Η Σελήνη αποτέλεσε και αποτελεί για την ανθρωπότητα ένα παγκόσμιο και διαχρονικό πνευματικό σύμβολο. Η σημαντική επιρροή της αναγνωρίσθηκε από αρχαιοτάτων χρόνων και αποτυπώθηκε στις λατρείες όλων των λαών, καθώς και στην πανάρχαια τέχνη-επιστήμη της αστρολογίας.

Οι αρχαίοι λαοί παρατηρώντας τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους πλανήτες να ακολουθούν ανεξάρτητες πορείες στο στερέωμα, πίστευαν ότι ήταν θεοί και ότι η εμφάνιση και η συμπεριφορά τους αντιστοιχούσε στους θείους ρόλους που τους είχαν αποδοθεί. Οι πλανήτες - θεοί ζούσαν μεγάλα μυθικά δράματα, που αντανακλούσαν τα ανθρώπινα συναισθήματα και εμπειρίες. Αγαπούσαν και πολεμούσαν, πρόδιδαν και προδίδονταν, πέθαιναν και ξαναγεννιόνταν. Οι αστρολόγοι πίστευαν, για χιλιάδες χρόνια, ότι οι κινήσεις των πλανητών δεν περιέγραφαν μόνο τη συμπεριφορά των θεών και τα γεγονότα που αναφέρονταν στους μύθους, αλλά συνέπιπταν με τις εκδηλώσεις των ίδιων των αρχετυπικών στοιχείων στη ζωή των ανθρώπινων υπάρξεων. Οι θέσεις των ουράνιων σωμάτων κατά το χρόνο της γέννησης ενός ατόμου και κατά τα μετέπειτα κρίσιμα στάδια της ζωής του, θεωρούνταν ως κάτι παραπάνω από συμβολικές. Ήταν συγχρονισμένες με τις δυνάμεις που μορφοποιούσαν τη ζωή, κατά τρόπο χρήσιμο εξελικτικά αν γίνονταν κατανοητές και επώδυνο αν δεν μπορούσε κανείς να τις προβλέψει σωστά.

Ο γνωστός ψυχολόγος Καρλ Γιουνγκ, υποστήριζε ότι τα μυθολογικά αρχέτυπα είναι χαραγμένα στο Συλλογικό Ασυνείδητο της ανθρωπότητας. «Μόνο οι άνθρωποι που κατανοούν τον εαυτό τους και τα αρχέτυπα», έλεγε, «μπορούν ν' αποφύγουν τον πόνο που νοιώθουν όταν ξαναζούν τυφλά τους μύθους». Οι αστρολόγοι πιστεύουν ότι οι πλανήτες προσφέρουν μια οδό σ' αυτή την κατανόηση.

«Το φεγγάρι τη νύχτα, ο Ήλιος την ημέρα.
Ακόμα κι οι ανόητοι τακτοποιούν τη ζωή,
σύμφωνα, μ' αυτά τα άστρα.
Δίχως όρια είναι ο Κόσμος, αμέτρητα τα χρώματα Φωτός.»
                                                                                          Μορύα

Αστρονομικά Στοιχεία για τη Σελήνη

Η Σελήνη ή αλλιώς το «φεγγάρι» είναι το πιο κοντινό σε μας ουράνιο σώμα και το δεύτερο κατά σειρά λαμπρότητας μετά τον Ήλιο. Είναι ο μοναδικός δορυφόρος της Γης. και αποτελεί από τη μακρινή αρχαιότητα έως και σήμερα πηγή έμπνευσης και μυστηρίου, αλλά και επιστημονικής παρατήρησης.

Σε μέση απόσταση από τη Γη περίπου 384.400 χιλιομέτρων, ο στείρος και άγονος αυτός κόσμος είναι τελείως διαφορετικός από τη Γη μας. Την ημέρα η θερμοκρασία στην επιφάνειά της μπορεί να ξεπερνάει τους 120 βαθμούς Κελσίου, ενώ τη νύχτα να φθάνει τους 230 βαθμούς Κελσίου υπό από το μηδέν μέσα στους σκιερούς κρατήρες της. Η χημική σύσταση του εδάφους της μοιάζει αρκετά με αυτή της Γης και η επιφάνεια της χαρακτηρίζεται από ηπείρους (μεγάλες φωτεινές επίπεδες επιφάνειες), κρατήρες, «θάλασσες» (εκτεταμένες επίπεδες σκοτεινές επιφάνειες), όρη και χαράδρες, που δημιουργήθηκαν από παλαιότερες γεωλογικές διεργασίες αλλά και από πτώσεις μετεωριτών.

Η Σελήνη, της οποίας το όνομά ετυμολογικά προέρχεται από την λέξη «σέλας» που σημαίνει «φως», αντανακλά το φως του Ήλιου, καθώς η ίδια δεν εκπέμπει δικό της φως. Ο χρόνος περιστροφής γύρω από τον εαυτό της, είναι ίσος με το χρόνο περιστροφής της γύρω από τη Γη, με αποτέλεσμα να στρέφει πάντοτε προς τη Γη την ίδια πλευρά ενώ η άλλη της πλευρά παραμένει αθέατη για τον γήινο παρατηρητή. Είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος δορυφόρος στο ηλιακό σύστημα και το μοναδικό ουράνιο σώμα που ο άνθρωπος έχει επισκεφτεί έως τώρα.

Οι σχετικές θέσεις Γης - Ήλιου - Σελήνης καθορίζουν, ανά πάσα στιγμή, το πόσο φωτισμένος φαίνεται ο σεληνιακός δίσκος από τη Γη. Για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Γης το φαινόμενο δημιουργεί το γνώριμο κύκλο των φάσεων της Σελήνης: το γέμισμα από τη Νέα Σελήνη μέχρι την Πανσέληνο και στη συνέχεια, τη χάση μέχρι τη Νέα Σελήνη και πάλι από την αρχή.

