Αν αφεθούμε στην αχλύ του χρόνου, ακολουθώντας προς τα πίσω τα χνάρια της μυστηριακής καταγωγής του ανθρώπινου γένους, προβάλλει εμπρός μας το όραμα μιας εποχής όπου η υγεία υπήρξε η φυσική μας κατάσταση πριν η αρρώστια εισβάλει, επιβάλλοντάς μας τις εύθραυστες ισορροπίες της. Οι μυθολογίες μας αντανακλούν μια τέτοια περίοδο Χάριτος, μια γαλήνια εποχή όπου ο άνθρωπος γνώρισε την αρμονία και την ευδαιμονία, έναν παράδεισο που για κάποιο λόγο χρειάστηκε να στερηθεί. Είτε αυτό συμβαίνει για να βιώσουμε τον ατέρμονα κύκλο της ύπαρξης, μέσα από έναν αέναο χορό μετενσάρκωσης, είτε απλώς γιατί έχουμε προσωρινά χάσει το κλειδί της ισορροπίας μας, παραμένει ως γεγονός πως όλοι είμαστε εν δυνάμει ασθενείς, και πως αυτό κοστίζει στον καθένα μας ακριβά.

Πολλοί θα αντικρούσουν τον παραπάνω οραματισμό του παραδείσου και της «Πτώσης», λέγοντας πως το παρελθόν του ανθρώπινου είδους κάθε άλλο παρά υγεία έχει να επιδείξει, και πως οι μακρινοί πρόγονοί μας είχαν την ατυχία να ζουν λίγο και δύσκολα. Ακόμη κι αν είναι έτσι, υπάρχει μια άλλη αλήθεια που αρκεί για να μας βάλει σε σκέψη: στην ιατρική είναι συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα με τις λεγόμενες ενεργειακές θεραπείες, ένας άνθρωπος που θα βρεθεί σε κατάσταση πραγματικής και πλήρους υγείας, να αναγνωρίζει αυτή την κατάσταση ως τη μόνη φυσική του κατάσταση. Παρότι μπορεί ποτέ πριν στη ζωή του να μην είχε βιώσει τον εαυτό του χωρίς αρρώστια, περιγράφει τη θεραπεία του σαν επιστροφή σε κάτι που βαθιά μέσα του γνωρίζει πολύ καλά. Είναι μια επιστροφή σε έναν βαθύτερο εαυτό, του οποίου μόνιμη φυσική κατάσταση είναι η Υγεία.

Γιατί Αρρωσταίνουμε;

Για να κατανοήσουμε το πώς αναπτύσσονται οι ασθένειες, είναι βασική η έννοια της ειδικής ευαισθησίας ενός οργανισμού ως προς το παθογόνο αίτιο, για παράδειγμα προς έναν μικροοργανισμό. Όταν ο οργανισμός μας εκτίθεται σε ένα ισχυρό παθογόνο αίτιο, τότε η συχνότητα δόνησης του ενεργειακού του πεδίου αλλάζει. Αντίθετα με ό,τι θεωρεί η συμβατική ιατρική, για να φθάσει κανείς στο σημείο να αρρωστήσει π.χ. από ένα μικρόβιο, πρέπει το σύστημά του να έχει ήδη μια συνάφεια με το μικρόβιο, να υπάρχει δηλαδή ομοιότητα ανάμεσα στη συχνότητα δόνησης του οργανισμού και σε εκείνη του μικροβίου ή του ιού. Αυτό ερμηνεύει το γιατί μπορεί ένας ολόκληρος πληθυσμός να εκτίθεται στο ίδιο μικρόβιο, αλλά να μην νοσούν όλα τα άτομα. Στην ουσία, υπάρχει αυτή η ενεργειακή συνάφεια, το άτομο έχει ανοσία για τη συγκεκριμένη πάθηση και δεν υπάρχει περίπτωση να νοσήσει από αυτή. Καθένας μας έχει ορισμένες τέτοιες ευαισθησίες και προδιαθέσεις σε ορισμένους τύπους ασθένειας, όπως επίσης και ευπαθή σημεία, δηλαδή όργανα ή συστήματα που είναι πιο αδύναμα και επιρρεπή να νοσήσουν.

