Το άρωμα που αναδύεται από την καύση του θυμιάματος λειτουργεί ως μέσο για τον συντονισμό της ανθρώπινης συνείδησης με τους πνευματικούς κόσμους και την ανύψωσή της σε μια ένωση με τον Θεό. Αληθινά, πόσο γρήγορα απομακρύνονται οι σκέψεις από τα γήινα πράγματα, όταν ο άνθρωπος περιβάλλεται από την οσμή του θυμιάματος, που αναδύεται από τον ιερό βωμό. Και είναι γεγονός πως τίποτε δεν παρακινεί περισσότερο τον νου και δεν διεγείρει την ψυχική συνείδηση πιο αποτελεσματικά όσο τα αρώματα.

Τί είναι όμως το θυμίαμα; Είναι ο αρωματικός καπνός που δημιουργείται κατά την καύση διαφόρων ευωδών υλικών, όπως ξύλα, φλοιοί, φυτά, σπόροι, ρητίνες και κόμμεα. Είναι ένα ισχυρό μέσο αλληλοσύνδεσης με το υπερβατικό, ένα σύμβολο της υποκείμενης ενότητας μεταξύ φυσικού και υπερφυσικού κόσμου.

Από αρχαιοτάτων χρόνων το θυμίαμα χρησιμοποιείτο στις μαγικο-θρησκευτικές τελετές και στις θεραπείες, ως μέσο ενεργοποίησης και προσέγγισης των Λεπτοφυών Κόσμων. Η σημασία του υπήρξε ιδιαίτερη στο μαγικό εσωτερικό έργο, εξαιτίας της σχέσης του με την αιθερική όψη της ύλης. Ασκούσε πάντοτε μια ιδιάζουσα ψυχολογική επίδραση, καθώς αποτελούσε ένα αποτελεσματικό μέσο για την επίτευξη μεταβαλλόμενων καταστάσεων συνείδησης. Κατά την Ντίον Φόρτιουν (Dion Fortune), η πρακτική αξία του στο τελετουργικό έργο είναι μεγάλη, καθώς βοηθάει όχι μόνο στην εκδήλωση της θεότητας, αλλά και στην αποτελεσματική διέγερση της φαντασίας του λειτουργού[1].

Λέγεται πως η χρήση του θυμιάματος στις ιερές λατρείες είναι δυνατόν να προσελκύσει πνευματικές οντότητες από άλλους κόσμους ύπαρξης, που συντονίζονται με τον ρυθμό δόνησης του καιόμενου θυμιάματος και λειτουργούν καταλυτικά σε ένα εσωτερικό έργο. Στο αποκρυφιστικό σύγγραμμά του, The Secret Teachings Of All Ages, ο Μάνλι Π. Χολ (Manly P. Hall) αναφέρει πως η αιθερική ουσία που παράγεται από την καύση ορισμένων θυμιαμάτων αποτελεί ένα κατάλληλο μέσο για την εκδήλωση των στοιχειακών υπάρξεων της φωτιάς, που είναι γνωστά ως σαλαμάνδρες.

Το θυμίαμα όμως χρησιμοποιείται και στις νεκρικές τελετές, για να αρωματίσει τον αέρα και να καλύψει τη δυσοσμία του θανάτου. Στο έργο της Πραγματεία επί της Λευκής Μαγείας, η Αλίκη Μπέιλι (Αlice Bailey) αναφέρει ότι το σανταλόξυλο είναι το πλέον κατάλληλο για τον σκοπό αυτό, καθώς βοηθάει την ψυχή στη διαδικασία της μετάβασής της. Από την πλευρά της η Ντίον Φόρτιουν, στο έργο της Μέσα από τις Πύλες του Θανάτου, θεωρεί πως η καύση αρωματικών ουσιών μέσα στο δωμάτιο του νεκρού θα πρέπει να αποφεύγεται, επειδή προσφέρεται ως μέσο για την εκδήλωση κάποιων πνευμάτων που θα μπορούσαν να δυσχεράνουν την διαδικασία της απελευθέρωσης της ψυχής προς την πνευματική ζωή, παγιδεύοντάς την μέσα στην γήινη ατμόσφαιρα.

Τα Θυμιάματα στις Θρησκευτικές Παραδόσεις

Στις περισσότερες θρησκείες και μορφές λατρείας ανά τον κόσμο έκαιγαν θυμιάματα. Χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους Αιγυπτίους, Πέρσες, Ασσύριους, Ινδουιστές, Βουδιστές, Έλληνες, Ρωμαίους, Χριστιανούς, παγανιστές και πολλούς άλλους. Εμφανίζεται δε στις μυθολογίες και στους θρύλους διαφόρων λαών. Στους αρχαίους αυτούς πολιτισμούς η καύση αρωματικών υλικών ως θεία προσφορά εξασφάλιζε την εύνοια των θεών, φέρνοντας τον άνθρωπο πιο κοντά σε αυτούς.

