Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, η διατροφή και οι διαδικασίες της απασχόλησαν τον άνθρωπο, ως μέρος της κουλτούρας και του πολιτισμού του. Συνδεδεμένη άμεσα με την σωματική υγεία, αλλά και την ψυχική και πνευματική αρμονία, η διατροφή εξέφραζε την συνειδησιακή διεύρυνση, όπως και την εναρμόνιση με το φυσικό περιβάλλον, μέσα στο πλαίσιο της εξελικτικής διαδικασίας.

Ένα από τα βασικά ζητήματα υπήρξε πάντοτε η ποιότητα και το είδος της διατροφής. Σε πολλές θρησκείες και φιλοσοφίες συναντάμε την αποχή από το κρέας και κάθε είδους ζωική τροφή ως ένα δρόμο εξαγνισμού και κάθαρσης. Ταυτόχρονα, ο σημερινός τρόπος ζωής επιβάλλει κατά κάποιο τρόπο μείωση ή και κατάργηση της κρεοφαγίας, καθώς έχουν διαμορφωθεί εντελώς διαφορετικές συνθήκες που επηρεάζουν την βιωσιμότητα του πλανήτη και της ανθρωπότητας.

Ο Πλούταρχος, είναι από τους φιλόσοφους που έθιξαν το θέμα της σαρκοφαγίας με ιδιαίτερα ένθερμο, αλλά και καυστικό τρόπο. Γεννημένος στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας λίγα χρόνια πριν το 50 μ.Χ. σπούδασε μαθηματικά και φιλοσοφία, αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση της γνώσης, της σοφίας και της ηθικής αριστείας. Διανοούμενος, επηρεασμένος βαθιά από τον πλατωνισμό, ερευνητής παιδαγωγικών, θρησκευτικών και ψυχολογικών θεμάτων. Ταξίδεψε αρκετά στην Ελλάδα, στη Μικρά Ασία, στην Έφεσο, στην Αλεξάνδρεια και στη Ρώμη και ήρθε σε επαφή με προσωπικότητες της εποχής του, απέκτησε τη ρωμαϊκή υπηκοότητα και άσκησε δημόσια και ιερατικά αξιώματα.

Μυήθηκε στα μυστήρια του Απόλλωνα και συμμετείχε ενεργά στη θρησκευτική ζωή του τόπου, αναλαμβάνοντας τη μία από τις δύο θέσεις ιερέων στον ναό των Δελφών, από όπου επίσης έλαβε τον τίτλο του πολίτη. Κατά την θητεία του ήταν ερμηνευτής των χρησμών της Πυθίας. Το συγγραφικό του έργο επηρεάστηκε σημαντικά από τη μακροχρόνια θητεία του στους Δελφούς (29 έτη) και πολλά από τα έργα του είναι πραγματείες πάνω σε δελφικά θέματα.

Το διασημότερο έργο του είναι οι Βίοι Παράλληλοι, μια συλλογή βιογραφιών διάσημων Ελλήνων και Ρωμαίων ταξινομημένες ανά ζεύγη, όπου εστίαζε κυρίως στο ήθος και τον χαρακτήρα των ανδρών. Η επόμενη συλλογή έργων του, τα Ηθικά, περιέχουν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή της εποχής του ή αποτελούν φιλοσοφικές πραγματείες. Σε αυτή τη συλλογή με τον τίτλο Περί Σαρκοφαγίας παραθέτει και τις απόψεις του για την ποιότητα της διατροφής αλλά και της συμπεριφοράς απέναντι στο ζωικό βασίλειο.

Ο Πλούταρχος αναρωτιέται γιατί ο άνθρωπος τρέφεται με ζωική τροφή, τη στιγμή που η φύση τού προσφέρει πλουσιοπάροχα όλα τα είδη τροφής, φρούτα και λαχανικά, ξηρούς καρπούς, δημητριακά, όσπρια κτλ. «Γιατί επιθυμεί τη σάρκα, σβήνοντας τη μυρωδιά του αίματος με λογής λογής καρυκεύματα;» Εκφράζει δε την αναγκαιότητα μη κατανάλωσης κρέατος βασισμένος τόσο σε λόγους υγιεινής, όσο και σε λόγους αισθητικής, υπερασπιζόμενος την πνευματική και ηθική καλλιέργεια.