Έχει διάμετρο περίπου ίση με το ένα τέταρτο της διαμέτρου της Γης, και αντανακλά ένα σχετικά μικρό ποσοστό του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω της. Το σεληνόφως, έγινε η πηγή έμπνευσης αλλά και επιστημονικής παρατήρησης από αρχαιοτάτων χρόνων, όπως για παράδειγμα όταν πριν από 35.000 χρόνια περίπου οι αρχαίοι παρατηρητές του ουρανού χάραζαν πάνω σε οστά τάρανδου διάφορες εγκοπές, για να σημαδέψουν τις μέρες που χρειαζόταν η Σελήνη, για να περάσει από τη μια Πανσέληνο στην άλλη. Κάπως έτσι φαίνεται να δημιουργήθηκαν τα πρώτα ημερολόγια.

Το 470 π.Χ. ο Έλληνας φιλόσοφος και αστρονόμος Αναξαγόρας εξήγησε το λόγο για τον οποίο συμβαίνουν οι εκλείψεις (μία έκλειψη Ηλίου ή Σελήνης είναι αποτέλεσμα των σχετικών θέσεων της Γης, του Ήλιου και της Σελήνης κατά την ευθυγράμμιση των τριών αυτών σωμάτων). Ο Ίππαρχος ο Ρόδιος, (200-125 π.Χ.), που θεωρείται «πατέρας της αστρονομίας», χρησιμοποίησε τις εκλείψεις και την παραλλακτική μέθοδο, για να υπολογίσει την ακριβή απόσταση Γης - Σελήνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1950 βρέθηκε στο Μεξικό, σε ναό των Μάγια, χάρτης της αθέατης πλευράς της Σελήνης ο οποίος αποδείχτηκε ακριβής.

Η Σελήνη στην Ελληνική και την Παγκόσμια Μυθολογία

Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, η Σελήνη, ήταν κόρη του Τιτάνα Υπερίωνα και της Τιτάνισας Θείας, ενώ είχε αδέλφια της τον Ήλιο και την Ηώ (Αυγή). Εναλλακτικά αναφέρεται ότι πατέρας της ήταν ο Ήλιος ή και ότι γονείς της ήταν ο Δίας και η Λητώ.

Η αρχαίοι μας πρόγονοι φαντάζονταν τη Σελήνη, να οδηγεί και αυτή άρμα όπως και ο αδελφός της ο Ήλιος, το οποίο έσερναν αγελάδες ή ταύροι, ίσως λόγω της ομοιότητας του μηνίσκου της Σελήνης (του μισοφέγγαρου) με τα κέρατα της αγελάδας. 'Aλλες φορές απεικονιζόταν καβάλα σε έναν ταύρο ή ανεβασμένη σε ένα άλογο, σε ένα μουλάρι, σε ένα ελάφι ή σε ένα κατσίκι. Μερικές φορές είχε φτερά και οδηγούσε ένα άρμα που το έσερναν δύο άλογα. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, ότι απεικονιζόταν έτσι στο δυτικό αέτωμα του Θησείου, ενώ είναι βέβαιο πως την είχε παραστήσει έτσι ο Φειδίας στις μετώπες του Παρθενώνα.

Πολλές ήταν οι ερωτικές περιπέτειες της Σελήνης, σύμφωνα με τη μυθολογία. Από την ένωσή της με τον Ήλιο γεννήθηκαν οι Ώρες και από την ένωσή της με τον Δία, η Πανδία, η Νεμέα και η Έρση, Αναφέρεται επίσης, σε μία αρκαδική παράδοση, ότι ο Πάνας ξελόγιασε τη Σελήνη και της χάρισε ένα κοπάδι λευκά βόδια. Έσμιξε ακόμα με τον Αέρα και γέννησε μια κόρη, τη Δρόσο.

Ο μεγάλος της έρωτας ήταν ένα όμορφο αγόρι, ο βοσκός και πρίγκιπας Ενδυμίωνας, ο οποίος κέρδισε την αιώνια νεότητα και αθανασία από το Δία, μπαίνοντας σε μία κατάσταση αιώνιου ύπνου, σε μια σπηλιά του όρους Λάτμου. Εκεί κατέβαινε η Σελήνη και τον έβλεπε και από την ένωσή της με τον Ενδυμίωνα, γεννήθηκαν πενήντα θυγατέρες. Συχνά στο ίδιο όρος συναντούσε και τη θεά 'Aρτεμη καθώς εκεί βρισκόταν ένας από τους σημαντικότερους ναούς της. Μάλιστα σε κάποια από τις συναντήσεις τους, η θεά 'Aρτεμη είδε έτσι όπως φώτιζε η Σελήνη, μέσα στο βυθό της θάλασσας ένα μικρό νησί, το οποίο ερωτεύτηκε και θέλησε να το κάνει δικό της, πράγμα που κατάφερε χάρη στη θεϊκή δύναμη του Δία. Έτσι αναδύθηκε από το βυθό, η νήσος Πάτμος, ενώ ο αδελφός της Σελήνης, ο Ήλιος, στέγνωσε το νησί δίνοντάς του ζωή.

Η Σελήνη αποκαλείτο, επίσης, Αίγλη (λαμπρή), Πασιφάη (ολόφωτη), Μήνη (μαινόμενη), Φοίβη (φωτεινή). Ενώ οι σεληνιακές φάσεις, της Νέας Σελήνης, της Πανσελήνου και της Σελήνης σε χάση, συνδέθηκαν με την 'Aρτεμη (παρθένος), τη Σελήνη (γόνιμη μητέρα) και την Εκάτη (γριά), αντίστοιχα.