Η ευαισθησία δεν περιορίζεται στο σωματικό επίπεδο. Ο ίδιος ακριβώς μηχανισμός καθορίζει αν ένα άτομο θα έχει επιρρέπεια σε ψυχικές ή νοητικές παθήσεις, αν έχει ροπή και αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσει για παράδειγμα σχιζοφρένεια, γεροντική άνοια, κλπ. ή αντίθετα να μην κινδυνεύει από τέτοιες παθήσεις. Όλα τα επίπεδα του οργανισμού, σωματικό, συγκινησιακό και διανοητικό, έχουν έναν ενιαίο αμυντικό μηχανισμό και η στρατηγική τους υπακούει στους ίδιους ακριβώς νόμους. Στην ουσία, διαχωρισμός ανάμεσα στα τρία επίπεδα δεν υφίσταται, είναι απλώς μια τεχνητή διάκριση που κάνουμε για λόγους συνεννόησης.

Έτσι, μπορούμε να συμπεράνουμε πως κάθε άνθρωπος, σε μια δεδομένη στιγμή της ζωής του, παρουσιάζει ευαισθησία μόνο σε μια ορισμένη ομάδα παθήσεων και ουσιαστικά δεν κινδυνεύει από τις υπόλοιπες. Αυτό έχει τεράστια σημασία για τον γιατρό, για παράδειγμα τον Ομοιοπαθητικό γιατρό, ή όποιον άλλον διαθέτει κάποιο επιστημονικό τρόπο να διακρίνει αυτές τις ευαισθησίες, αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή, ο οποίος, έχοντας αυτά κατά νου, μπορεί να «διαβάζει» το ίδιο το σώμα του, ίσως καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Ο οργανισμός ελέγχει διαρκώς τον εαυτό του και έχει τρόπους να στέλνει διαρκώς προς τη συνείδηση «αναφορές» σχετικά με την κατάστασή του. Αν αξιοποιήσει κανείς αυτά τα προειδοποιητικά σήματα, είναι πιθανό να προλάβει σχεδόν οποιαδήποτε παθολογική εκδήλωση. Το πρόβλημα όμως είναι πως ο τρόπος με τον οποίο ζούμε σήμερα, λίγο-πολύ μας αποξενώνει από τις διαδικασίες του σώματός μας και μας αποκόπτει από την δυνατότητα επίγνωσης της κατάστασής μας. Έτσι, συχνά οι προειδοποιητικοί μας μηχανισμοί μένουν αναξιοποίητοι.

Υπάρχουν πολλά τέτοια καθημερινά παραδείγματα: συχνά βλέπουμε κοντινά μας άτομα που η ζωτική τους δύναμη πάσχει, τα ίδια όμως δεν αντιλαμβάνονται πως έχουν μπει σε μια τροχιά αρρώστιας, ενώ στους γύρω τους αυτό είναι εύκολα ορατό. Και βέβαια, τα προειδοποιητικά «καμπανάκια» δεν προέρχονται μόνο από μέσα μας, αλλά μπορεί και πρέπει να προέρχονται επίσης από τους κοντινούς μας ανθρώπους. Καθώς όμως σήμερα η συνοχή του κοινωνικού ιστού έχει αρχίσει να χαλαρώνει, συχνά στο άτομο δεν φτάνει κανένα σαφές προειδοποιητικό σήμα από πουθενά, και έτσι δίνεται στην αρρώστια η ευκαιρία να συνεχίσει να αναπτύσσεται.

Ο Νόμος της Αιτιώδους Συνάφειας

Σε μια ασθένεια δεν έχουν σημασία μόνο τα δεδομένα της στιγμής που αυτή εκδηλώνεται. Ο ασθενής θεωρεί συνήθως πως η αρρώστια του εμφανίστηκε με τρόπο τυχαίο, συμπτωματικό. Όμως, όποιος έχει κάποτε παρατηρήσει αρκετά το σώμα ή το πνεύμα του, αναγνωρίζει πως η έννοια του τυχαίου είναι μάλλον μια βολική ερμηνεία. Κάθε διαταραχή απαιτεί, προκειμένου να εξελιχθεί, ένα χρονικό βάθος, που εκτείνεται προς το παρελθόν αλλά και προς το μέλλον. Οι ρίζες κάθε αρρώστιας βρίσκονται σε οτιδήποτε έχει προηγηθεί στο παρελθόν, τόσο στο ατομικό μας παρελθόν (παιδικά χρόνια, παλιά προβλήματα υγείας, παλαιότερες επιλογές και κατευθύνσεις), όσο και στο συλλογικό μας παρελθόν ως είδους: Ο άνθρωπος, μέσα στην πορεία του στον χρόνο «παράγει» με τις επιλογές του την ίδια την παθολογία του. Θυμηθείτε τον μύθο όπου ο Ηρακλής καλείται να επιλέξει ανάμεσα στους δύο συμβολικούς δρόμους, της Αρετής και της Κακίας. Όπως συμβαίνει σε κάθε Μύθο, ο Ήρωας είναι απλώς ένα σύμβολο για τον καθένα από μας, και το σταυροδρόμι, η κρίσιμη επιλογή γίνεται κάθε στιγμή της ζωής μας.

