Σκεφτήκατε ποτέ για το ένστικτο που σας καθοδηγεί όταν βλέπετε κάποιον ή κάτι; Σκεφτήκατε εκείνες τις παράξενες μη λογικές συμπτώσεις που συμβαίνουν στη ζωή σας, όταν θυμάστε κάποιον και ξαφνικά σας επισκέπτεται στο σπίτι σας αναπάντεχα; Απλή σύμπτωση; Για ξανασκεφτείτε το.

Ο γνωστός ψυχαναλυτής Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ (Carl Gustav Jung), εκείνος ο οποίος έκανε την υπόθεση του συλλογικού ασυνείδητου, ερμηνεύει αυτού του είδους τα φαινόμενα με τη θεωρία της συγχρονικότητας. «Τα συγχρονιστικά φαινόμενα συμβαίνουν με την ταυτόχρονη εμφάνιση δύο διαφορετικών ψυχικών καταστάσεων», γράφει. Ο Άρθουρ Καίστλερ (Arthur Koestler), συγγραφέας του έργου «Οι Ρίζες της Σύμπτωσης», θεωρεί πως τα περισσότερα γεγονότα εκδηλώνονται με ένα συγχρονιστικό τρόπο, ο οποίος ακολουθεί ένα καθορισμένο πρότυπο –για παράδειγμα ένα επαναλαμβανόμενο όνομα μέσα στη διάρκεια της μέρας ή συνεχή άσχημα φαινόμενα σε μια μέρα που δε μας πηγαίνει καθόλου καλά.

Εδώ θα αναφέρουμε και τη μορφογενετική αντήχηση του φαινομένου του εκατοστού πίθηκου. Έχει παρατηρηθεί ότι όταν κάποια επιδεξιότητα κατακτάται από ένα ορισμένο αριθμό ατόμων κάποιου είδους, τα υπόλοιπα άτομα του ίδιου είδους τη μαθαίνουν πιο γρήγορα, ακόμη και αν δεν υπάρχει φυσική επαφή μεταξύ τους για να αποκλειστεί η ιδέα της μίμησης. Τούτο το φαινόμενο συμφωνεί με τη θεωρία του συλλογικού ασυνείδητου εν γένει, εκτός από το γεγονός ότι τα διαφορετικά είδη δεν μπορούν να μοιραστούν τις ίδιες εμπειρίες. Για κάθε διαφορετικό είδος φαίνεται πως υπάρχει και διαφορετική δεξαμενή συλλογικού ασυνείδητου.

Σε πολλές περιπτώσεις τέτοιου είδους φαινόμενα κατατάσσονται ως παραφυσικά και πολλοί πιστεύουν πως όσοι ασχολούνται με τα παραφυσικά φαινόμενα ή εντρυφούν σε αυτά δεν τα πάνε καλά με την ψυχική τους υγεία. Σε αρκετές περιπτώσεις δεν έχουν άδικο. Οι άνθρωποι που είναι διανοητικά διαταραγμένοι έχουν κατά γενική ομολογία ισχυρές εξωαισθητήριες δυνάμεις. Τούτο, γιατί το παραφυσικό ανήκει στη δικαιοδοσία του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου και συμβαίνει όταν αποκλείουμε το αριστερό ημισφαίριο. Για τον ίδιο λόγο η εμπειρία του παραφυσικού συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, σε μια κατάσταση δηλαδή κατά την οποία ο νους είναι εντελώς παθητικός. Το φαινόμενο της εξωαισθητήριας αντίληψης μεγεθύνεται στην περίπτωση των ζώων, καθώς δε διαθέτουν καθόλου αναλυτικό νου. Πολλοί παραψυχολόγοι πιστεύουν ότι στη χαραυγή της προϊστορίας οι πρόγονοί μας όχι μόνο είχαν ισχυρή εξωαισθητήρια αντίληψη, αλλά και ένα τρίτο μάτι στο μέσο του μετώπου. Με το πέρασμα εκατομμυρίων χρόνων και τη σταδιακή ανάπτυξη του νου τούτο το όργανο ατρόφησε και βυθίστηκε σταδιακά στις πτυχές του εγκεφάλου, για να μετασχηματιστεί στην επίφυση. Η επιστημονική μαρτυρία στην προκειμένη περίπτωση υποδεικνύει ότι πιθανώς υπάρχει κάποια αλήθεια σε τούτη την πεποίθηση, καθώς ο συγκεκριμένος αδένας είναι σχετικά φωτοευαίσθητος και πιθανώς να είναι υπόλειμμα ενός οργάνου όρασης.