Το θέμα της αποχής από το κρέας απασχόλησε και τον Πυθαγόρα, τον Εμπεδοκλή, τον Πορφύριο (Περί αποχής έμψυχων) και τον Θεόφραστο (Περί Ευσέβειας). Ο Πλούταρχος όμως είναι εκείνος που εκφράζεται με τόση θέρμη και περιεκτικότητα.

Ηθική και Δικαιοσύνη στη Διατροφή

Ο Πλούταρχος υποστηρίζει ότι η κρεοφαγία είναι προκλητική, υποβαθμίζει το πνεύμα, αδυνατίζει την ψυχή και είναι μια άδικη και εγκληματική στάση απέναντι στην ίδια τη ζωή. Στην διατροφική του καθημερινότητα, ο άνθρωπος, βασίζεται στη ζωική διατροφή, έχοντας ένα σύστημα παραγωγής που αμαυρώνει το ίδιο το ζωικό βασίλειο, με μαζικές εκτροφές, μαζικές σφαγές και τέλος κατεργασίες που μολύνουν το φυσικό περιβάλλον και το αιθερικό σώμα του πλανήτη. Επισημαίνει την αναγκαιότητα της αποκατάστασης και της αρμονικής συνύπαρξης του ανθρώπου και του ζωικού βασιλείου, καθώς και ολόκληρου του πλανήτη. Αυτή την θέση την συναντάμε σχεδόν σε όλα του τα έργα.

Στο δεύτερο κείμενό του Περί Σαρκοφαγίας, τονίζει την βάρβαρη και περιορισμένη αντίληψη, ότι δηλαδή τα ζώα προορίζονται μόνο για κατανάλωση. Είναι επίσης λυπηρό το γεγονός ότι μετά το τέλος του φαγητού είναι περισσότερα αυτά που μένουν από αυτά που καταναλώθηκαν.

Ένα θέμα που απασχολεί επίσης τον Πλούταρχο είναι η συμπεριφορά μας απέναντι στα ζώα. Αυτή θα πρέπει να διαφέρει από τον τρόπο χρήσης των άψυχων αντικειμένων. Δεν πρέπει να συμπεριφερόμαστε στα έμψυχα όντα ως αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

Μπορούμε να δούμε τις απόψεις που ο ίδιος παραθέτει για το πως βλέπει τα ζώα, στο έργο του Βίος του Μάρκου Κάτωνα. Αναφέρει ότι ο δίκαιος άνθρωπος θα συμπεριφερθεί με καλοσύνη σε όλα τα στάδια ζωής ενός ζώου. Στο έργο του Περί τῆς εἰς τὰ ἔγγονα φιλοστοργίας, περιγράφει ότι τα ζώα δεν υπερβάλλουν τόσο στο βίο τους όσο ο άνθρωπος.

Επιπλέον, ο Πλούταρχος χρησιμοποιεί εκτεταμένα τον μύθο, που πάντοτε είχε μεγάλη απήχηση στους ανθρώπους, για να θίξει με τρόπο καυστικό το ζήτημα της ανθρώπινης ηθικής απέναντι στα ζώα.

Πρόκειται για τον μύθο του Οδυσσέα με έναν από τους συντρόφους του, που η Κίρκη είχε μεταμορφώσει σε χοίρο. Ο χοίρος, δεν γνωρίζει το ανθρώπινο όνομά του και του δίνεται το όνομα Γρύλλος (γουρούνι). Ο Γρύλλος, λοιπόν, δηλώνει ότι η ζωή ως χοίρος είναι προτιμότερη από τη ζωή ως άνθρωπος, και αρνείται να επιστρέψει στην ανθρώπινη μορφή του. Στο μεγαλύτερο μέρος των λόγων του θεωρεί ότι τα ζώα υπερτερούν των ανθρώπων σε αρετές που οι άνθρωποι αποζητούν να εκφράσουν.

Σύμφωνα με τον Γρύλλο, «η ψυχή των μη ανθρώπινων ζώων μοιάζει με ένα χωράφι, του οποίου το έδαφος είναι τόσο γόνιμο, που παράγει τις καλλιέργειές του χωρίς να χρειάζεται όργωμα. Το ίδιο και η ψυχή των μη ανθρώπινων ζώων παράγει μια σοδειά αρετών» (987Α). Αυτό, εξηγεί ο Γρύλλος, συμβαίνει επειδή η ψυχή των μη ανθρώπινων ζώων είναι «πιο φυσικά προσαρμοσμένη» (987B) και «πιο τέλεια διαμορφωμένη» (987B) προς την παραγωγή αρετής. Επιπλέον, στα μη ανθρώπινα ζώα οι αρετές εμφανίζονται στην αγνή και γνήσια μορφή τους. Οι αρετές που ξεχωρίζει ο Γρύλλος για συζήτηση είναι εκείνες που συχνά θεωρούνται οι «βασικές αρετές» στην ελληνική φιλοσοφική σκέψη: «σοφία», «θάρρος», «δικαιοσύνη» και «εγκράτεια».