Τα παραπάνω διασταυρώνονται με την παλιότερη θεωρία των μιασμάτων, πρόγονο κατά κάποιον τρόπο της σύγχρονης θεωρίας περί γενετικών προδιαθέσεων. Η μιασματική θεωρία λέει πως, όπως ακριβώς και με κάθε άτομο χωριστά, ολόκληρη η ανθρωπότητα συσσωρεύει με τον καιρό τάσεις προς ορισμένες χρόνιες παθήσεις ή ομάδες παθήσεων, οι οποίες εδραιώνονται και περνούν μάλιστα από γενιά σε γενιά, καθορίζοντας έτσι για κάθε μεγάλη χρονική περίοδο μια κυρίαρχη παθολογία. Ως βασική πηγή αυτής της διαδικασίας, και πηγή κάθε αρρώστιας, κρίνεται η βαθύτερη σύγκρουση ανάμεσα στο «θέλω» και το «πράττω» του ανθρώπου. Τα κίνητρα της πλειονότητας των πράξεών μας, τα κρυφά ελατήρια πίσω από κάθε επιλογή, είναι κατά κανόνα εγωιστικά, γιατί πηγάζουν από την απουσία αισθήματος ασφάλειας.

Εδώ μπορεί κανείς να βρει επίσης αναλογίες με την ανατολική έννοια του κάρμα, το οποίο θεωρείται πως καθένας μας συσσωρεύει ως αποτέλεσμα όλων των προηγούμενων πράξεών του. Αυτή η αντίληψη συνδέει τα πάντα μεταξύ τους με ένα λεπτό, όχι πάντα ορατό δίχτυ από συσχετισμούς αιτίου-αποτελέσματος. Όλα έχουν μεταξύ τους μια κρυφή αιτιώδη συνάφεια, τίποτε από όσα κάνουμε δεν είναι τυχαίο ή ασήμαντο αν ειδωθεί σε μια πλατιά χρονική κλίμακα. Μάλιστα, εδώ η κλίμακα ξεπερνά κατά πολύ τα στενά όρια μιας ανθρώπινης ζωής, αφού συνδέεται με τον κύκλο των μετενσαρκώσεων της ψυχής, που θεωρείται πως κουβαλά, από σώμα σε σώμα, τις συνέπειες όλων των πράξεων που έγιναν σε προηγούμενες ζωές.

Η Εποχή της Ενοχής και η Κρίση της Κοινωνίας

Ίσως για τον δυτικό τρόπο σκέψης, που είναι σε μεγάλο βαθμό μπολιασμένος με το μικρόβιο της ενοχής, αυτό ακούγεται σαν το άτομο να φορτώνεται ένα ακόμη δυσβάσταχτο βάρος ενοχικού χρέους. Όμως για τις ανατολικές ερμηνείες, συμβαίνει μάλλον το εντελώς αντίθετο. Αυτή η πίστη αφαιρεί από τους ώμους του ατόμου τη διαρκή αγωνία μιας σύντομης και ανάξιας ζωής, εισάγοντας στην καθημερινότητά του την έννοια του απόλυτου και ενός Φιλικού Απείρου.