Για τους αρχαίους Έλληνες η δύναμη της Σελήνης αντιπροσωπευόταν σε μεγάλο βαθμό από την Εκάτη, τη Σκοτεινή Σελήνη. Οι τελετουργίες αυτής της θεάς γίνονταν τη νύχτα με σκοπό τον εξευμενισμό της, για να αποτραπεί η οργή της και το κακό που τόσο συχνά έκανε. Τα δώρα της Εκάτης ήταν η μαγεία, η έμπνευση και η κατανόηση. Η Βασίλισσα του Κάτω Κόσμου κυβερνούσε ό,τι ζούσε στα κρυφά μέρη της Ψυχής, στο Υποσυνείδητο. Ήταν η Θεά της Μαγείας και των μάγων. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι η επαφή με τη σκοτεινή πλευρά της σεληνιακής θεάς, ήταν το μόνο βέβαιο όργανο για την επιτυχία της μαγείας. Δική της αποκλειστικότητα ήταν η μαγεία που σχετιζόταν με τον έρωτα, με τη μεταμόρφωση και με τα γιατρικά τις ισχυρές θεραπευτικές ή καταστροφικές ουσίες.

Στις δυτικές περιοχές της Ασίας την ονόμαζαν Μεγάλη Μητέρα ή θεά Συρία. Μια από τις αρχαιότερες ήταν η Βαβυλωνιακή Ιστάρ με το γιο της Ταμμούζ. Η Αστάρτη ή 'Aσταρτ, ήταν η μορφή της Μεγάλης Θεάς, που λάτρευαν οι Χαναναίοι, οι Εβραίοι και οι Φοίνικες. Η Σελήνη συνδέθηκε ακόμα με τη Λούνα και την Ντιάνα των Ρωμαίων, με τη Νάνα των Χαλδαίων, με τη Κεριντγουέην των Δρυίδων, με την Σιν των Βαβυλωνίων, με την Λίλιθ των Ιουδαίων, με την Ίσιδα των Αιγυπτίων.

Στην Αίγυπτο μια από τις αρχικές μορφές της σεληνιακής θεάς - Ίσιδας ήταν η Ίσις-Νετ, που ήταν άντρας και γυναίκα. Το όνομα της Ίσιδας σήμαινε «αρχαία», αλλά την αποκαλούσαν επίσης Μαάτ δηλαδή «Γνώση» ή «Σοφία». Η Ίσιδα, ως Μαάτ, ήταν η αρχαία σοφία, η έμφυτη εσωτερική ικανότητα να ακολουθεί κανείς τη φύση των πραγμάτων τόσο στην παρούσα τους μορφή, όσο και στην αναπόφευκτη εξέλιξη τους. Ήταν η σοφία του ένστικτου. Το φάρμακο της Ίσιδας για την αθανασία το ονόμαζαν «μόλυ» και πίστευαν ότι ήταν το ίδιο με το «σόμα» ή το «χοάμα» (πνεύμα), το ποτό που έδινε το φεγγαρόδεντρο. Ήταν επίσης η Ίσιδα, η 'Aθωρ, η Θεά-Αγελάδα και στην τριπλή όψη της ήταν η Ίσιδα μαζί με τον Όσιρι και τον Ώρο. Ο Πλούταρχος στο έργο του «Ίσις και Όσιρις» μας λέει: «Οι Αιγύπτιοι Ιερείς λένε ότι η Σελήνη, είναι η Μητέρα του Σύμπαντος, που περιλαμβάνει τη Γη, και σε μερικούς τόπους, επίσης τον Ήλιο, επειδή ο γιος της σεληνιακής μητέρας, είναι άλλοτε ένας σεληνιακός θεός και άλλοτε ο ηλιακός θεός».

Συναντούμε και σε άλλους τόπους την τριπλή σεληνιακή θεότητα, όπως ήταν οι Κέλτικες Μπριτζίτ, που αντιπροσώπευαν τις τρεις πλευρές της σεληνιακής θεάς, Μπιργκέντις. Αυτές οι τρεις Μπριτζίτ της Ιρλανδίας ήταν ταυτόσημες με τις τρεις Κόρες της Βρεταννίας, που ήταν οι φάσεις της μεγάλης Κέλτικης Μητέρας Αννού ή Αννίν, δηλαδή της Σελήνης. Τα ιερά της βρίσκονταν σ' ολόκληρη την Ιρλανδία, την Ουαλία, την Αγγλία και την Γαλλία. Στη Νότια Γαλλία η Αννού ήταν γνωστή με το όνομα η Λαμπερή, ως προστάτρια της γονιμότητας, της φωτιάς, της ποίησης και της ιατρικής, αλλά είχε και μια άλλη πλευρά, που ήταν επίσημα γνωστή ως Μαύρη Αννού, η οποία καταβρόχθιζε τους ανθρώπους ή τους έκανε να παραφρονούν.

Η Λατρεία και οι Επιρροές της Σελήνης

Μια αναφορά του Καρλ. Γιούνγκ για τη Σελήνη είναι αρκετά ενδεικτική: «Το φεγγάρι είναι για τις αρχαίες δοξασίες ένας τόπος που συγκεντρώνονται οι ψυχές των νεκρών, ένα μέρος όπου φυλάγεται το σπέρμα. Για το λόγο αυτό θεωρείται περιοχή από την οποία προέρχεται η ζωή και έχει θηλυκή σημασία. Λέγεται ότι το πνεύμα ανεβαίνει ακολουθώντας τον δρόμο του Ήλιου, η κάθοδός του όμως προετοιμάζεται στο δρόμο του φεγγαριού».