Με τη σειρά της η ψυχική χειρουργική, ιδιαίτερα δημοφιλής στη Βραζιλία και τις Φιλιππίνες, είναι ένα άλλο φαινόμενο που αψηφά την ορθολογιστική ερμηνεία. Στο βιβλίο του «Η Ιπτάμενη Αγελάδα» ο Γκάι Πλέιφερ (Guy Playfair) περιγράφει τις παρατηρήσεις του για έναν ψυχικό χειρουργό, τον Εντιβάλντο Σίλβα (Edivaldo Silva), ο οποίος χειρουργεί βουτώντας τα κυριολεκτικά τα χέρια του μέσα στα σώματα των ανθρώπων και αφήνει τη σάρκα άθικτη μετά την εγχείρηση. Οι πρανικοί θεραπευτές και οι θεραπευτές ρέικι από την πλευρά τους ισχυρίζονται πως μπορούν να κατευθύνουν την κοσμική ενέργεια σε θεραπευτικούς σκοπούς.

Η αλήθεια είναι πως το παραφυσικό εκδηλώνεται σε διάφορες μορφές –όνειρα, προφητείες, ψυχοκίνηση, τηλεπάθεια κ.λπ. Σε κάθε διαφορετική μορφή ο νους θέλει δε θέλει ανοίγει σε μια πραγματικότητα ή πραγματικότητες που εδρεύουν σε αόρατα βασίλεια, πέρα από εκείνο της περιορισμένης μας ορθολογιστικής αντίληψης. Ωστόσο, ακόμα και αν οι παραφυσικές ικανότητες είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για προσωπική ανάπτυξη, σαν το μυθικό κουτί της Πανδώρας, από την άλλη μπορεί να απελευθερώσει κανείς μια εφιαλτική ορδή από ανεξέλεγκτες δυνάμεις, αν βουτήξει στο άγνωστο δίχως να το κατανοεί.

Είναι ο Κόσμος μας Ολόγραμμα

Πώς είναι δυνατόν να λαμβάνει κανείς τηλεπαθητικά μηνύματα από κάποιον που βρίσκεται στην άλλη άκρη του κόσμου; Πώς είναι δυνατόν να ασκεί τη θέλησή του από χιλιάδες χιλιόμετρα απόσταση; Οι θεωρίες που προτάθηκαν για τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και τα εγκεφαλικά ρεύματα βρίσκονται ακόμη στη σφαίρα της απλής υπόθεσης και δεν έχουν αποδειχθεί πειραματικά. Για αυτό άλλωστε και δε γίνονται αποδεκτά από τη συμβατική επιστήμη.