Πώς μπορεί να ωφεληθεί κανείς πρακτικά από μια τέτοια θεώρηση;

Χρησιμοποιώντας την για να απενοχοποιήσει τη ζωή του από το βάρος, ώστε να μάθει να εντοπίζει και να σέβεται τις ιδιαίτερες τάσεις και ικανότητες με τις οποίες ήρθε στη ζωή, εξίσου όμως και τις αδυναμίες και τις ανεπάρκειές του. Υγεία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κατανόηση και αποδοχή του εαυτού, και σε αυτόν τον τομέα ο σημερινός άνθρωπος πάσχει σοβαρά, καθώς βρίσκεται σε μόνιμη κρίση αυτοαμφισβήτησης. Όμως, όσο περισσότερο η ανθρωπότητα μοιάζει να αφήνεται στα μίση και τα πάθη της, τόσο περισσότερο μια βαθιά, κρυφή δυναμική εργάζεται εντονότερα για την απελευθέρωσή της. Μέσα στην κορύφωση μιας κατάστασης ενυπάρχει ο σπόρος του αντιθέτου της.

Κάθε προσπάθεια να περιορίσει κανείς το ζήτημα της σωματικής υγείας στα σωματικά μεγέθη της και μόνο είναι καταδικασμένη. Ο άνθρωπος είναι σύνθετος και ενιαίας, και πίσω από κάθε σωματική εκδήλωση κρύβονται πάντα βαθύτερες ψυχοσωματικές διαστάσεις. Αυτό μας δημιουργεί κάποιο φόβο, γιατί καλούμαστε να αντικρίσουμε την προοπτική του αγνώστου. Έτσι, δυστυχώς, συχνά ο γιατρός και ο ασθενής επιλέγουν, κοινεί συναινέσει, να καταφύγουν στη σιγουριά της απλοποίησης μιας μηχανικής ιατρικής, που αποσιωπά και αποκρύπτει κάθε ψυχολογική διάσταση της ασθένειας. Δυστυχώς αυτή η πρακτική, στην προσπάθειά της (καταρχήν καλοπροαίρετη) να μας απαλλάξει από ένα άγχος, κλείνει τα μάτια -και τις πόρτες- σε πολύ πιο βαθιές και ουσιαστικές θεραπείες.

Στο άμεσο μέλλον, αυτό το κενό θα το καλύψει μια σταδιακή στροφή, κοινοί προς το Ολιστικό θεραπευτικό μοντέλο. Η βιοϊατρική αντίληψη έχει πια φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων της ως προς τη θεραπεία και στρέφεται μόνη της ενστικτωδώς προς μια πλατύτερη εικόνα. Αν και τα αντανακλαστικά του ιατρικού κόσμου μοιάζουν εξαιρετικά αργά, ίσως περισσότερο από κάθε άλλου επιστημονικού κλάδου, η αλλαγή είναι ήδη ορατή. Το μέλλον της θεραπευτικής είναι μονόδρομος και είναι βέβαιο πως οι θεραπείες που δρουν στο ενεργειακό επίπεδο, για παράδειγμα η Ομοιοπαθητική, ο Βελονισμός, το Σιάτσου, το Ρέικι και τόσες άλλες, θα ενταχθούν κάποια στιγμή πλήρως στο δυναμικό της.

Αλυσίδες Μέσα στον Χρόνο

Μέσα από τα ιατρικά ιστορικά των ανθρώπων βλέπει κανείς ξεκάθαρα να ξεδιπλώνονται οι αλυσίδες της παθολογίας: Πώς τα τωρινά τους χρόνια συμπτώματα κατάγονται ξεκάθαρα από τις παλιότερους κρίκους, τις ξαφνικές μεταβολές, τα τραυματικά συμβάντα, τις ψυχικές καταπονήσεις ή τις παλιότερες παθήσεις τους, και πώς οι συνέπειες όλων αυτών, με τον χρόνο στην υγεία του ατόμου, παγιώνονται. Το ίδιο βλέπει κανείς και αν επικεντρωθεί στα κύρια συναισθήματα, ιδίως τα αρνητικά, που συχνά μας ακολουθούν ολόκληρη ζωή: Για παράδειγμα, μια ενοχή που μπορεί να ξεκίνησε από ένα όχι ιδιαίτερα σημαντικό περιστατικό, αν βρει πρόσφορο έδαφος μπορεί να εδραιωθεί, να παγιωθεί, αρχίζοντας πλέον να ορίζει το άτομο, κατά κάποιο τρόπο σαν να έχει πάρει τη θέση του.