Αξίζει να αναφερθεί πως οι πυρές που άναβαν στους βωμούς και στους ναούς της Αιγύπτου τροφοδοτούνταν με λιβάνια και ειδικά ξύλα, που ανέδιδαν ισχυρές μαγικές δυνάμεις. Επενεργούσαν στους φορείς των παρευρισκομένων, εξαγνίζοντάς τους και καθιστώντας τους ικανούς να προσλαμβάνουν την πνευματική δύναμη και να την διαβιβάζουν. Εφόσον, λοιπόν, γνώριζαν τα μυστικά των αρωμάτων και των θυμιαμάτων, μπορούσαν με την επιδέξια ανάμιξή τους να επιφέρουν αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Έτσι, oι Αιγύπτιοι ιερείς χρησιμοποιούσαν το κύφι, ένα σύνθετο θυμίαμα, αφιερωμένο στους θεούς. Η λέξη κύφι θεωρείται ελληνική μεταγραφή της αρχαίας αιγυπτιακής λέξης kapet, που γενικά σημαίνει θυμίαμα. Επρόκειτο για μια σκόνη από εννέα συστατικά βρασμένα σε μέλι, μεταξύ των οποίων κανέλα και πεύκο, ενώ τα υπόλοιπα δεν έχουν προσδιοριστεί με βεβαιότητα. Περίπου δεκατρείς αιώνες αργότερα, αναφέρεται πως το κύφι περιείχε περισσότερα συστατικά, έχοντας ως βάση μέλι, σταφίδες και κρασί. Η συνταγή βρέθηκε χαραγμένη στον ναό του Εντφού και της νήσου Φίλαι, με ίδια συστατικά αλλά διαφορετικές αναλογίες: άκορος κάλαμος, λεμονόχορτο, μαστίχα, ρητίνη πεύκου, κανέλα, μέντα, ασπάλαθος, καρποί αρκεύθου, κουκουνάρια, ανθρίσκος, κύπειρος, λιβάνι, σμύρνα. Στους αιώνες που ακολούθησαν η συνταγή για το κύφι δέχτηκε περαιτέρω αλλαγές[2].

Ωστόσο, δεν ήταν το μοναδικό γνωστό σύνθετο θυμίαμα στον αρχαίο κόσμο. Το Βιβλίο της Εξόδου αναφέρεται στο ketoret, το ιερό θυμίαμα που οι Εβραίοι ιερείς χρησιμοποιούσαν στην λατρεία του Γιαχβέ. Καιγόταν πρωί και βράδυ στο Θυσιαστήριο του Θυμιάματος, που βρισκόταν μπροστά από το παραπέτασμα που κάλυπτε τα Άγια των Αγίων, στον Ναό της Ιερουσαλήμ. Επιπλέον, μία φορά τον χρόνο, κατά την Ημέρα του Εξιλασμού, ο Αρχιερέας θυμίαζε την Κιβωτό της Διαθήκης και το Ιλαστήριο μέσα στα Άγια των Αγίων.

Το Ketoret ήταν μάλλον μια κολλώδης σκόνη, που τον 6ο-5ο αιώνα π.Χ. είχε μόνο τέσσερα συστατικά. Τα δύο ήταν λιβάνι και χαλβάνη, ενώ τα υπόλοιπα αποτελούν αντικείμενο προς συζήτηση. Αργότερα, κατά τον 1ο αιώνα μ.Χ., η σύνθεσή του είχε αλλάξει ριζικά, καθώς περιείχε πλέον έντεκα συστατικά[3].

Αναφορές περί ιερών θυμιαμάτων υπάρχουν και στην ελληνορωμαϊκή εποχή και συγκεκριμένα στους Ελληνικούς Μαγικούς Πάπυρους, μία συλλογή από την Αίγυπτο που χρονολογείται από τον 2ο π.Χ. έως τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Περιγράφει μαγικές εργασίες, που περιλαμβάνουν μία μόνο κομμεορητίνη, κυρίως σμύρνα ή λιβάνι, αλλά και σύνθετα θυμιάματα που θυμίζουν το κύφι, καθώς περιέχουν μέλι, κρασί και κάποια πάστα φρούτων.