Η λειτουργία της εξωασθητήριας αντίληψης είναι μάλλον στατιστικά ασταθής. Ορισμένοι παρουσιάζουν έναν υψηλό δείκτη προβλεψιμότητας σε κάποιες δοκιμασίες, και το μέσο όρο σε κάποιες άλλες. Επίσης, στις διάφορες εργαστηριακές έρευνες δε φαίνεται να υπάρχει κάποιο επαναλαμβανόμενο πρότυπο. Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει όταν βουτάει κανείς στα βασίλεια του υποκειμενικού. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι η υποκειμενική παρατήρηση είναι άχρηστη, όπως το θέλει η συμβατική επιστήμη. Απλώς δεν έχουμε μάθει να εκτιμάμε ορθά τις διαφορετικές της παραμέτρους. Η διαρκής ανάγκη της συμβατικής επιστήμης για αντικειμενική παρατήρηση έκανε τους επιστήμονες να ξεχνούν πως ακόμη και με τους όρους της αυστηρότερης αντικειμενικής προσέγγισης ενός φαινομένου, η ερμηνεία του είναι καθαρά υποκειμενική υπόθεση. Οποιαδήποτε διαφορετική ερμηνεία του ίδιου φαινομένου απαγορεύεται αυστηρά, γιατί ανατρέπει ό,τι ορίζουμε ως φυσικό νόμο. Αυτός είναι και ο λόγος που εδώ και κάποιες δεκαετίες, για να μην πούμε αιώνες η συμβατική επιστήμη είναι μπλεγμένη σε μια εσωτερική διαμάχη μεταξύ ομάδων που υποστηρίζουν τη μία θεωρία και ομάδων που υποστηρίζουν την αντίθετη. Τι να κάνουμε, αυτά έχει η εξειδίκευση και η έλλειψη συνθετικής σκέψης. Αποκλείει την υποκειμενική ερμηνεία και τις πιθανές αλήθειες που είναι δυνατόν να κρύβονται σε αυτήν.

Ας επιστρέψουμε, όμως, στο θέμα μας και να αναρωτηθούμε. Μπορεί ένας επιστήμονας να αναπαράγει εργαστηριακά τα φαινόμενα της εξωαισθητήριας αντίληψης και κατά βούληση; Η εξωαισθητήρια αντίληψη εξαρτάται κυρίως από την κατάσταση του νου και το επίπεδο συγκέντρωσής του. Αν αυτά τα δύο διασφαλιστούν, τότε μπορεί να αναπαράγει τα ίδια αποτελέσματα, κάθε φορά που επαναλαμβάνεται το πείραμα. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι τα συναισθήματα κάθε φορά θα πρέπει να είναι τα ίδια, η διάθεση η ίδια η αισθητήρια αντίληψη η ίδια κ.λπ. –απίθανη απαίτηση.

Το αποτέλεσμα είναι οι περισσότερες επιστημονικές θεωρίες να θεωρούν τα παραφυσικά φαινόμενα ως απάτες ή ψευδαισθήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτή είναι η απάντηση για φαινόμενα τα οποία δεν μπορούν να διερευνηθούν με συμβατικούς τρόπους και δε σημαίνει καθόλου ότι αυτά τα φαινόμενα δεν υφίστανται. Υφίστανται, αλλά είμαστε προς το παρόν ανίκανοι να τα διερευνήσουμε και να δώσουμε απαντήσεις. Περιεκτική απάντηση σε όλα αυτά φαίνεται να δίνει η θεωρία του Ντέιβιντ Μπομ (David Bohm) για το ολογραφικό σύμπαν.

Το ολόγραμμα είναι ένα σύστημα οπτικής αποθήκευσης, στο οποίο κάθε τμήμα του εμπεριέχει την εικόνα του συνόλου. Έτσι, στο ολογραφικό σύμπαν όλα όσα φαίνονται ξέχωρα στο χρόνο και το χρόνο, στην πραγματικότητα είναι ένα. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι ανεξαρτήτως χρόνου και απόστασης κάθε κομμάτι αυτού του σύμπαντος έχει πρόσβαση σε οτιδήποτε άλλο αποτελεί τμήμα αυτού του σύμπαντος. Στο βιβλίο του «Οι Γλώσσες του Εγκεφάλου» ο Καρλ Πρίμπραμ (Karl Pribram) προτείνει τη θεωρία της ολογραφικής λειτουργίας του εγκεφάλου. Με αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλός μας έχει πρόσβαση σε ένα μεγαλύτερο ολόγραμμα, το σύμπαν. Τα διακριτά και ξεχωριστά βασίλεια του χρόνου και του χώρου, των μορφών και των γεγονότων υπάρχουν εξαιτίας της περιορισμένης μας αντίληψης. Στην πραγματικότητα είναι όλα ένα, τμήματα του ίδιου ολογράμματος.