Η Σελήνη ανέκαθεν θεωρείτο ως η βασίλισσα της νύχτας, καθώς σε αντίθεση με τον Ήλιο, εμφανίζεται με πλήρη μεγαλοπρέπεια τη νύχτα στον έναστρο ουρανό. Οι αρχαίοι λαοί έβλεπαν τη Σελήνη ως ένα ουράνιο σώμα που είχε την πιο στενή σχέση με το σκοτάδι και σαν ένα σώμα που δε διέσχιζε μόνο τον ουρανό, αλλά και τα βαθιά υπόγεια νερά.

Στο μακρινό παρελθόν, οι γυναικείες θεότητες αποτελούσαν ένα ιδιαίτερα ζωντανό κομμάτι της κοινωνικής και θρησκευτικής δομής των εκάστοτε κοινωνιών. Από την πρωτο-παλαιολιθική εποχή, που γενικά μπορεί να χαρακτηριστεί σαν η αυγή της ανθρωπότητας, συστήματα χρονικών προσδιορισμών βασισμένων στην παρατήρηση των φάσεων της Σελήνης και ίχνη από τελετουργικά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στις γυναικείες θρησκευτικές τελετές, μας «μιλούν» για την ισχυρή και διάχυτη παρουσία της γυναικείας θεότητας.

Τη Σελήνη ανέκαθεν υπηρετούσαν γυναίκες ως ιέρειές της, αφιερωμένες στη θέλησή της και στις γήινες εκφάνσεις της δύναμής της. Αυτές οι γυναίκες γνώριζαν τη μαγική τέχνη που μπορούσε να εφελκύσει τη γονιμοποιό δύναμη της Σελήνης και από τα πλέον σημαντικά καθήκοντά τους ήταν η εξασφάλιση νερού και η συντήρηση της ιερής φλόγας που σχετιζόταν με το φως της Σελήνης.

Οι ιέρειες που ελάμβαναν μέρος στις τελετουργίες της πρόκλησης βροχής, συμμετείχαν συνήθως γυμνές, ενώ όταν επισκέπτονταν τις πηγές τις καθάριζαν και ύστερα αντλούσαν νερό και το έριχναν επάνω τους. Στην αρχαία Ρώμη, οι Εστιάδες πραγματοποιούσαν το Μάιο μια τελετουργία κατά την Πανσέληνο για να ρυθμίσουν την παροχή βρόχινου νερού. Στη διάρκεια της τελετουργίας έριχναν είκοσι τέσσερις κούκλες στον Τίβερη, κάτι που θυμίζει τις παλιότερες ανθρωποθυσίες στον ποταμό.

Τα ιερά της σεληνιακής Μητέρας βρίσκονταν σε δάση, συχνά με πηγή μέσα σε μια σπηλιά. Σε περιόδους ξηρασίας οδηγούσαν μια αγελάδα στους αγρούς, την άρμεγαν και έχυναν το γάλα στο ξερό έδαφος ως θυσία - προσφορά στη σεληνιακή θεά, στην Ουράνια Αγελάδα. Τα περίφημα τυπικά της σποράς και του θερισμού, ταυτίστηκαν με την ανθρώπινη σύλληψη, τη γέννηση και την πορεία προς την ωριμότητα. Πίστευαν ότι η γονιμοποιός δύναμη της Σελήνης είναι πραγματική φωτιά και μπορεί να μένει κρυμμένη σε ξύλο ή δέντρο.

Η πανάρχαια συσχέτιση της γονιμότητας με τη Σελήνη εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και σήμερα σε διάφορες φυλές του κόσμου, διαμορφώνοντας ποικίλα έθιμα και παραδοσιακές πρακτικές. Ενδεικτικά αναφέροντας, ακόμη και σήμερα γυναίκες πρωτόγονων φυλών στη Γροιλανδία δεν κοιτούν το φεγγάρι και δεν κοιμούνται ανάσκελα πριν να φτύσουν πρώτα και μετά να τρίψουν το σάλιο τους πάνω στο στομάχι τους, για να μη μείνουν έγκυες από το φεγγάρι. Επίσης, οι Νιγηριανές πιστεύουν ότι για την αναπαραγωγή δε χρειάζεται ο σύζυγος, εφόσον η Μεγάλη Μητέρα Σελήνη στέλνει το Πουλί του Φεγγαριού στη Γη για να φέρει μωρά στις γυναίκες. Οι Ινδιάνες Μητέρες του Μεξικού, προτείνουν τα μωρά τους στη Νέα Σελήνη και ικετεύουν τη Μητέρα Σελήνη να δώσει στα παιδιά τους μια ζωή συνεχώς ανανεωμένη σαν τη δική της.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η Σελήνη ασκούσε επιρροή σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Πίστευαν ότι σε αυτήν οφειλόταν η δροσιά, και ότι επηρέαζε την έμμηνο ρύση των γυναικών αλλά και τον τοκετό. Επιπλέον, ότι σχετιζόταν με την ανάπτυξη των φυτών, ότι επηρέαζε τα ζώα και πως η καλή ή κακή υγεία των ανθρώπων εξαρτιόταν από αυτήν. Κι ότι ήταν η Σελήνη θεά του Έρωτα, ενώ ένωση της με τον Ήλιο αποτελούσε το πρότυπο του γάμου.