Ο Γρύλλος μιλάει για τις αρετές, ξεκινώντας με μια ανάλυση «θάρρους», ένα χαρακτηριστικό που συνδέεται στενά με τον Οδυσσέα και για το οποίο ο ήρωας αισθάνεται ιδιαίτερη υπερηφάνεια. «Στα ανθρώπινα όντα», υποστηρίζει ο Γρύλλος, «το θάρρος μπορεί να περιγραφεί σαφέστερα ως φόβος τιμωρίας και ντροπής. Οι άνθρωποι ενεργούν με φαινομενική γενναιότητα απλώς για να αποφύγουν την ντροπή» (988C). Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Οδυσσέας, γνωστός για την έξυπνη γλώσσα του, δεν προσφέρει καμία αντίκρουση στις κατηγορίες του Γρύλλου, αλλά απλώς σχολιάζει την ευγλωττία του χοίρου και τον προτρέπει να εκθέσει τις απόψεις του για την «εγκράτεια» (988F).

Συνεχίζει λοιπόν υποστηρίζοντας, «ότι τα μη ανθρώπινα ζώα εμφανίζουν την αρετή σε μια καθαρή μορφή. Μόνο τα ανθρώπινα όντα λαχταρούν τα πλούτη, τα περίεργα γλέντια και τις ανάρμοστες σεξουαλικές απολαύσεις. Τα μη ανθρώπινα ζώα, αντίθετα, ελέγχουν τις επιθυμίες τους» (989F). Ο χοίρος υποστηρίζει την υπεροχή της μη ανθρώπινης συμπεριφοράς των ζώων στο θέμα των επιθυμιών παραθέτοντας μια ταξινόμηση των τύπων των ανθρώπινων επιθυμιών. «Αυτές που είναι φυσικές και απαραίτητες, όπως το φαγητό. Αυτές που είναι φυσικές αλλά περιττές, όπως η σεξουαλική πράξη, και εκείνες που είναι αφύσικες και περιττές, όπως περίτεχνα γεύματα, ακριβά ρούχα και κοσμήματα» (989B–C). «Μόνο τα ανθρώπινα όντα νοιάζονται για τέτοιες πολυτέλειες, ενώ άλλα είδη ζώων αρκούνται σε μέτρια και εύκολα εφικτά γεύματα και σεξουαλική επαφή μόνο την εποχή της αναπαραγωγής» (990B-C).

Το συμπέρασμα που εξάγει ο Γρύλλος από αυτή τη γραμμή επιχειρημάτων, προκύπτει απευθείας από τη σύγκριση της ανθρώπινης και μη ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στη ζωή. Στη συζήτησή του για τις βασικές αρετές, προκύπτει ότι «τα μη ανθρώπινα ζώα είναι ανώτερα από τα ανθρώπινα όντα. Η συμπεριφορά τους είναι σύμφωνη με τη φύση και δεν βιάζει αυτή τη φύση» (990F).

Η εξέταση της εγκράτειας από τον Γρύλλο ολοκληρώνεται με μια σύγκριση των διατροφικών συνηθειών των ανθρώπων και άλλων ζωικών ειδών. Αυτή έχει μεγάλη ομοιότητα με το σύνολο των επιχειρημάτων που παραθέτει ο Πλούταρχος στην πραγματεία του Περί Σαρκοφαγίας, για να αποδείξει ότι οι διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων χαρακτηρίζονται από υπερβολή και βία.

«Τα ανθρώπινα όντα», υποστηρίζει ο Γρύλλος, «σε αντίθεση με άλλα ζώα, δεν μπορούν να ικανοποιηθούν με φαγητά που είναι εύκολα, εφικτά και απλά στην παρασκευή τους, αλλά αναζητούν το εξωτικό και πολυτελές. Με αυτόν τον τρόπο συντηρούν τη ζωή τους στερώντας από άλλα είδη τη δική τους ζωή ικανοποιώντας και εκφράζοντας έναν σκληρό και αιμοδιψή άνθρωπο» (991C).