Το αλλοτινό συμβάν γίνεται σκληρό καλούπι που μας καθορίζει και μας αλυσοδένει στα βράχια του περιορισμού, κάποτε χωρίς να μπορούμε να το αντιληφθούμε. Ποιο είναι το αντίδοτο; Όσο λιγότερο στατικός επιλέγει κανείς να είναι στη ζωή του, τόσο πιο δύσκολο είναι να αναπτυχθούν αυτά τα δεσμά. Η αυθόρμητη αλλαγή είναι ο φυσικός τρόπος ύπαρξης του ανθρώπου, η καθήλωση είναι η αφύσικη επιλογή, ένας μηχανισμός παθογόνος.

Είναι δύσκολο να αποδεχτεί κανείς την ίδια του την πολυπλοκότητα. Για παράδειγμα, το μυαλό μας προτιμά να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα υγείας παίρνοντας ένα χάπι, παρά βάζοντας σε κίνηση μια ολόκληρη διαδικασία αυτογνωσίας. Γι αυτό δεν ευθύνονται η αδράνεια ή η τεμπελιά, αλλά ένας βαθύς φόβος που μας αναγκάζει να «βλέπουμε» γνωστό περιβάλλον εκεί όπου υπάρχει μόνο άγνωστο προς διερεύνηση. Έτσι ξεχνάμε πως τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση την παίρνει κανείς όταν βιώνει την κάθε μέρα του σε προσωπικό καθεστώς ελευθερίας. Αυτή ακριβώς η ελευθερία είναι που εξασφαλίζει την υγεία, και το αντίστροφο.

Πόσο σημαντικός άραγε είναι ο ρόλος του ψυχισμού στην ανάπτυξη μιας «αμιγώς σωματικής» αρρώστιας; Σκεφτείτε παραδείγματα ανθρώπων γύρω μας που έχουν, για παράδειγμα, μια τάση προς την αυτολύπηση και τη μιζέρια. Εξαιτίας εσωτερικών ψυχικών λόγων έχουν επιλέξει για τον εαυτό τους την εικόνα-πρότυπο του άτυχου ή του δυστυχισμένου. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως τέτοιοι άνθρωποι αποδεικνύονται κατά κανόνα απόλυτα συνεπείς με την «εικόνα εαυτού» που έχουν ασπαστεί: Συνήθως δηλαδή, δεν τους λείπουν οι παθήσεις ούτε τα δυσάρεστα συμπτώματα που να «επιβεβαιώνουν» αυτή την εικόνα. Δηλαδή, προηγείται μια επιλογή ή απόφαση, η οποία τηρείται κατά γράμμα. Άρα, η θεραπεία μιας τέτοιας κατάστασης α) δεν μπορεί να περιοριστεί στο σωματικό επίπεδο, γιατί η απόφαση παραμένει και θα γεννήσει στο μέλλον νέα συμπτώματα, β) δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει μια προσπάθεια αλλαγής αυτού του βασικού προτύπου, της στάσης ζωής και της εικόνας του ατόμου για τον εαυτό του. Έτσι, η χαρακτηριστική συνέπεια οι άνθρωποι που επιδεικνύουν απέναντι στην αρρώστια τους θα μπορέσει να μετατραπεί σε συνέπεια απέναντι στην υγεία και τη λειτουργικότητα. Παρότι συχνά γραπωνόμαστε απελπισμένα από τις αρρώστιες μας, σαν να επρόκειτο για σωτηρία, κανείς μας δεν επιθυμεί να είναι δυστυχής. Απλά δεν ξέρουμε πώς ακριβώς να είμαστε ευτυχείς.

Διαιώνιση της Αρρώστιας και Αιώνιο Τώρα

Τελικά, οι αρρώστιες της ανθρώπινης ύπαρξης είναι άραγε κυρίως το αποτέλεσμα μιας σειράς από λάθη που κάναμε ως είδος στη διάρκεια της μακραίωνης εξέλιξής μας πάνω στη Γη; Ή ίσως αποτέλεσμα φόβων και άλλων νοητικών περιορισμών που συσσωρεύσαμε; Μήπως φταίει η δυσκολία που έχει το είδος μας να ζήσει σε πλήρη ελευθερία, η αδυναμία μας να βιώνουμε τους εαυτούς μας ως αυθύπαρκτες οντότητες, που πατάνε γερά πάνω στη Γη, αλλά που ταυτόχρονα επιτρέπουν στον εαυτό τους να αιωρούνται μέσα σε μια απόλυτη ρευστότητα; Μήπως πάλι, η κύρια πηγή της ασθένειας, ατομικής ή συλλογικής είναι καθαρά ενεργειακή, μήπως δηλαδή αρρωσταίνουμε όταν παρουσιαστεί έλλειμμα σε κάποια ζωτικά πεδία που μας διατηρούν ζωντανούς; Και οι δύο ερμηνείες είναι σωστές, απλώς συμπληρώνουν η μια την άλλη. Στα ζητήματα της υγείας δεν υπάρχει συνήθως αποκλειστική απάντηση.