Οι Σπαρτιάτες έδιναν ιδιαίτερη βαρύτητα στις φάσεις του φεγγαριού κατά την προετοιμασία των στρατιωτικών τους επιχειρήσεων και υπήρχε κοντά στην πόλη Θαλάμαι μαντείο της Ινώς ή της Πασιφάης, όπου και διανυκτέρευαν οι ενδιαφερόμενοι όταν ήθελαν να πάρουν ονειρομαντικές συμβουλές από τη θεά Σελήνη. Οι Αθηναίοι προσέφεραν στη Σελήνη τις λεγόμενες νηφάλιες σπονδές («σελήνες»). Ίχνη λατρείας της Σελήνης βρίσκουμε και σε πολλές ελληνικές αποικίες, ιδιαίτερα στην Αλεξάνδρεια, τη Ρόδο και την Ηράκλεια.

Ο Πλωτίνος παρομοίαζε το Ένα (την πρώτη δημιουργική αρχή) με το Φως, τη Διάνοια με τον Ήλιο, και την Παγκόσμια Ψυχή με τη Σελήνη. Ο Σωκράτης χαρακτήριζε τη Σελήνη ως «Μεγάλη κούφια σφαίρα που στο εσωτερικό της υπάρχουν θάλασσες και στεριές και κατοικούν άνθρωποι σαν και εμάς», ενώ ο Πυθαγόρας ανέφερε ότι η Σελήνη κατοικείται από όντα θεϊκά όμοια με τους ανθρώπους της Γης.

Οι αλλαγές της Σελήνης, αποτέλεσαν το έναυσμα, όπως προαναφέρθηκε, για να δημιουργηθούν τα πρώτα ημερολόγια του πρωτόγονου ανθρώπου, ενώ η διαδοχή των σεληνιακών φάσεων ρύθμιζε τις γεωργικές ασχολίες. Και ενώ η σεληνιακή θεά χάριζε τη ζωή και το κάθε τι που συντελεί στη γονιμότητα, ταυτόχρονα κινητοποιούσε τις καταστρεπτικές δυνάμεις της φύσης. Στη φάση του «επάνω κόσμου» που αντιστοιχεί στη φωτεινή Σελήνη, είναι καλή, αγαθή ευεργετική, ωθεί σε δημιουργικότητα και χαρίζει εσωτερική όραση. Στη φάση του «κάτω κόσμου», που αντιστοιχεί στη σκοτεινή Σελήνη είναι σκληρή, καταστρεπτική, εχθρική και προκαλεί την τρέλα.

Στο ινδικό έπος Μαχαμπαράτα αναφέρονται τα εξής: «Ο Υπέρτατος Κύριος δημιουργεί όλα τα πλάσματα, ο νους του είναι στη Σελήνη, η κατανόησή του ενοικεί πάντα στη γνώση» και «Όταν η κατανόηση, από την ίδια της την κίνηση σχηματίζει ιδέες για τον εαυτό της, τότε αποκαλείται Νους».

Σε ότι αφορά στη βαρυτική επίδραση της Σελήνης είναι ιδιαίτερα έντονη πάνω στη Γη δημιουργώντας το εντυπωσιακό φαινόμενο των παλιρροιών (πλημμυρίδα και άμπωτη), καθώς ασκεί ισχυρή έλξη στα νερά των ωκεανών. Επηρεάζει όμως και τον άνθρωπο σε καθαρά φυσικό επίπεδο, αφού σχεδόν τα τρία τέταρτα του ανθρώπινου σώματος είναι νερό, αν και αυτές οι επιρροές μόλις που έχουν αρχίσει να ανακαλύπτονται από τη σύγχρονη επιστήμη. Γενικά, οι φάσεις της Σελήνης θεωρούνται πως επηρεάζουν τη χημεία του σώματος και τα συναισθήματα μας, τα εσωτερικά μας ύδατα..

Η Αστρολογική και Συμβολική Προσέγγιση της Σελήνης

Η Σελήνη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ουράνια σώματα στην αστρολογική μελέτη και στην ανάλυση ενός ωροσκοπίου.

Στην αστρολογική ερμηνεία η Σελήνη, συμβολίζει το υποσυνείδητο και η φύση της είναι ευαίσθητη και δεκτική, καθώς έχει την ιδιότητα να αντανακλά προς τον εξωτερικό κόσμο ό,τι λαμβάνει. Εξαιτίας αυτής της δεκτικότητας, στο ωροσκόπιο, όταν σχηματίζει όψεις με τους πλανήτες, μάλλον θα αντλήσει ιδιότητες παρά θα δώσει. Τα χαρακτηριστικά της Σελήνης μοιάζουν με εκείνα του Καρκίνου, τον οποίο και κυβερνά, ενώ οι ιδιότητες της εκφράζονται στις δραστηριότητες του τέταρτου οίκου. Το νόημά της ακόμα συνδέεται με τα όνειρα, τον ψυχισμό, το συναίσθημα και τις οργανικές μας ανάγκες.

Σε ένα γενέθλιο χάρτη τα σεληνιακά χαρακτηριστικά ενός ατόμου μας προδιαθέτουν τη γενική του συμπεριφορά και αυτοέκφραση. Αντιπροσωπεύει τη μητέρα, τις συνθήκες στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης, αλλά και την παιδική ηλικία, ενώ στην ενήλικη ζωή δείχνει τις σχέσεις του με το κοινό. Επιπλέον, μας παρέχει στοιχεία για την οργανική κράση του ατόμου, τις κληρονομικές ασθένειες και τη μακροζωία, την ικανότητα συγκράτησης εικόνων, συγκινήσεων και εντυπώσεων, δείχνοντας έτσι την κατάσταση της μνήμης και του μυαλού των ανθρώπων.

Η αρνητική της λειτουργία χαρακτηρίζεται από υπερευαισθησία, συναισθηματική αστάθεια, ανησυχία, κακοκεφιά και υπέρ -προστατευτισμό.