Τούτη η αντίληψη φαίνεται να συμφωνεί με τις ιδέες του γάλλου φιλόσοφου Ανρί Μπεργκσόν (Henri Bergson) για το χρόνο. Ο Μπεργκσόν θεωρεί το χρόνο ως μία σειρά απειροστών σημείων, τα οποία μας δίνουν συχνά μια αμυδρή ματιά, μια αναλαμπή του απείρου. Αυτές οι στιγμές είναι τα σημεία τομής ανάμεσα στο χρόνο και το άπειρο. Οι εμπειρίες της εξωαισθητήριας αντίληψης ιδωμένες από αυτή τη σκοπιά είναι σημεία τομής ανάμεσα στον περιορισμένο νου και την ενότητα των πραγμάτων στο ολόγραμμα του σύμπαντος.

Ονειρικά Ταξίδια

Τα όνειρα γοήτευσαν και προκάλεσαν το σεβασμό σε διανοητές μεγάλου βεληνεκούς από αμνημονεύτων χρόνων. Τα αρχαία έπη, από την Ιλιάδα ως τη Ραμαγιάνα είναι γεμάτα με ονειρικές ερμηνείες. Στα όνειρα ο Ζίγκμουντ Φρόιντ (Sigmund Freud) είδε μια αποκάλυψη των κρυμμένων ζωιικών ενστίκτων της ανθρώπινης φύσης. Για τον Γιουνγκ τα όνειρα είναι μια πόρτα προς την ψυχή, αλλά και μια ματιά στα κρυμμένα θαύματα του σύμπαντος. Ίσως η απάντηση να είναι μια σύνθεση όλων αυτών των απόψεων και η προγνωστική δύναμη των ονείρων να αποκαλύπτει κάτι περισσότερο από τους συνηθισμένους φόβους μας και τις επιθυμίες της ψυχής.

Το ονείρεμα συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου REM. Το REM είναι ακροστιχίδα των λέξεων Rapid Eye Movement (Ταχείες Κινήσεις Ματιών) και αντιπροσωπεύει εκείνες τις στιγμές του ύπνου κατά τις οποίες αν σηκώσουμε τα βλέφαρα ενός κοιμισμένου, θα παρατηρήσουμε γοργές και ανεξέλγκτες κινήσεις, δίχως κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο. Κατά τη διάρκεια της κατάστασης REM, αν προσθέσουμε κάποιο εξωτερικό ερέθισμα, τότε η αίσθηση που προκαλεί αυτό το ερέθισμα ενσωματώνεται στο όνειρο. Για παράδειγμα αν βρέξουμε τον κοιμώμενο σε μια τέτοια κατάσταση, θα ονειρευτεί πιθανώς πως κάνει ντουζ ή ξεσπάει καταιγίδα. Αυτή είναι μια αναφορά στην πραγματικότητα που εισβάλλει στο όνειρο. Αλλά τι συμβαίνει όταν το όνειρο εισβάλλει στην πραγματικότητα. Το 1959 ένας Νεοϋρκέζος, ο Πίτερ Τριπ (Peter Tripp), προσπάθησε να μείνει ξύπνιος επί 201 ώρες, προκειμένου να στρέψει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας. Το αποτέλεσμα ήταν μετά από τρεις ημέρες να έχει παραισθήσεις και τάσεις παράνοιας. Μέσω της στέρησης του ύπνου τα όνειρα εισέβαλαν στην κατάσταση της εγρήγορσης.