Στην τελετουργική χρήση σύνθετων θυμιαμάτων, αναφέρεται και ένα ιδιαίτερο κείμενο των Γνωστικών, του 3ου αιώνα μ.Χ., το Δεύτερο Βιβλίο του Ιεού, το οποίο περιέχεται στον Κώδικα Bruce. Εκεί περιγράφεται ο τρόπος που ο Ιησούς προσφέρει το Βάπτισμα του Ύδατος, του Πυρός και του Αγίου Πνεύματος στους αποστόλους, για τον εξαγνισμό τους. Σε κάθε μία από τις εν λόγω μυήσεις χρησιμοποιήθηκε διαφορετικό αρωματικό μίγμα:

Κάλεσε, λοιπόν, ο Ιησούς τους μαθητές του για να προσφέρει σε αυτούς τα τρία Βαπτίσματα, πριν τους ανακοινώσει το Μυστήριο των Αρχόντων. Πρώτα έκανε μία προσφορά, βάζοντας δεξιά και αριστερά της από ένα δοχείο με οίνο, και τοποθέτησε επάνω της άρκευθο, κασδάλανθο και νάρδο. Στη συνέχεια είπε στους μαθητές να φέρουν κλάδους αμπέλου, για να λάβουν το Βάπτισμα του Πυρός, και προσέφερε θυμίαμα, τοποθετώντας εκεί άρκευθο, σμύρνα, λιβάνι, μαστίχα, νάρδο, κασδάλανθο, κολοφώνιο και βάλσαμο. Έπειτα προσέφερε το θυμίαμα για το βάπτισμα του Αγίου Πνεύματος, βάζοντας κλάδους αμπέλου, άρκευθο, κασδάλανθο, κρόκο, μαστίχα, κανέλα, σμύρνα, βάλσαμο και μέλι. Μετά από τις πράξεις αυτές προσέφερε το θυμίαμα του Μυστηρίου, που απομάκρυνε το κακό των Αρχόντων από τους μαθητές. Τους παρότρυνε να χτίσουν έναν βωμό θυμιάματος, επάνω σε φυτά θαλασσία, και τοποθέτησε επάνω του κλάδους αμπέλου, άρκευθο, μπετέλ, κουόσχι, αμίαντο, αχάτη λίθο και λιβάνι[4].

Ο Συμβολισμός του Θυμιάματος στις Σπονδές

Η καύση του θυμιάματος ήταν πάντοτε ιδιαίτερα διαδεδομένη, κατέχοντας ταυτόχρονα βαθειά συμβολική σημασία. Στη δυτικοευρωπαϊκή απεικόνιση, ο καπνός του θυμιάματος συμβολίζει την αναπνοή και συνεπώς τη ζωή και την ψυχή. Υποδεικνύει την προσφορά, τη λατρεία, τον εξαγνισμό και την κάθαρση, ενώ μας παραπέμπει στις διάφορες θυσίες καύσης. Το θυμίαμα είναι ένα σύμβολο της αθανασίας και εκφράζει την παρουσία του Θεού, την ουσία και την ευλογία Του.

Ο ιερέας, κάνοντας τρεις φορές το σημείο του σταυρού πάνω από τις ουσίες της προσφοράς, με το θυμιατό, προσφέρει θυμίαμα, υπενθυμίζοντας την πράξη της πρωταρχικής θυσίας και τη μεταμόρφωση των δώρων επάνω στον βωμό. Πρόκειται για μια διαδικασία πνευματικοποίησης των φυσικών ουσιών της τελετής, για μια πράξη αποτρεπτική, που απομακρύνει οποιαδήποτε αρνητική επιρροή, γεμίζοντας τον αέρα με το άρωμα του πνεύματος.

Τα δώρα καθαγιάζονται και ετοιμάζονται για τη μετουσίωση. Ιερέας και εκκλησίασμα εξαγνίζονται έπειτα, μέσω επικλήσεων, προετοιμάζοντας τον εαυτό τους για τη μυστική ένωση της ουσιαστικής πράξης που ακολουθεί. Ο ατμός του θυμιάματος θα σημάνει την παρουσία του θείου σώματος, του corpus volatile sive spirituale, του φασματικού λεπτοφυούς σώματος. Αιωρούμενος ως ουσία «πνευματική», εκπληρώνει και αναπαριστά την άνοδο της προσευχής: «Επέτρεψε Κύριε να ανέλθει η προσευχή μου σαν θυμίαμα εμπρός στους οφθαλμούς Σου»[5].