Στη συνείδηση, φανερώνει την αίσθηση, τα ένστικτα και τις παρορμήσεις, τα αισθήματα σχετικά με το σπίτι και την οικογενειακή ζωή, τις ιδέες που δεν είναι αφηρημένες αλλά εφαρμόζονται σε συγκεκριμένους στόχους και πρακτικούς σκοπούς, ενώ επίσης φανερώνει την επιφυλακτικότητα, την οικονομία, τη δεκτικότητα, τη φαντασία, τον εντυπωσιασμό, την ευμεταβλητότητα και κάποιο είδος ψυχικής ικανότητας και μαντείας.

Στο σώμα φανερώνει, κατά μία γενική έννοια, την υπόσταση του σώματος, ως ξεχωριστής από τη ζωτικότητα που ρέει μέσω αυτής. Σχετίζεται με το στομάχι και την πέψη, την ουροδόχο κύστη, τα στήθη, τη μήτρα, τον τοκετό, τις γυναικείες λειτουργίες, εν μέρει το νευρικό σύστημα και ειδικά τον εγκέφαλο, τη βάση του εγκέφαλου και τα κατώτερα γάγγλια, τα μάτια και το αιθερικό διπλό του σώματος.

Σύμβολο της, είναι η ημισέληνος, (ημικύκλιο ή μηνίσκος), που είναι το κατ' εξοχήν σύμβολο της Μεγάλης Μητέρας, της σεληνιακής Βασίλισσας του Ουρανού και αποτελεί γνώρισμα όλων των θεαινών. Συμβολίζει επίσης την Ψυχή, το ένστικτο, την ατμώδη, πτητική και συνεχώς μεταβαλλόμενη ύλη. Η ημέρα που της αντιστοιχεί είναι η Δευτέρα και μέταλλο της θεωρείται το ασήμι.

Το επίπεδο της τροχιάς της, κλίνει ελαφρά προς το φαινομενικό επίπεδο τροχιάς της Γης (που ονομάζεται εκλειπτική), και έτσι το επίπεδο τροχιάς της Σελήνης διασχίζει - τέμνει την εκλειπτική κάθε δεκατρείς και μισή μέρες. Τα σημεία επαφής καλούνται Βόρειος και Νότιος Δεσμός, και είναι γενικά παραδεκτό από τη σύγχρονη αστρολογία, ότι οι Δεσμοί της Σελήνης, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες προς εξέταση, στην ανάλυση ενός αστρολογικού χάρτη, προκειμένου να προσδιοριστεί, ο ρόλος της ψυχής στην παρούσα ενσάρκωση, ο Σκοπός της, και η συμμετοχή της στην Εξελικτική Αλυσίδα. Και αυτό διότι αυτοί οι Δεσμοί, περιγράφουν τα καρμικά μαθήματα που η Ψυχή επέλεξε να βιώσει σε αυτή τη γήινη ζωή, με σκοπό την αργή και εξελικτική πορεία της προς την ανέλιξη. Από τους δύο Δεσμούς, το Βόρειο και το Νότιο, ο μεν πρώτος αφορά της «τάσεις» και τα μελλοντικά μαθήματα του ανθρώπου, ο δε δεύτερος, περιγράφει όλη την υποσυνείδητη γνώση και εμπειρία του ατόμου, από το Παρελθόν.

Η θέση της Σελήνης κατά τη στιγμή της γέννησης, λέγεται ότι αποκαλύπτει πολλά για τη σχέση του παιδιού με τη μητέρα του. Όταν ένας άνθρωπος γεννιέται σε «γέμιση» φαίνεται «νεότερος» και είναι πιο αντιδραστικός και ευερέθιστος, ενώ όταν κάποιος γεννιέται στη «χάση» μπορεί να φαίνεται γεροντότερος και πιο σκεπτικιστής.

Οι διαφορετικές φάσεις της Σελήνης και οι επιδράσεις τους, τόσο στη φύση όσο και στην καθημερινότητα του απλού ανθρώπου, καθώς και η επανάληψη, που έδινε ο ρυθμός της ίδιας της Σελήνης, ώθησαν τον άνθρωπο να δημιουργήσει κάποιους κανόνες εμπειρικούς, αποτέλεσμα της παρατήρησης των επιρροών σε όλους τους τομείς της ζωής: από την υγεία και τη διατροφή ως τις δουλειές του σπιτιού και του κήπου. Έτσι και ανάλογα με την κίνηση της Σελήνης, στη Νέα Σελήνη, καθώς και στο διάστημα μέχρι την Πανσέληνο, οτιδήποτε προσλαμβάνει το σώμα, για την ενδυνάμωση και την ενίσχυσή του δρα πολύ πιο αποτελεσματικά. Όσο περισσότερο γεμίζει η Σελήνη τόσο πιο αρνητική είναι η πορεία της ίασης και της επούλωσης τραυματισμών και εγχειρήσεων. Στη γέμιση και στην Πανσέληνο γεννιούνται περισσότερα μωρά.

Στην Πανσέληνο, γίνεται αισθητή η δύναμη της επιρροής της Σελήνης, πάνω στη Γη και στον άνθρωπο, στα ζώα και τα φυτά. Η αλλαγή κατεύθυνσης των σεληνιακών ωθήσεων από τη γέμιση στη χάση, γίνεται τότε εντονότερα αισθητή από ότι στη Νέα Σελήνη. Οι «σεληνομανείς» άνθρωποι υπνοβατούν, οι πληγές ματώνουν εντονότερα, τα θεραπευτικά βότανα που μαζεύονται τότε έχουν αυξημένες θεραπευτικές ιδιότητες και τα δέντρα που κλαδεύονται μπορεί να ξεραθούν. Η αστυνομία σε πολλά μέρη ενισχύει τις περιπολίες της, γιατί αυξάνονται η εγκληματικότητα και τα ατυχήματα, και οι μαίες βρίσκονται σε μεγαλύτερη ετοιμότητα.