Στα πλαίσια της κοσμολογίας, πιθανολογείται πως ίσως υπάρχουν πολλά παράλληλα σύμπαντα ή παράλληλες πραγματικότητες. Τι μπορεί να μας προσφέρει αυτή η άποψη και πώς μπορεί να μας βοηθήσει μια κοσμολογική, δηλαδή φιλοσοφική, ερμηνεία να γίνουμε πιο υγιείς; Κατά τρόπο αντίστοιχο, μπορεί να θεωρήσει κανείς πως υπάρχουν και άπειρες «παράλληλες» πραγματικότητες για την ατομική υγεία καθενός από μας, δηλαδή άπειρος αριθμός ξεχωριστών δυνατοτήτων, που αντιπροσωπεύουν άπειρα διαφορετικά «σενάρια» για την πορεία της ζωής μας. Η εκδοχή που βιώνουμε κάθε στιγμή είναι αυτή που εμείς έχουμε επιλέξει. Δεδομένης της απουσίας σιγουριάς μέσα στις διαδικασίες του σύμπαντος, η ευελιξία αναδεικνύεται σε αναγκαίο χαρακτηριστικό επιβίωσης για κάθε οργανισμό.

Σε πείσμα της ανάγκης μας για ορισμούς και παγκόσμιους νόμους, όσο πιο υγιής και ελεύθερος είναι κανείς τόσο λιγότερη είναι η ανάγκη του, όπως π.χ. με το να κατέχει την «απόλυτη» αλήθεια. Αντίθετα όσο πιο δεσμευμένος είναι, τόσο περισσότερο είναι αναγκασμένος να βιώνει διαρκώς τον εαυτό του οπουδήποτε αλλού παρά στο Τώρα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων ζούμε τη συντριπτική πλειονότητα των στιγμών μας σκεπτόμενοι κάποιες άλλες στιγμές: επιθυμώντας ένα μέλλον που θα έρθει, ή αναπολώντας ένα χαμένο, συνήθως εξιδανικευμένο, παρελθόν. Όλα σπαταλιούνται στο πριν και το μετά, τίποτα για το τώρα. Όμως ο μόνος χρόνος που δεν είναι φανταστικός είναι ετούτη εδώ η στιγμή, μόνο εδώ και τώρα είναι κανείς ευτυχής ή δυστυχής, μόνο το τώρα υπάρχει για να βιώσεις την ευεξία της υγείας ή τον πόνο της αρρώστιας. Ακόμη και η έμμονη ενασχόληση με το πριν και το μετά, τώρα συμβαίνει.

Καλύτερη υγεία σημαίνει πως νιώθει κανείς πιο ελεύθερος, πως επιτρέπει στον εαυτό του να αφεθεί στο τώρα, να βιώσει την αιωνιότητα μέσα από την κάθε του στιγμή.

Σε αντίθεση με την ευελιξία των υγιών, το χαρακτηριστικό της αρρώστιας είναι η τάση να αναπαράγει τον εαυτό της, να γίνεται χρόνια. Η αρρώστια δεν έχει φαντασία, κινείται κόντρα στη φαντασία, χωρίς ευελιξία. Δείτε αυτό το κακόγουστο σύμπτωμα της ανθρωπότητας, τον Πόλεμο. Αμέτρητες χιλιετίες πέρασαν, λαοί ήρθαν και έφυγαν, ο άνθρωπος εξελίχθηκε, ένα σωρό αλλαγές άφησαν σημαντικά ίχνη στον πολιτισμό και στον τρόπο ζωής μας, κι όμως ο Πόλεμος παραμένει και σήμερα μία από τις αγαπημένες ενασχολήσεις του είδους μας.