Άλλοτε τα όνειρα είναι τρομακτικά, άλλοτε περιέχουν οράματα ασύγκριτης ομορφιάς. ΄Αλλοτε είναι προφητικά και άλλοτε γίνονται φορείς για τηλεπαθητικά μηνύματα. Κι αν είναι τηλεπαθητικά, τότε τι τα εμποδίζει να είναι φορείς για το άνοιγμα καναλιών σε άλλους κόσμους. Μετά το θάνατο του Δάντη, 13 τραγούδια από το επικό ποίημά του «Η Θεία Κωμωδία» έλειπαν. Εντοπίστηκαν αργότερα από το γιο του, ο οποίος ονειρεύτηκε τον πατέρα του να τον καθοδηγεί για να βρει τα τραγούδια. Τα τραγούδια πράγματι βρέθηκαν εκεί που είχε υποδείξει το όνειρο και η Θεία Κωμωδία ολοκληρώθηκε. Ήταν πράγματι ο ίδιος ο Δάντης που έδωσε οδηγίες μέσω του ονείρου στο γιο του ή ο γιος του ήλθε σε επαφή με τις μνήμες του πατέρα του; Η απάντηση δεν είναι και πολύ εύκολη. Ωστόσο, έχουν καταγραφεί αρκετές περιπτώσεις στις οποίες τα όνειρα λειτουργούν ως μεταβαλλόμενες καταστάσεις συνείδησης. Καλλιτέχνες, ποιητές και επιστήμονες συχνά αντλούν από εκεί τις εμπνεύσεις τους. Σύνθετα προβλήματα οργανικής χημείας βρήκαν τη λύση τους κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μυθιστορήματα όπως το Δρ Τζέκυλ και κος Χάιντ γράφτηκαν από όνειρα, ή ποιήματα όπως το Κούμπλα Χαν του Κόουλριτζ (S.T. Coleridge).

Η Αυγή μιας Νέας Εποχής

Ακόμη και στατιστικά να το δούμε σήμερα το 80% των ανθρώπων που ρωτήθηκαν εμπλέκονται με κάποιο τρόπο με παραφυσικά φαινόμενα και την εξωαισθητήρια αντίληψη –τηλεπάθεια, προφητικά όνειρα, ψυχοκίνηση κ.λπ. Επίσης, αυξάνει ο αριθμός των ερευνητών και των ερευνών που διεξάγονται για τις άγνωστες παραμέτρους του νου. Φαίνεται πως κάπου στην εξελικτική κλίμακα πληρώσαμε το τίμημα της τεχνολογικής ανάπτυξης με μια απώλεια των δυνατοτήτων της εσωτερικής μας φύσης. Έτσι η έννοια του μηχανικού έργου προηγήθηκε στη συνείδησή μας από την έννοια του ψυχικού έργου. Το αποτέλεσμα ήταν να ξοδεύεται όλη μας η ενέργεια για επιβίωση σε έναν κόσμο που ούτως ή άλλως επιλέξαμε.

Ωστόσο, ο ψυχικός μας κόσμος έχει τις δικές του ανάγκες και σήμερα περισσότερο από ποτέ τις ξεδιπλώνει πιεστικά. Έτσι οι επιστήμονες, ο ένας πίσω από τον άλλο, άρχισαν να ασχολούνται με θέματα ταμπού για τη συμβατική επιστήμη και προσπαθούν να βάλουν κάποιους οδοδείκτες στο χώρο του παραφυσικού. Ή μάλλον για να είμαστε πιο σαφείς, προσπαθούν να ανακαλύψουν εκ νέου τους ήδη υπάρχοντες οδοδείκτες. Αργά αλλά σταθερά η ανθρωπότητα αφυπνίζει εκ νέου τις κρυμμένες της δυνάμεις. Πώς θα τις χρησιμοποιήσει είναι ο προβληματισμός μας. Όπως και την τεχνολογία;

Κ.Π.