Στη χάση της Σελήνης, οι εγχειρήσεις έχουν μεγαλύτερη επιτυχία απ' ότι άλλες περιόδους. Όλες οι δουλειές του σπιτιού γίνονται με μεγαλύτερη ευκολία. Ακόμα και αυτοί που τρώνε λίγο περισσότερο, δεν παίρνουν τόσο γρήγορα επιπλέον κιλά. Πολλές δουλειές στη φύση και στον κήπο ευνοούνται αυτή την περίοδο, όπως η σπορά και το φύτεμα υπόγειων βολβοειδών λαχανικών.

Γενικότερα η Σελήνη στη γέμιση εφοδιάζει, προγραμματίζει, αναλαμβάνει δυνάμεις, οικοδομεί, αποθηκεύει ενέργεια, συγκεντρώνει δύναμη, προτρέπει για φροντίδα και ανάπαυση. Η Σελήνη στη χάση ξεπλένει, αποβάλλει ιδρώτα, εκπνέει, στεγνώνει, προτρέπει για δραστηριότητα και κατανάλωση ενέργειας.

Η Σελήνη είναι ο συλλέκτης των όψεων και επιρροών και ενεργεί μόνο σε συμφωνία με το ζώδιο στο οποίο βρίσκεται, μη διαθέτοντας δική της συγκεκριμένη φύση. Στην πραγματικότητα χρωματίζεται, όπως θα λέγαμε, από το ζώδιο μέσω του οποίου περνάει. Η λειτουργία της και η αποστολή της είναι να αντανακλά το φως. Καθώς διέρχεται από τον Ήλιο, μαζεύει τις επιρροές στο δρόμο της, μέχρις ότου φτάσει στην Πανσέληνο. Από εκεί και πέρα φορτωμένη με τους καρπούς της εμπειρίας από τον Ήλιο, αναδύεται και πάλι, καθαρμένη για μια νέα εμπειρία.

Από την άποψη της εσωτερικής αστρολογίας, το ζώδιο της Σελήνης, υποδεικνύει την προσωπικότητα που εκφράζει την ατομικότητα, παρέχει την κλίση «να δημιουργούνται εκείνες οι συνθήκες που οδηγούν στους σημαντικούς και κρίσιμους μετασχηματισμούς του ένστικτου σε διανόηση», κάτω από την επιρροή εκείνης της ενέργειας που προκαλεί αρμονία μέσα από τη διαμάχη. Είναι η μητέρα, της φύσης της μορφής, και αντανακλά τον Ήλιο ή την όψη του Πατέρα. Κυβερνά τη μορφή και είναι η θέληση του Θεού να εκδηλώνεται με τη μεσολάβηση της μορφής.

Στο καββαλιστικό Δέντρο της Ζωής, η Σελήνη αντιστοιχεί στη Σφαίρα του Γεσούντ, που βρίσκεται στη Μεσαία Στήλη, φέρει τον τίτλο Θεμέλιο και έχει σαν πνευματική εμπειρία το όραμα του Μηχανισμού του Σύμπαντος. Θεωρείται Δέκτης των Εκπορεύσεων καθώς συγκεντρώνονται εκεί όλες οι εκπορεύσεις των άλλων Σεφιρώθ, λίγο πριν το Ναδίρ της εξέλιξης, στο Μαλκούτ, το φυσικό πεδίο. Στο Γεσούντ αποδίδονται οι σεληνιακές θεότητες κάθε μυθολογικού πάνθεου με χαρακτηριστικότερες τις ελληνικές θεότητες 'Aρτεμη (παρθένος), Σελήνη (ώριμη) και Εκάτη (γριά), αλλά και την αιγυπτιακή Ίσιδα, που εμπεριέχει στην φύση της αυτή την τριάδα. Οι τρεις αυτές θεότητες σχετίζονται με διαφορετικές όψεις της σεληνιακής λειτουργίας έτσι όπως υπαγορεύεται από τη ρυθμική και ρευστή φύση της Σελήνης.

Στο Γετζιρατικό Κείμενο, η Ένατη Ατραπός, που αντιστοιχεί στη Σελήνη, αναφέρεται ως Καθαρή Διάνοια γιατί «εξαγνίζει τις Εκπορεύσεις, επαληθεύει και διορθώνει το σχεδιασμό των απεικονίσεών τους και ρυθμίζει την ενότητα που χρειάζονται, χωρίς ελάττωση ή διαίρεση».

Στο Μικρόκοσμο - άνθρωπο, το Γεσούντ, αντιστοιχεί στα όργανα αναπαραγωγής, υπονοώντας έτσι, τις λεπτότερες όψεις της σεξουαλικής λειτουργίας που είναι αιθερικές και μαγνητικές.

Στο βιβλίο Μυστική Καββάλα, η Ντίον Φίορτιουν, αναφέρει ότι «Το Γεσούντ είναι η Σφαίρα της Σελήνης και για να κατανοήσουμε τη σημασία του πρέπει να γνωρίσουμε κάτι για τη σχέση της Σελήνης με τον αποκρυφισμό. Οι Μυημένοι πιστεύουν πως η Σελήνη αποχωρίστηκε από τη γη σε μια περίοδο που η Εξέλιξη βρισκόταν στο μεταίχμιο μεταξύ της αιθερικής φάσης ανάπτυξής της και της φάσης της πυκνότερης ύλης. Αυτοί που γνωρίζουν την αστρολογική ορολογία ξέρουν πως η αιχμή είναι η φάση στην οποία αναμιγνύονται οι επιδράσεις δύο ζωδίων. Η Σελήνη έχει κάτι το υλικό στη φύση της και το βλέπουμε τα βράδια στον ουρανό αλλά το σημαντικό μέρος της φύσης της είναι αιθερικό, γιατί η Σελήνη βρισκόταν στο αποκορύφωμα της κατά την διάρκεια της εξελικτικής φάσης ανάπτυξης της αιθερικής μορφής. Αυτός είναι και ο λόγος που αυτή η φάση ονομάζεται από τους αποκρυφιστές, ''Σεληνιακή Φάση Εξέλιξης''».