Μια περαιτέρω απόδειξη της ανθρώπινης ακράτειας είναι το γεγονός ότι, σε αντίθεση με άλλα είδη, οι άνθρωποι είναι παμφάγοι. «Τίποτα δεν ξεφεύγει από τις ορέξεις του ανθρώπου» (991D).

Στο έργο του Υγιεινά Παραγγέλματα προσεγγίζει το θέμα ως προς το γιατί μια διατροφή χωρίς την κατανάλωση κρέατος είναι περισσότερο υγιεινή και έχει και λογικές και ηθικές βάσεις.

Ο Πλούταρχος πίστευε ότι η δικαιοσύνη μεταξύ ανθρώπων και ζώων είναι δυνατή και πρέπει να εφαρμόζεται. Ωστόσο, έχοντας συνείδηση της δυσκολίας να επιτευχθεί αυτό, αρκέστηκε να προτρέπει τους ανθρώπους στο να περιορίζουν την κατανάλωση κρέατος.

Το σημείο αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει έναυσμα σκέψης σχετικά με την απομάκρυνση του ανθρώπου από το φυσικό περιβάλλον και τα βασίλεια της φύσης. Την ανάγκη αποκατάστασης της αρμονίας και της ισορροπίας που μια τέτοια βαθιά και προαιώνια σχέση συνεπάγεται.

Ένα άλλο σημείο που θίγεται είναι και εκείνο της αυτάρκειας του ζωικού βασιλείου έναντι της ανάγκης του ανθρώπου για υπέρμετρο πλουτισμό και κατανάλωση. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σημαίνει την εναρμόνιση με τον Νόμο της Φύσης, που στέκει πάνω από τους νόμους των ανθρώπων. Είναι εκείνη που προσφέρει την ισορροπία για μια ανθρώπινη ζωή περισσότερο πνευματική και συλλογική, λιγότερο καταναλωτική και εγωκεντρική.

Ο Πλούταρχος έλεγε πως «Ολόκληρη η ζωή δεν είναι παρά μια στιγμή του χρόνου. Είναι καθήκον μας, λοιπόν, να την αξιοποιήσουμε και όχι να την καταχραστούμε», «Το μέτρο της ζωής ενός ανθρώπου είναι η καλή χρήση της και όχι η διάρκειά της».

Μια παρόμοια, μερικώς δεκτική στάση απέναντι στην κρεοφαγία εντοπίζεται στον διάλογο του Πλούταρχου «Συμβουλές για την Υγεία». Εδώ αναγνωρίζει ότι η κρεοφαγία έχει γίνει για τους ανθρώπους ένα είδος διεστραμμένης «δεύτερης φύσης», και προτρέπει να καταναλώνουν κρέας μόνο ως συμπλήρωμα σε μια διατροφή που αποτελείται από φυτικές τροφές, οι οποίες είναι «πιο σύμφωνες με τη φύση» (132A). Το κρέας, άλλωστε, επιφέρει δυσπεψία (131F) και κάνει κακό στην ανθρώπινη υγεία.

Επισημαίνει ακόμη το υπάρχον καθεστώς και τη κακομεταχείριση των ζώων, τα πλεονεκτήματα της χορτοφαγικής δίαιτας στην υγεία και στην πνευματικότητα του ανθρώπου.

Επιδιώκει έμμεσα ή άμεσα να καυτηριάσει το φαινόμενο του αυξανόμενου πλούτου που κυκλοφορούσε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, φέρνοντας μαζί του την παρακμή σαν μόλυνση, και τις περιττές επιθυμίες που διαστρεβλώνουν και υποβαθμίζουν τον ουσιώδη χαρακτήρα του ανθρώπου. Πρόκειται για ένα ζήτημα που θα έπρεπε να απασχολεί και τον σημερινό άνθρωπο, εφόσον αναζητά ένα βαθύτερο νόημα στη ζωή.

Η ανησυχία του για τα βάσανα των ζώων τον κάνει σχεδόν μοναδικό στον αρχαίο κόσμο. Έχει τη γνώμη ότι η κακομεταχείριση και η σφαγή τους δεν είναι επιζήμια μόνο για τα ίδια, αλλά και για τους ανθρώπους.