Κατά τον Μάνλι Χολ, η διαδικασία καύσης του θυμιάματος μπορεί να συσχετιστεί με την αναγέννηση της ανθρώπινης ψυχής. Το δοχείο καύσης του θυμιάματος (το θυμιατό) θεωρείται παγανιστικό σύμβολο και αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο σώμα. Το θυμίαμα μέσα στο δοχείο, παρασκευασμένο από τα αποστάγματα διαφόρων φυτών, εκφράζει τις δυνάμεις της ζωής μέσα στο ανθρώπινο σώμα.

Η φλεγόμενη σπίθα, στο μέσο του θυμιάματος, είναι εμβληματική του πνευματικού σπόρου, που υποκρύπτεται στον οργανισμό του φυσικού σώματος. Καθώς η σπίθα κατακαίει σταδιακά το θυμίαμα, με τον ίδιο τρόπο η πνευματική φύση του ανθρώπου κατακαίει σταδιακά, μέσω της αναγεννητικής διαδικασίας, όλα τα χονδροειδή, ακάθαρτα στοιχεία του σώματος, μετατρέποντάς τα σε ψυχική δύναμη, που συμβολίζεται από τον καπνό.

Αξίζει, επιπλέον, να αναφερθεί πως ο χρυσός, το λιβάνι και τα σμύρνα, που κατά τη χριστιανική παράδοση πρόσφεραν οι μάγοι στο βρέφος Ιησού συμβολίζουν, κατά την Αλίκη Μπέιλι, τους τρεις φορείς του ανθρώπου -φυσικό, συναισθηματικό και νοητικό- που μπορούν να προσφερθούν μέσω θυσίας και αφοσίωσης στον εντός Χριστό, για να μπορέσει Εκείνος να εκδηλωθεί δια του μαθητή και του μυημένου. Ο χρυσός συμβολίζει την υλική φύση που αφιερώνεται στην υπηρεσία του Θεού και του ανθρώπου, το λιβάνι τη συναισθηματική φύση, που μέσω της έφεσης και της ανώτερης επιθυμίας ανυψώνεται σαν θυμίαμα προς τον Θεό, ενώ η σμύρνα ή πικρία, το νου, που όταν φωτίζεται κι αφιερώνεται μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο προσέγγισης του Θεού»[6].

Ο Μαξ Χαίντελ (Max Heindel), προσεγγίζει το θέμα λίγο διαφορετικά, αναφέροντας ότι ο χρυσός, η σμύρνα και το λιβάνι είναι κατ’ ουσίαν πνεύμα, ψυχή και σώμα, αφιερωμένα στην ανθρωπότητα, μια προσφορά του εαυτού ως μίμηση του Χριστού. Θεωρεί πως στους παλαιούς μύθους και συμβολισμούς ο χρυσός αποτελεί έμβλημα του πνεύματος, η σμύρνα -το εκχύλισμα ενός σπάνιου αρωματικού φυτού- συμβολίζει την ουσία ή την ψυχή, που απορρέει από την εμπειρία του σώματος, όταν ο άνθρωπος εξαγνίζει τον εαυτό του, το λιβάνι -μια φυσική ουσία ιδιαίτερα λεπτού χαρακτήρα που χρησιμοποιούταν από παλιά στις θρησκευτικές λειτουργίες- το πυκνό υλικό σώμα που γίνεται αιθέρας, εξαιτίας μιας άγιας ζωής. Οι βίοι των αγίων αναφέρουν ιδιαίτερα παραδείγματα ανθρώπων που το σώμα τους ανέδυε ένα λεπτό όμορφο άρωμα, που μαρτυρούσε την εκλεπτυσμένη άγια φύση τους.

Θυμιάματα για Θεούς και Πλανήτες

Είναι γεγονός πως τα αρώματα συσχετίστηκαν με τα πνευματικά και θεϊκά όντα από αρχαιοτάτων χρόνων και χρησιμοποιήθηκαν σε ιερές και μαγικές τελετουργίες, που περιελάμβαναν την προσφορά θυμιάματος σε θεούς και θεές. Διαφορετικά είδη θυμιάματος αποδόθηκαν σε διαφορετικούς θεούς. Η παλαιότερη σχετική μαρτυρία προέρχεται από επιγραφές του 2ου π.Χ. αιώνα, στον αιγυπτιακό ναό του Εντφού.