Το Γεσούντ είναι η σφαίρα εκείνης της παράξενης ουσίας, που μοιάζει τόσο με τη νοητική όσο και με την υλική και ονομάζεται ο Αιθέρας των Σοφών ή 'Aκασα ή Αστρικό φως, ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη ορολογία.

Ο Ίσραελ Ρεγκάρντιε στο βιβλίο Η Καββάλα και τα Σύμβολά της αναφέρει ότι το Γεσούντ αποτελεί τη λεπτή βάση επάνω στην οποία στηρίζεται ο φυσικός κόσμος και σύμφωνα με τον Ελιφάς Λεβί και τη μαντάμ Μπλαβάτσκι αυτό είναι το Αστρικό Πεδίο. Επειδή κατά μία έννοια, είναι παθητικό και αντανακλαστικό των κατερχόμενων ενεργειών, θεωρείται σεληνιακής φύσης, μια και η Σελήνη αντανακλά με τον ίδιο τρόπο το ηλιακό φως. Αναφέρει σχετικά: «Το Αστρικό Φως είναι ένα ρευστό ή διάμεσο εξαιρετικά λεπτής ύλης, που διαπερνάει τα πάντα και βρίσκεται παντού. Πρόκειται για μια ουσία ηλεκτρομαγνητικής φύσης, σε κατάσταση υψηλής λεπτότητας, που αποτελεί το πρότυπο επάνω στο οποίο είναι δομημένος ο φυσικός κόσμος. Είναι η ατέλειωτη, η αμετάβλητη, αμπώτιδα και πλημμυρίδα των κοσμικών δυνάμεων, οι οποίες εγγυώνται στην έσχατη ανάγκη τη σταθερότητα του κόσμου και εξασφαλίζουν τα θεμέλια του». Σύμφωνα με την απόκρυφη παράδοση, αυτός ο μοναδικός γήινος δορυφόρος είναι ένα νεκρό αν και ζωντανό σώμα, του οποίου τα μόρια είναι γεμάτα από ενεργητική και καταστροφική ζωή και από ισχυρή μαγική δύναμη.

Σύμφωνα με την αστρολογία, η Σελήνη συμβολίζει την άποψή μας για τον κόσμο, ένα τρόπο όρασης που είναι διαφορετικός για διαφορετικούς ανθρώπους. Ενσωματώνει το φως και το σκοτάδι, την ανάπτυξη και την παρακμή. Είναι το «μάτι» του νου. Τρέφεται από αληθινό φως, αλλά μετατρέπει σε μορφές και εικόνες με την βοήθεια των σκέψεων και των συναισθημάτων, αντανακλάσεις της πραγματικότητας, αλλά όχι την ίδια την πραγματικότητα. Κυβερνά την παλίρροια της φυτικής ζωής, την ετήσια διαδοχή και πιθανά το σχέδιο, της ατομικής ανάπτυξης που απηχεί τις φάσεις αυτής της ίδιας της σελήνης, η οποία γεμίζει και αδειάζει. Είναι η Θηλυκή Αρχή, αντιπροσωπεύει τη μήτρα της Μεγάλης Μητέρας, που χαρίζει την ζωή και την αφθονία. Είναι η πηγή κάθε εκδήλωσης του φυσικού κόσμου, έτσι ο συντονισμός με τις ενέργειές της, βοηθά ώστε να αναδυθούν θηλυκές ποιότητες όπως είναι η αγάπη, η κατανόηση, η δεκτικότητα, η ομορφιά, η έμπνευση, η διαίσθηση και ο σεβασμός στη ζωή.

«…η Σελήνη μοιάζει με το σώμα του ανθρώπου,
φέρνει κάτω στη Γη τη δόξα των άλλων πλανητών,
που κάνει τη Γη να γεννά, όλα τα δημιουργήματα,
τα οποία περπατούν στην επιφάνειά της.»
                                                               Αμπραάμ Αρενεζια

Bιβλιογραφία

• Cherry Gilchrist, Πλανητικός Συμβολισμός στην Αστρολογία, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, 1983.
• Ζαν Ρισπέν, Ελληνική Μυθολογία, Εκδόσεις Τριήρης,1990.
• Έσθερ Χάρντιγκ, Τα Μυστήρια των Γυναικών, Εκδόσεις Σπαγγειρία, Θεσσαλονίκη, 2005.
• Πάουνγκερ Πόπε, Οι επιρροές της Σελήνης στη ζωή μας, Εκδόσεις, Νότος, Αθήνα, 2003.
• Dion Fortune, Η Μυστική Καββάλα, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα, 1986.
• Όλγα Κάσσα, Εγχειρίδιο Αστρολογίας, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα 2001.
• Μάργκαρετ Χόουον, Σύγχρονη Αστρολογία, Εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1982.
• Alan Leo, Αστρολογία Εσωτερική και Εξωτερική, Εκδόσεις Ιάμβλιχος. Αθήνα 1993.
• Israel Regardie, Η Καββάλα και τα Σύμβολά της, Εκδόσεις Ιάμβλιχος, Αθήνα, 1991.

Ε.Γ.