Τελικά, τι είναι Αυτό που Θεραπεύει;

Είναι ενδιαφέρον πως αυτό που πάντα αναζητεί ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να ξαναγίνει ή να παραμείνει υγιής, είναι η επαφή του με κάτι που να τον εμπεριέχει, με ένα σύνολο ευρύτερο από τον ίδιο, από το οποίο φαίνεται να αντλεί τη δύναμή του. Και όντως, κάθε κλυδωνισμός της ψυχικής υγείας συνοδεύεται από μια αίσθηση αποχωρισμού από το Όλον, μια χαρακτηριστική αίσθηση αποκοπής από κάτι το ευρύτερο. Η ιατρική γίνεται ουσιαστικά όλο και πιο υποχρεωμένη να συμπεριλάβει την Πνευματική αναζήτηση των ανθρώπου, αφού είναι φανερό πως πίσω από κάθε ενέργειά μας, και ομοίως πίσω από κάθε παθολογική εκδήλωση, υπάρχει ένα Υπερβατικό κίνητρο, μια προσπάθεια να αγγίξουμε κάτι που ξεπερνά τα καθημερινά και θα μας φέρει σε επαφή με τον βαθύτερο μας εαυτό.

Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα θεωρία που ερμηνεύει όλες τις έξεις, ακόμη και τις ισχυρές εξαρτήσεις από ουσίες, πάνω σε αυτή τη βάση. Κάθε επιλογή του οργανισμού, ακόμη και η πιο αυτοκαταστροφική εξάρτηση, δεν είναι παρά εκδήλωση της ανάγκης για υπέρβαση της αναζήτησης του εσώτερου εαυτού, της βαθύτερης ταυτότητας και της επανένωσης του ατόμου με τον Κόσμο. Εδώ, η ιατρική, η ψυχολογία είναι υποχρεωμένες να συγκλίνουν με τη Θεολογία: άσχετα από το αν το ονομάζουμε Θεό, Τάξη, χαοτική Δυναμική ή κυριαρχία του Τυχαίου, το Απόλυτο είναι υπαρκτό και είναι ένα, και η εμπειρία της ένωσης μαζί του είναι αυτό που όλοι αναζητούμε. Η υγεία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια κατάσταση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης επαφής με αυτή την πηγή, που υπάρχει μέσα μας και γύρω μας.

Και πώς επιτυγχάνεται αυτό; Τι μπορεί να κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος που μοιάζει να έχει απομακρυνθεί πολύ από αυτή την ισορροπία; Το μόνο που χρειάζεται ουσιαστικά είναι η ειλικρινής επιθυμία για αλλαγή, το μέσον θα προκύψει, με κάποιο τρόπο, στο δρόμο αυτού που το αναζητεί. Εξάλλου, ίσως σήμερα είναι πολύ ευκολότερο να έχεις κανείς πρόσβαση σε ολιστικές θεραπευτικές μεθόδους. Αλλά ακόμη και τα παραδοσιακά μέσα μπορεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά, αν υπάρχει απόθεμα Θετικότητας. Δεν έχει κανείς παρά να επιλέξει τον γιατρό που του ταιριάζει, να ακούει το σώμα του και να φροντίζει να το ανταμείβει πού και πού, τουλάχιστον τόσο όσο το τιμωρεί.

Όλα τα θεραπευτικά μέσα, καθένα με τον τρόπο του, αυτό τον σκοπό υπηρετούν. Οι πολυποίκιλες θεραπευτικές μέθοδοι, διόλου δεν αντιμάχονται στην ουσία μεταξύ τους, αντίθετα αλληλοσυμπληρώνονται πολύ καλά. Αυτό που τις κάνει να μοιάζουν σε αντιπαράθεση, είναι μόνο η τάση εκείνων που τις εφαρμόζουν, δηλαδή των θεραπευτών, αλλά εξίσου και των ίδιων των ασθενών, να σπάσουν το Όλον σε μικρά κομμάτια γνώσης. Αντί να αφεθούμε αυθόρμητα με στον χορό του αγνώστου, προτιμούμε συνήθως, φοβισμένοι από την ίδια τη θνητότητά μας να πιστεύουμε ότι εμείς ορίζουμε το παιχνίδι. Δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση, κι όμως αυτή είναι που γεννάει το μεγαλύτερο μέρος από την οδύνη της ζωής. Σκεφτείτε πόσο πολύ κυριαρχεί στη ζωή μας ο φόβος του αγνώστου, και πόσο, τις σπάνιες στιγμές που υπερβαίνουμε τα στενά μας όρια, αυτός ο φόβος διασκορπίζεται και χάνεται. Είναι απλό: Όσο πιο μόνιμη είναι η συμφιλίωσή μας με το άγνωστο μέσα μας, τόσο πιο σταθερά υγιείς γινόμαστε.