Αναφέρονται έντεκα είδη ρητίνης που καθεμιά συνδέεται με συγκεκριμένο θεό. Οι τρεις, χρυσές στο χρώμα, πηγάζουν από το μάτι του Ρα, μία εκ των οποίων εικάζεται πως είναι η χαλβάνη. Μια άλλη, κόκκινη στο χρώμα, πηγάζει από το αριστερό μάτι του Όσιρι και εικάζεται πως είναι η σμύρνα. Μία ακόμη λέγεται ότι προέρχεται από το λευκό του ματιού του Θωθ και μία από το πίσω μέρος του Ώρου. Η επιγραφή είναι δυσανάγνωστη και δεν βοήθησε να διαβαστούν οι υπόλοιπες ρητίνες.

Σύμφωνα με τους Ορφικούς Ύμνους οι προσφορές διέφεραν για τους θεούς των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι, στον Δία, στον Διόνυσο, στη Δήμητρα, στη Σεμέλη, στον Χθόνιο Ερμή και στις Χάριτες, προσφερόταν στύρακας. Στον Ποσειδώνα, στον Νηρέα, στη Λητώ, σμύρνα. Στον Ουρανό, στον Ερμή, στους Τιτάνες, στον Κορύβα (θεό που συνδέεται με τα Μυστήρια της Σαμοθράκης), στον Άρη, στις Μούσες, στη Θέμις και στον Ζέφυρο, προσφερόταν λιβάνι. Στον Απόλλωνα, στην Άρτεμη, στον Ασκληπιό, στην Ηώ και στον Θάνατο, μάννα. Στον Ήλιο, στον Αστραπαίο Δία, στην Τηθύς (σύζυγος του Ωκεανού) και στον Ήφαιστο, προσφερόταν λιβανομάννα. Επιπλέον, ξύλο πεύκου προσφερόταν στη Νύκτα, κρόκος στον Αιθέρα, όπιο στον Ύπνο και ποικίλες αρωματικές ουσίες στον Πάνα και στη Μητέρα των Θεών -τη Ρέα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν και οι αποδόσεις αρωματικών ουσιών στους επτά πλανήτες. Ένας από τους παλαιότερους καταλόγους περιλαμβάνεται στους Ελληνικούς Μαγικούς Πάπυρους. Εκεί αναφέρεται ότι κατάλληλο θυμίαμα για τον Κρόνο είναι ο στύρακας, επειδή είναι βαρύς και αρωματικός, για τον Δία το μαλαβάθρο, για τον Άρη ο κόστος, για τον Ήλιο το λιβάνι, για την Αφροδίτη ο νάρδος, για τον Ερμή η κασσία, και για τη Σελήνη η σμύρνα.

Σε μεταγενέστερα βιβλία, όπως το Αραβικό μαγικό βιβλίο Ghayat al-Hakim, ή Ο Σκοπός του Σοφού[7], όπου θεωρείται πως καταχωρήθηκε υλικό από εκείνες τις παλιές εποχές, αναφέρονται αρκετοί κατάλογοι πλανητικών θυμιαμάτων. Σύμφωνα  με αυτές τις αναφορές, ο Κρόνος κυβερνά κάθε δύσοσμη μυρωδιά, όπως το σιβέτ, ενώ ο Δίας κάθε θυμίαμα που μυρίζει όμορφα, όπως η γκρίζα άμβρα και το ξύλο αλόης. Ο Άρης όλα τα θυμιάματα που είναι ήπια, πικάντικα και θερμά, όπως το πιπέρι, οποιοδήποτε άλλο ήπιο μπαχαρικό που μυρίζει σαν πιπέρι, και το τζίντζερ, και ο Ήλιος όλα τα θυμιάματα που μυρίζουν ωραία, όπως ο μόσχος και η γκρίζα άμβρα. Η Αφροδίτη κυβερνά κάθε ήπιο θυμίαμα με ευχάριστη μυρωδιά, όπως το τριαντάφυλλο, η βιολέτα και η μυρτιά, ενώ ο Ερμής κάθε ευχάριστο μείγμα οσμών, όπως ο νάρκισσος, η βιολέτα, η μυρτιά και η μολόχα. Τέλος η Σελήνη κυβερνά όλα τα θυμιάματα με ευχάριστη ψυχρή οσμή, όπως η καμφορά, το τριαντάφυλλο και οι οσμές φρεσκάδας.

Επιπλέον, στο ίδιο βιβλίο αποδίδονται στον Κρόνο η βιστερία και η γλυκόριζα, στον Δία ο κρόκος, το σανταλόξυλο, ο μόσχος, η καμφορά, το τριαντάφυλλο και η άμβρα, ενώ στον Άρη, αποδίδεται το ερυθρό σανταλόξυλο, στον Ήλιο το ξύλο αλόης, στην Αφροδίτη ο μόσχος και η άμβρα, και στον Ερμή, το τζίντζερ και ο νάρδος.