Δεν είναι όμως μόνο ο Πλούταρχος που αναφέρεται σε αυτά τα ζητήματα, εξυμνώντας τις αρετές της χορτοφαγικής διατροφής. Παρόμοιες αναφορές συναντάμε και στον Πλάτωνα, τον Θεόφραστο και φυσικά στον Πυθαγόρα.

Ειδικότερα, η Πυθαγόρεια Σχολή ήταν γνωστή για την υιοθέτηση μιας διατροφής χωρίς κρέας. Τα Πυθαγόρεια επιχειρήματα που προωθήθηκαν και διαδόθηκαν υπέρ της χορτοφαγίας αφορούν στις θετικές επιδράσεις της στη σωματική και ηθική υγεία, το δόγμα της μετενσάρκωσης και την κακοποίηση των ανθρώπινων ευαισθησιών από την κατανάλωση κρέατος.

Ο Πλούταρχος φαίνεται να συμφωνεί με πολλά από αυτά, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον Πυθαγόρα. Υποστηρίζει ότι η πυθαγόρεια άποψη για την ανθρωπιστική μεταχείριση των ζώων γεννά συναισθήματα συμπόνιας στους ανθρώπους και επιδρά ευεργετικά σε αυτούς. Επιπλέον, επιδιώκει να καταστήσει την ευημερία των ζώων ως το επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Παρ΄όλα αυτά εκείνοι που προωθούσαν τα πλεονεκτήματα ενός μη σαρκοφάγου διατροφικού σχήματος υπολογίζεται ότι ήταν λίγοι. Συχνά θα πρέπει να θεωρούνταν, τουλάχιστον, παράξενοι ή θρησκευτικά εκκεντρικοί, που δρούσαν στο περιθώριο της κοινωνίας. Μπορεί να αντιμετωπίζονταν και με καχυποψία ή εχθρότητα, με τις πεποιθήσεις τους ως απειλή για τα καθιερωμένα συστήματα ιδεολογίας.

Εξ άλλου, όσον αφορά την ανθρώπινη ανατομία υπάρχει στο έργο του Πλούταρχου μια επιχειρηματολογία η οποία είναι κεντρική στην υπόθεσή του κατά της κατανάλωσης κρέατος. Αυτή έγκειται στον ισχυρισμό του ότι το ανθρώπινο σώμα δεν είναι σχεδιασμένο να καταναλώνει σάρκα, ένα σημείο που διαπιστώνεται εύκολα εξετάζοντας τα στατιστικά στοιχεία για τις καρδιακές και αγγειακές παθήσεις. Ισχυρίζεται (994F-995A) ακόμη ότι η σωματική ανατομία των ανθρώπων υποδηλώνει ότι τα ανθρώπινα όντα δεν είναι από τη φύση τους σαρκοφάγα, αφού δεν διαθέτουν τα νύχια ή τα δόντια εκείνα, που βοηθούν άλλα είδη που είναι από τη φύση τους σαρκοφάγα. Ταυτόχρονα, το ανθρώπινο στομάχι δεν παράγει τις απαραίτητες χημικές ουσίες για την πέψη της σάρκας. Επειδή η σάρκα των ζώων είναι επομένως αφύσικη για τους ανθρώπους, πρέπει να καταφύγουν στο μαγείρεμα ή διαφορετικά να την αλλοιώσουν πριν μπορέσουν να ανεχθούν ένα γεύμα που από τη φύση του είναι ακατάλληλο για αυτούς (995B-C).

Επίλογος

Θα ήταν χρήσιμο να εντοπίσουμε πώς συμπεριφέρονταν στα ζώα την εποχή του Πλούταρχου. Η κρεοφαγία, η χρησιμοποίηση των ζώων στο οικονομικό σύστημα και η θανάτωσή τους για θρησκευτικούς ή ακόμη και ψυχαγωγικούς σκοπούς ήταν μέρος της τότε κουλτούρας της ελληνορωμαϊκής κοινωνίας.

Ας σημειωθεί ότι ένας τεράστιος αριθμός ζώων θανατώνονταν στις αρένες σε όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ιδιαίτερα στη Ρώμη. Τέτοιες πράξεις, ανάλογες με τις θρησκευτικές θυσίες, επισφράγιζαν την ανθρώπινη δύναμη και εξουσία· τη θυσία και την υποταγή του κατώτερου για χάρη του ανώτερου, με διαστρεβλωμένο τρόπο.

