύνδρομο PMS.
• Ελλιπής ή διαταραγμένος ύπνος.
• Εξασθένηση σωματικών δυνάμεων, εύκολη κόπωση.
• Χαμηλός ρυθμός μεταβολισμού (μειωμένες καύσεις).
• Αίσθημα «κακής διάθεσης».
• 'Aγχος, Στρες, Κατάθλιψη.

Πέραν των επιμέρους προβλημάτων υγείας, η Ρεφλεξολογία συνεισφέρει:

• Στην τόνωση της κυκλοφορίας του αίματος, πράγμα που συνεπάγεται, την καλύτερη θρέψη του οργανισμού και την ευκολότερη αποβολή των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού.
• Στην καλύτερη ποιότητα ύπνου.
• Στην αύξηση της βιολογικής αντοχής και της νοητικής διαύγειας, καθώς παρέχει σημαντική ανακούφιση από το άγχος, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να ανταπεξέρχεται ευκολότερα στις καθημερινές του δραστηριότητες.
• Στη «θωράκιση» του αμυντικού συστήματος του ανθρώπου και επομένως βοηθά, τόσο στην πρόληψη προβλημάτων υγείας, όσο και στην γρηγορότερη ανάρρωση από αυτά.
• Στην αύξηση της ανθρώπινης επαφής.

Τα ευεργετικά οφέλη της ρεφλεξολογίας έχουν πιστοποιηθεί από πλήθος καταγεγραμμένων μαρτυριών, ανθρώπων που έχουν δεχτεί αγωγή ρεφλεξολογίας. Η αποτελεσματικότητά της όμως, διαπιστώνεται πλέον και από την επιστημονική έρευνα. Εδώ και 15 χρόνια περίπου, αποτελέσματα ερευνών και κλινικών μελετών, ανακοινώνονται σε διεθνή συνέδρια ρεφλεξολογίας (Reflexions, The FDZ Journal κ.α.), αλλά και σε εξειδικευμένα ιατρικά περιοδικά διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων (Obstetrics and Gynecology, British Medical Journal, American Geriatric Society κ.α.).

Η Υγεία μας είναι μια δυναμική κατάσταση στην οποία η Ενέργεια της ζωής ρέει ελεύθερα και ανεμπόδιστα μέσα στα διάφορα σώματα του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια ελεύθερη και αρμονική ροή Ενέργειας δια μέσου του πνεύματος, της νόησης, της ψυχής, του συναισθηματικού πεδίου, του αιθερικού και του υλικού σώματος. Εάν υπάρχει κάποια ανωμαλία ή μπλοκάρισμα ροής μέσα σε οποιαδήποτε από τα παραπάνω επίπεδα της ύπαρξής μας, τότε σιγά-σιγά αναπτύσσεται μια αρρώστια που εκδηλώνεται με τα πρώτα δυσάρεστα συμπτώματα. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας ορίζει ότι: «υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους βιολογικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας».

Αλλά και στον ορισμό που δόθηκε για την ιδανική υγεία, από τον καθηγητή Γ. Βυθούλκα (βραβείο Νόμπελ Εναλλακτικής Ιατρικής), η ιδανική υγεία ορίζεται ως:

• Ελευθερία από τον πόνο και την αρρώστια σε Σωματικό επίπεδο, που οδηγεί σε κατάσταση Σωματικής ευεξίας.
• Ελευθερία από τα πάθη σε Συναισθηματικό επίπεδο, που οδηγεί σε κατάσταση Δυναμικής ηρεμίας.
• Ελευθερία από τον εγωισμό σε Διανοητικό επίπεδο, που οδηγεί σε μια κατάσταση Ενοποίησης με την Αλήθεια.

Οι φιλόσοφοι τη συνδέουν με την ευτυχία και τη βίωση μια ζωής γεμάτης νόημα. Οι θεολόγοι θεωρούν υγεία την αρμονική σχέση του ανθρώπου με το Θεό και τη δημιουργία του. Οι παραπάνω ορισμοί υπονοούν ένα πλαίσιο στο οποίο, σώμα, ψυχή, διάνοια και πνεύμα συνδέονται σε μια ζωτική ισορροπία.

Σαν ολιστική θεραπεία η ρεφλεξολογία, πραγματεύεται το άτομο ως σύνολο, προσπαθώντας ν' αντιμετωπίσει το αίτιο που προκαλεί τη νόσο και όχι το σύμπτωμα. Ολότητα σημαίνει, πως δεν είμαστε απλά το άθροισμα μυώνων, αγγείων ή νευρώνων, αλλά το σύνολο αυτών, ένα σύνολο όπου όλα τα όργανα είναι αλληλένδετα και αλληλοεξαρτούμενα.

Σύμφωνα με τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες ο εγκέφαλος του ανθρώπου έχει υπολογιστεί ότι αποτελείται από ένα τρισεκατομμύριο νευρικά κύτταρα (νευρώνες), που συνδέονται επιλεκτικά μεταξύ τους με το αστρονομικό νούμερο των 10 τετράκις εκατομμυρίων συνάψεων. Στα νευρωνικά κυκλώματα γίνεται η επεξεργασία τεράστιου όγκου πληροφοριών από το περιβάλλον, η μετατροπή των πληροφοριών σε γεγονότα αντίληψης, η αποθήκευσή τους σε γεγονότα μνήμης, η επαναφορά τους για τη δημιουργία σκέψεων και δράσεων, όπως και οποιαδήποτε άλλη διαδικασία που ορίζεται ως συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένων της συνείδησης, των αισθημάτων και των ονείρων.