Η ιδέα της πλανητικής απόδοσης των θυμιαμάτων οδήγησε και σε άλλες αστρολογικές αποδόσεις. Για παράδειγμα, ο Ερρίκος Κορνήλιος Αγρίππας φον Νετεσχάϊμ (Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim), στο βιβλίο του Three Books of Occult Philosophy, αποδίδει το κατάλληλο θυμίαμα σε καθένα από τα δώδεκα ζώδια: στον Κριό σμύρνα, στον Ταύρο ρίζα κόστου, στους Διδύμους μαστίχα, στον Καρκίνο καμφορά, στον Λέοντα λιβάνι, στην Παρθένο σανταλόξυλο, στον Ζυγό χαλβάνη, στον Σκορπιό οποπάναξ, στον Τοξότη ξύλο αλόης, στον Αιγόκερο βενζόη, στον Υδροχόο ευφόρβιο, και στους Ιχθείς κόκκινο στύρακα.

Ευεργετικές Επιρροές των Θυμιαμάτων

Είναι γεγονός πως μέσω της ανάμιξης βοτάνων και αρωμάτων, δημιουργήθηκαν πολλά είδη θυμιάματος. Ας σημειωθεί ότι το αιθέριο έλαιο της σμύρνας υπήρξε το πρώτο που παράχθηκε στην ιστορία. Οι ποικιλίες των θυμιαμάτων είναι πολλές και οι ιδιότητές τους διαφέρουν. Περισσότερα από εκατό είδη θυμιάματος είναι γνωστά, και κάθε συστατικό που χρησιμοποιείται θεωρείται ότι έχει τη δική του ιδιαίτερη επιρροή στα ενεργειακά κέντρα του ανθρώπου, διεγείροντας ή προσφέροντας θεραπεία.

Από το μακρινό παρελθόν υπάρχουν θεραπευτικές τεχνικές που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας όπως η θεραπεία με μόξα της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής που ενισχύει τη ροή του αίματος και διεγείρει τη ζωτική ενέργεια, qi. Καθώς επίσης και των Σαμάνων που όντας σε εκστατικό πνευματικό επίπεδο μεταφέρουν αυτή την ιερή σοφία επουλώνοντας σώμα και ψυχή, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων, θυμιάματα ή καύση του ιερού ξύλου palo santo.

Ως προς την ταξινόμησή τους, οι αρωματικές ουσίες μπορούν να διακριθούν σε εκείνες που ανυψώνουν τη συνείδηση, σε εκείνες που διεγείρουν το υποσυνείδητο και σε εκείνες που θεραπεύουν. Οι αρωματικές ρητίνες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κατασκευή εκκλησιαστικών θυμιαμάτων τείνουν να εξυψώνουν το ανθρώπινο πνεύμα. Οι ουσίες αυτές είναι πολύτιμες για όλες τις τελετουργίες, γιατί προκαλούν αυξημένη διανοητική καθαρότητα και μυστικιστική ανάταση[8].

Σύμφωνα με την εσωτερική παράδοση, κάθε χημικό στοιχείο και κάθε ουσία χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο επιρροών, θετικών ή αρνητικών. Καθετί στη φύση, ακόμα και η φαινομενικά αδρανής ύλη, είναι ζωντανό, κατέχοντας και εκπέμποντας τη δική του ιδιαίτερη δόνηση ή συνδυασμό δονήσεων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο θεοσοφιστής φιλόσοφος Τσάρλς Γ. Λιντμπίτερ (Charles W. Leadbeater), στο έργο του The Hidden Life in Freemasonry, «αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως ένα μίγμα κατάλληλων ουσιών θα μπορούσε να τονώσει τα υψηλότερα και καθαρότερα ανθρώπινα συναισθήματα, όταν καίγεται ως θυμίαμα, σε σχέση με έναν άλλο συνδυασμό ουσιών, των οποίων οι δονήσεις θα πυροδοτούσαν λιγότερο επιθυμητά συναισθήματα».