Σε μια εποχή που οι άνθρωποι άλλων φυλών θα μπορούσαν να απορριφθούν ως «βάρβαροι», ή να θεωρηθούν «φυσιολογικά» ως σκλάβοι, δεν προκαλεί έκπληξη εάν οι εκκλήσεις του Πλούταρχου για ηθικό σεβασμό προς τα ζώα έπεφταν στο κενό.

Αυτός θα μπορούσε να είναι ο λόγος που χρησιμοποιεί επιχειρήματα τα οποία βασίζονται στα οφέλη μιας δίαιτας χωρίς κρέας για τον άνθρωπο, παρά στην καλή διαβίωση των ζώων.

Παρ΄όλο που καταγγέλλει τον βασανισμό και τη θανάτωση των ζώων, ιδίως των νεαρών, ως άσκοπα σκληρή, δεν υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν καθόλου τα ζώα. Είναι σαφές ότι αποβλέπει σε μια ανθρώπινη μεταχείριση των ζώων, έναν τρόπο αρμονικής συνύπαρξης των δύο βασίλειων. Εγκωμιάζει το ζωικό βασίλειο, τοποθετώντας το σε περίοπτη θέση, και καταδεικνύει την ικανότητα των ζώων για τρυφερά συναισθήματα.

Είναι αλήθεια ότι χρειάστηκαν πολλά χρόνια μέχρι η ανθρωπότητα να μπορεί να αποδεχτεί σε πολύ μεγάλο εύρος τις ιδέες του Πλούταρχου. Σήμερα είμαστε περισσότερο δεκτικοί σε μια πιο λεπτοφυή και σύνθετη ανάλυση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρώπων και ζώων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε συνειδησιακά ως προς αυτό το θέμα.

Εξάλλου εξακολουθούμε να εκμεταλλευόμαστε, να βασανίζουμε και να σκοτώνουμε καθετί που υπάρχει στη φύση. Εκτρέφουμε ζώα κάτω από άθλιες συνθήκες, τα χρησιμοποιούμε για επιστημονικά πειράματα, για παραγωγή φαρμάκων και καλλυντικών κτλ., για το εμπόριο της γούνας τους και όχι μόνο, ενώ συνεχίζουμε το διεστραμμένο «χόμπι» του κυνηγιού. Όλα αυτά προκαλούν οργή και δείχνουν τουλάχιστον ότι μερικές από τις ανησυχίες του Πλούταρχου είναι πιο εμφανείς σήμερα παρά ποτέ.

Αισιοδοξία προκαλεί το γεγονός ότι τα κινήματα υπέρ της ευζωίας των ζώων ολοένα και αναπτύσσονται στις μέρες μας. Οι φιλοζωικές οργανώσεις πολλαπλασιάζονται και οργανώνονται ενάντια στην κακομεταχείριση των ζώων, ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν ως τρόπο διατροφής την αποχή από το κρέας, συνειδητά και με πλήρη γνώση των επιπτώσεων αυτής της κίνησης στο σώμα και το πνεύμα.

Αυτό που κάποτε αποτελούσε ευχή και όραμα, θα μπορέσει το δίχως άλλο να γίνει αργά ή γρήγορα πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα όπου η ζωή στο σύνολό της θα λειτουργεί ως Ένας οργανισμός, Μία οντότητα, και κάθε πλάσμα θα είναι ένα κύτταρο αυτής της ολότητας, αρμονικά ενωμένο μέσω της εξελικτικής διαδικασίας. Τότε η εξέλιξη θα είναι αληθινά μια πορεία προς το Πνεύμα, μια πορεία γνώσης και απελευθέρωσης για κάθε πλάσμα αυτού του πλανήτη.

Πηγές

• • • Stephen T. Newmyer, Plutarch’s three treatises on animals, Routledge, 2017.
    • Stephen T. Newmyer, Plutarch on Justice Toward Animals: Ancient Insitghts on a Modern Debate, University Pittsburgh, Pennsylvania 1992, USA.
  • • Stephen T. Newmyer, Animals, rights, and reason in Plutarch and modern ethics (2006)
  • • Damian Miszczyński, Justice for Animals According to Plutarch, Jagiellonian University. This paper is financed by the budgetary funds for science in 2014-2018.

Σύνδεσμοι

•  https://terrapapers.com/ploutarchou-peri-sarkofagias/
•  https://www.saibaba.gr/article.php?id=71
•  https://www.bartleby.com/essay/The-Jungle-Dbq-Answers-900FA6ED6B11DF51

Δ.Π.