Ελευθερία, Υγεία, Συνύπαρξη

Οποιαδήποτε επιτυχημένη θεραπεία, εναλλακτική ή συμβατική, υλική ή πνευματική, αυτό που επιτυγχάνει είναι να εναρμονίσει τη ροή της ενέργειας μέσα μας, και κατά συνέπεια να μας καταστήσει περισσότερο ανοιχτούς σε ενέργειες και δυνατότητες που εκπορεύονται έξω από εμάς. Επιπλέον, πέρα και παράλληλα με κάθε εξωτερική θεραπευτική παρέμβαση άλλων πάνω σε μας, υπάρχουν και πολλά άλλα μέσα αναζήτησης και αυτοβελτίωσης για να κατακτήσει κανείς αυτή τη σχεδόν μαγική εσωτερική εναρμόνιση. Ενδεικτικά, καθένας μπορεί να προτείνει στον εαυτό του κάποια από τα εξής:

α) Να γνωρίζεις τον εαυτό σου, να συνειδητοποιείς τις τάσεις και, κυρίως, τις ανεπάρκειες σου. Όταν κατακτηθεί σε κάποιο βαθμό η επίγνωση, η αλλαγή γίνεται πια αναγκαία και φυσική συνέπεια, και αρχίζει πια να συμβαίνει χωρίς προσπάθεια. Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν αυτό θα το πετύχει κανείς με αυτοπαρατήρηση, με ψυχοθεραπεία, με διαλογισμό ή με προσευχή. Το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το ίδιο. Η Υγεία δεν είναι πολυτέλεια, είναι φυσική κατάσταση ύπαρξης για τον άνθρωπο.

β) Οι αληθινές, δηλαδή οι απλές και αβίαστες, σχέσεις υπερνικούν την αίσθηση απομόνωσης, και μας ξαναδίνουν μια θέση, τη δική μας θέση, μέσα στον Κόσμο. Η φυσική και ισότιμη Σχέση με τον άλλο έχει τη δύναμη να θεραπεύει. Οι κοντινοί μας άνθρωποι, όχι μόνο είναι σε θέση να μας προειδοποιούν για σημάδια που αντιλαμβάνονται σε μας, αλλά και να μας ξανακάνουν υγιείς μέσω της σχέσης. Αυτό που ρέει ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, η ενέργεια, τα συναισθήματα, η συμπάθεια, το κοινό βίωμα είναι από μόνο του θεραπευτικό. Αρκεί και τα δύο μέρη να μπορέσουν, ή να θελήσουν, να αφεθούν σε αυτό.

γ) Αλλά και όταν βιώνουμε καταστάσεις όπως ο έρωτας, η τέχνη ή το όνειρο, είναι ουσιαστικό να αγγίζουμε τη μεταμόρφωση, την υπέρβαση των ορίων του νου και του εγώ και να παραδινόμαστε σε κάτι έξω από μας. Η δοτικότητα, το ξεπέρασμα του εαυτού είναι επίσης θεραπευτική.

Ίσως να είναι αλήθεια πως υπάρχει σημαντικός λόγος για την ύπαρξη του πόνου. Ίσως ο ανθρώπινος πόνος και η αρρώστια να είναι όντως ένα σχολείο που πρέπει να περάσουμε, για να μάθουμε να αντέχουμε, να τον ξεπερνάμε και να τον μετασχηματίζουμε, ώστε να γνωρίσουμε, μέσα από το βίωμα, την αληθινή μας φύση. Ίσως, όλα αυτά τα αρνητικά βάρη, η ενοχή, οι τύψεις, η μοναξιά, ο πόνος και η αρρώστια να μην είναι παρά μόνο μια πόρτα, για να ανακαλύψουμε τον άλλο Πόλο που μπορεί να αντισταθμίσει όλα αυτά, την Αγάπη. Αποκομμένοι από τη μήτρα της ζωής, περιφερόμαστε αναζητώντας ξανά μια χαμένη αρμονία, που οι σπόροι της ποτέ δεν έπαψαν να υπάρχουν μέσα μας. Εκεί ακριβώς πρέπει να τους αναζητήσουμε, και να τους φροντίσουμε.

Γ.Ν.