Έχει λεχθεί, μάλιστα, πως τα θυμιάματα που χρησιμοποιούνται στους ναούς και στις λατρείες είναι φτιαγμένα από ουσίες που εκπέμπουν έντονες καθαρτήριες επιρροές, επενεργώντας εξαγνιστικά στους ανθρώπινους φορείς, και ιδιαίτερα στο αστρικό σώμα, ή φορέα των συγκινήσεων. Δύο από τα σημαντικότερα συστατικά αυτών των θυμιαμάτων είναι η βενζόη και το λιβάνι. Η βενζόη έχει καθαρτήρια επίδραση, κατευνάζει τη νοητική και συναισθηματική ένταση, εξαγνίζοντας ταυτόχρονα τους αντίστοιχους φορείς από αρνητικά και κατώτερα περιεχόμενα. Το λιβάνι είναι το ιδιαίτερο θυμίαμα της ευλάβειας και της προσευχής. Δημιουργεί μια ατμόσφαιρα γαλήνης, κατάλληλη για κάθε πράξη λατρείας, διεγείροντας τις ανώτερες δονήσεις του αστρικού σώματος, που κάνουν τους ανθρώπους να ανταποκρίνονται σε υψηλότερους κραδασμούς.

Αξίζει να αναφερθεί ότι τα θυμιάματα χρησιμοποιούνται επιπλέον και για θεραπευτικούς σκοπούς. Πολλά από τα συστατικά του θυμιάματος έχουν πραγματικά αντισηπτικές ιδιότητες. Το σανταλόξυλο, το λιβάνι και ο μόσχος χρησιμοποιούνται τόσο στη συμβατική όσο και στην εναλλακτική ιατρική.

Η χρήση των αρωματικών ουσιών για θεραπεία ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και οι ιερείς θεραπευτές χρησιμοποιούσαν το άρωμα των λουλουδιών, τα ρετσίνια και τους σπόρους σε συνδυασμούς που γνώριζαν και εφάρμοζαν κατά περίσταση.

Ένας κήπος με τριαντάφυλλα θεωρείτο ανέκαθεν τόπος έμπνευσης. Λέγεται, μάλιστα, πως το τριαντάφυλλο έχει μια ομοιότητα με τον μόσχο και πως επιπλέον απομακρύνει τον ολετήρα, το δηλητήριο του εκνευρισμού[9]. Οι φρέζιες είναι ευεργετικές για το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ενώ οι σπόροι του κριθαριού για τα πνευμόνια.

Έχοντας υπόψη ότι οι οσμές περνούν απευθείας στον εγκέφαλο και τον επηρεάζουν και πως ο αδένας της υπόφυσης είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στα αρώματα, είναι δυνατόν στις μέρες μας να ακολουθήσουμε ένα ολόκληρο σύστημα θεραπείας με βάση την εισπνοή κατάλληλων αρωμάτων, αλλά και την τροφοδότηση του νευρικού συστήματος με την εντριβή αρωματικών ουσιών στο δέρμα.

Οι αρωματοθεραπευτές, βασισμένοι στο έργο διαφόρων φυσιολόγων και ψυχολόγων, θεωρούν ότι το θυμίαμα επηρεάζει ορισμένες φυσιολογικές δραστηριότητες, καθώς και τις διανοητικές ικανότητες. Για παράδειγμα, μία από τις ιδιότητες του λιβανιού είναι «να επιβραδύνει και να βαθαίνει την αναπνοή», επομένως χρησιμοποιείται από τους αρωματοθεραπευτές για τη θεραπεία του άσθματος, της καταρροής και της χρόνιας βρογχίτιδας, καθώς και για την επίτευξη συναισθημάτων ηρεμίας.

Τα θυμιάματα, λοιπόν, περικλείουν ένα σύνολο ιδιαίτερων ενεργειακών επιρροών και δυνάμεων. Διεγείρουν την ανθρώπινη φαντασία και αφυπνίζουν την πνευματική έφεση. Ενεργοποιούν τις λεπτότερες εσωτερικές αισθήσεις και θέτουν σε κίνηση το εσώτερο ανθρώπινο δυναμικό. Οι αρωματικές ουσίες αναδύουν ιδιαίτερες μνήμες και συντονίζουν την ύπαρξη του ατόμου με τους άλλους κόσμους ύπαρξης. Θα μπορούσε να πει κανείς, συμβολικά, αλλά και ουσιαστικά, ότι το καιόμενο θυμίαμα λειτουργεί ως μέσο σύνδεσης του γήινου κόσμου με το επέκεινα, με το άυλο και υπερβατικό. Το θυμίαμα ανέρχεται αληθινά προς τον κόσμο της θεότητας, ως μέσο ανόδου και μετάβασης, ενώ απλώνεται ως οσμή ευωδίας πνευματικής, εκφράζοντας την εκδήλωση του Πνεύματος στον κόσμο των ανθρώπων.