Στο βιβλίο Tα Μυστήρια του Ερμητισμού ο Δρ Α. Ράλεϊχ, αναφέρει σχετικά: «Ο εγκέφαλος δεν είναι μόνο η έδρα του νοητικού σώματος, αλλά και η κεντρική βάση του παχυλού φυσικού σώματος και των οργάνων του». Υπάρχει λοιπόν αυτή η σχέση ανάμεσα στον εγκέφαλο και στην ισορροπία του σώματος που έχει αναλυθεί πλήρως στην Ψυχική Φυσιολογική Επιστήμη.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής μας, είναι το στρες και κύριος ένοχος για πολλές θανατηφόρες ασθένειες. Έχει ενσωματωθεί πλήρως στον σύγχρονο τρόπο ζωής μας, τόσο στα μικρά παιδιά όσο και σε νέους, γέρους, γυναίκες και άντρες. Η αντίδραση που έχει το σώμα μας στο στρες είναι ίδια όπως όταν αντιμετωπίζουμε κίνδυνο ή απειλή και γενικότερα μια επικίνδυνη κατάσταση. Περιγράφεται συνήθως ως σύνδρομο «fight-or-flight», δηλαδή να πολεμήσει κανείς για την ζωή του ή να το βάλει στα πόδια. Η συνεχόμενη έκθεση του σώματός μας σε αυτήν την κατάσταση αποδυναμώνει τον οργανισμό, μειώνει την ζωτικότητα και αποστραγγίζει το σύστημά μας από βασικά ιχνοστοιχεία και βιταμίνες με αποτέλεσμα να γίνεται ευάλωτο σε ασθένειες. Το σημαντικότερο όφελος που προσφέρει η ρεφλεξολογία είναι η μείωση του στρες, οδηγεί το σώμα σε κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης έτσι ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικότερα και να μπορεί να αυτοθεραπεύεται. Βελτιώνει τη νευρική λειτουργία, αναζωογονεί την ενέργεια και αποκαθιστά την ισορροπία ολόκληρου του συστήματος.

Το σώμα αποτελεί ένα δυναμικό ενεργειακό πεδίο, που μέσα του κυκλοφορεί ενέργεια αντίθετων δυνάμεων που αλληλοσυμπληρώνεται. Η ισορροπημένη δράση αυτών των ενεργειών, δηλαδή, του γιν και του γιανγκ, περιγράφονται ως θηλυκές και αρσενικές ενέργειες και ενυπάρχουν σε κάθε άνθρωπο. Για την ιδανική λειτουργία μας, αυτές οι ενέργειες πρέπει να ρέουν ανεμπόδιστες και ισορροπημένες, διότι η υπερβολή μιας εκ των δύο είναι ανθυγιεινή για κάθε άνθρωπο.

Η ρεφλεξολογία μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών ακόμη και στα παιδιά. Μπορεί να φέρει αποτέλεσμα σε ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων ακόμα και σε περιπτώσεις έντονες και χρόνιες. Γιατροί σε όλο τον κόσμο σέβονται και αναγνωρίζουν την αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου συστήνοντάς την σαν συμπληρωματική ενίσχυση στους ασθενείς τους. Η ρεφλεξολογία μάς βοηθάει να ανταποκριθούμε σε πνευματικό, νοητικό και φυσικό επίπεδο και συνεπώς να βελτιώσουμε και να διατηρήσουμε την καλή μας υγεία σε όλες της εκφάνσεις της ζωής μας.

Αν φανταστούμε το ανθρώπινο σώμα σαν ένα έγχορδο μουσικό όργανο, όπου οι χορδές του οργάνου είναι τα νεύρα τότε με την ρεφλεξολογία είναι σαν να κουρδίζουμε κατάλληλα το όργανο αυτό, έτσι ώστε να αποδώσει την καλύτερη μουσική συγχορδία.

«Ο σοφός γιατρός δεν θεραπεύει την ασθένεια αλλά την προλαμβάνει».
                                                                                                                      Ο Κανών της Ιατρικής

Ενδεικτικές Πηγές

• Ν. M. Hall, Ρεφλεξολογία, Εκδόσεις Δίδυμοι
• Hanne Marquardt, Ρεφλεξοθεραπεία, Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου
• Αν Τζιλάντερς, Ρεφλεξολογία, Εκδόσεις Αλκίμαχον
• Inge Dougans και Suzanne Ellis, Ρεφλεξολογία, Eκδόσεις Αλκυών
• Dion Fortune, Αρχές Εσωτερικής Θεραπευτικής, Εκδόσεις Ιάμβλιχος
• Annie Besant, Ο 'Aνθρωπος και τα Σώματά του, Εκδόσεις Ιάμβλιχος
• Α. S. Raleigh, Τα Μυστήρια του Ερμητισμού, Εκδόσεις Ιάμβλιχος
• Charles Webster Leadbeater, Τσάκρα, Εκδόσεις Τετρακτύς

Γ.Ε.