Έχοντας ανάγκη από αυτή την ιδιαίτερη μαγεία, από αυτό το ιδιαίτερο άρωμα της ζωής, έχει έρθει ο καιρός που ο άνθρωπος αρχίζει να βλέπει πως η ζωή είναι γεμάτη από αόρατες επιρροές, των οποίων η αξία μπορεί να αναγνωριστεί από τον ευαίσθητο άνθρωπο. Η επίδραση του θυμιάματος αποτελεί παράδειγμα αυτής της κατηγορίας των λεπτότερων όψεων της ζωής, που ο άνθρωπος θα άξιζε να προσεγγίζει με δέος.

Σημειώσεις

[1][8]. Από το έργο της συγγραφέως, Η Μυστική Καββάλα.
[2][3]. Λεπτομέρειες σχετικά με το κύφι και το Ketoret περιγράφονται στην έρευνα του Ιωάννη Μαραθάκη, Incense: From Papyri to Grimoires.
[4]. Carl Schmidt (ed.), The Books of JEU and the Untitled Text in the Bruce Codex, Leiden: E. J. Brill, 1978. (Ας σημειωθεί πως ο κασδάλανθος, τα φυτά θαλασσία και το κουόσχι, που αναφέρονται, παραμένουν αταυτοποίητα).
[5]. Από το έργο του Καρλ Γκ. Γιουνγκ, Θυσιαστική Λατρεία.
[6]. Από το έργο της συγγραφέως Πραγματεία επί της Λευκής Μαγείας.
[7]. Έγινε διάσημο στην Ευρώπη, μετά τη μετάφρασή του στην ισπανική και αργότερα στη λατινική γλώσσα κατά τον 13ο αιώνα, υπό τον τίτλο Picatrix.
[9]. Στον εσωτερισμό η λέξη ολετήρας αναφέρεται στο επικίνδυνο δηλητήριο που προκύπτει από τον εκνευρισμό. Αυτό το δηλητήριο, εκδηλώνεται στα τοιχώματα των νευρικών σωλήνων και εξαπλώνεται στον οργανισμό. Η ανάπαυση βοηθάει το νευρικό σύστημα να υπερνικήσει αυτόν τον εχθρό, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς και επώδυνες συστολές στον οργανισμό. Εκείνος που προσβάλλεται από τον ολετήρα ας επαναλαμβάνει: «Πόσο όμορφο είναι το καθετί!».

Βιβλιογραφία

• Επιστήμη και Εσωτερισμός, Διδάσκαλος Ιλαρίων, Διδασκαλίες ενός Έλληνα Μύστη, Εκδόσεις Dharma, Αθήνα 2019.
• Μπέιλι Α. Αλίκη, Από τη Βηθλεέμ στον Γολγοθά, Οι Μυήσεις του Ιησού, Lucis Press Ltd., Λονδίνο 1976.
• Μπέιλι Α. Αλίκη, Πραγματεία επί της Λευκής Μαγείας, Lucis Press Ltd., Λονδίνο 1974.
• Φόρτιουν, Ντίον, Η Μυστική Καββάλα, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα 1986.
• Φόρτιουν, Ντίον, Μέσα από τις Πύλες του Θανάτου, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα 1997.  
• Agrippa, Henry Cornelius, Donald Tyson (ed.), Three Books of Occult Philosophy, Llewellyn Publications, 1997.
• Hall, Manly Palmer, Healing: The Divine Art, Philosophical Research Society, Los Angeles 1972.
• Hall, Manly Palmer, Melchizedek and the Mystery of Fire, Published by Philosophical Research Society 1996.  
• Hall, Manly Palmer, The Secret Teachings Of All Ages, Published by Philosophical Research Society, Los Angeles, 1977.
• Heart, Agni Yoga Society, Inc., New York 2013.
• Heindel, Max, The Rosicrucian Philosophy in Questions and Answers: Volume I & II, Rosicrucian Fellowship, California, 2011.
• Hierarchy, Agni Yoga Society, Inc., New York 1977.
• Jung, Carl Gustav, Θυσιαστική Λατρεία: Ο Συμβολισμός της στη Θεία Λειτουργία, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα 1993.
• Leadbeater, C.,W., The Hidden Life in Freemasonry, Theosophical Publishing House, Adyar, 1926:128-132.
• Leadbeater, C.,W., The Science of the Sacraments, Theosophical Publishing House, Adyar, 1967:84-86.
• Marathakis, Ioannis, Incense: From Papyri to Grimoires.
• Kenna, Margaret E., University of Wales Swansea, Why Does Incense Smell Religious?: Greek Orthodoxy and the Anthropology of Smell, Journal of Mediterranean Studies, 2005 ISSN: 1016-3476 Vol. 15, No. 1: 00–00.

Α.Μ.