Το βροχοδάσος της Αμαζονίας καταστρέφεται με ραγδαίους ρυθμούς οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια σε ανισορροπία τον πλανήτη και σε καταστροφή την ανθρωπότητας. Ωστόσο, έχουμε ακόμη το περιθώριο να αντιδράσουμε αν κινητοποιηθούμε και αν όλοι αναλάβουμε άμεσα τις ευθύνες μας. Στη μάχη για τη σωτηρία του πλανήτη ο καθένας έχει το δικό του σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει ως ενεργό κύτταρο της Γαίας.

Ο άνθρωπος ζει και εξελίσσεται πάνω σε έναν πανέμορφο πλανήτη συνυπάρχοντας με μια μεγάλη ποικιλία ζωντανών ειδών. Αποτελεί ενεργό κύτταρο του πλανητικού οργανισμού και διαρκώς αλληλεπιδρά με όλα αυτά τα είδη. Ωστόσο, η μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη από τη μία και η έλλειψη συνειδησιακής ωρίμανσης από την άλλη έχουν μετατρέψει την ανθρωπότητα σε μάστιγα για τη Μητέρα Γη. Όλοι γνωρίζουμε ότι η ανθρώπινη δράση εξωθεί τον πλανήτη όλο και περισσότερο προς τα όριά του, καθώς ευθύνεται για κλιματικές αλλαγές, υπερθέρμανση, πολέμους, μόλυνση και υποβάθμιση του περιβάλλοντος και κατασπατάληση των φυσικών πόρων.

Ένα από τα μεγαλύτερα οικολογικά προβλήματα της εποχής μας είναι η ραγδαία καταστροφή του βροχοδάσους της Αμαζονίας, γεγονός που αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να ανατρέψει την παγκόσμια περιβαλλοντική ισορροπία με ανυπολόγιστες συνέπειες για το μέλλον της ανθρωπότητας και των υπολοίπων ειδών, αλλά και του ίδιου του πλανήτη.

Το Βροχοδάσος της Αμαζονίας

Αεροφωτογραφία του βροχόδασους του Αμαζονίου.

Ο Αμαζόνιος αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του οικοσυστήματος της Αμαζονίας, το οποίο αποτελείται από τον ποταμό, τους πολλούς παραποτάμους και το τεράστιο βροχοδάσος. Το βροχοδάσος αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή φυσικών πόρων του πλανήτη και καλύπτει περιοχές στη Βραζιλία, Βενεζουέλα, Περού, Κολομβία, Βολιβία, Γουιάνα, Γαλλική Γουιάνα, Ισημερινό και Σουρινάμ. Το μεγαλύτερο τμήμα αυτού του τεράστιου δάσους βρίσκεται στη Βραζιλία (60%) και το Περού (13%).

Είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Γης και διαρρέει τη Νότια Αμερική από τις 'Aνδεις προς τον Ατλαντικό ωκεανό. Το συνολικό του μήκος είναι 6.840 χιλιόμετρα και μέχρι πρόσφατα θεωρείτο ως ο δεύτερος μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός του πλανήτη μετά το Νείλο, Ωστόσο, το 2007, έπειτα από έρευνες επιστημόνων από τη Βραζιλία, διαπιστώθηκε ότι τελικά έχει μεγαλύτερο μήκος από το Νείλο.

Ο Αμαζόνιος είναι επίσης ο μεγαλύτερος σε όγκο νερού ποταμός του πλανήτη. Η μέση παροχή του ανέρχεται σε 219.000 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο και εκτιμάται ότι μεταφέρει το 20% τού συνόλου του γλυκού νερού που κυκλοφορεί πάνω στην Γη. Ενδεικτικά, ο Αμαζόνιος μεταφέρει ποσότητα νερού ίση με εκείνη που μεταφέρουν μαζί οι 6 επόμενοι σε μέγεθος μεγαλύτεροι ποταμοί της γης. Το πλάτος του μπορεί να ξεπερνά τα 200 χιλιόμετρα στις υγρές περιόδους και συχνά τον αποκαλούν ποταμό - θάλασσα.

Η ροή του ποταμού δεν ήταν πάντα ίδια. Πριν από 145 εκατομμύρια χρόνια και μέχρι και πριν από 45 εκατομμύρια χρόνια, η ροή του ήταν αντίστροφη δηλαδή από τον Ατλαντικό προς τον Ειρηνικό ωκεανό. Όμως, βίαιες γεωλογικές διεργασίες προκάλεσαν την αλλαγή στην κατεύθυνση της ροής του.

Η ονομασία «Αμαζόνιος» λέγεται πως δόθηκε από τον Ισπανό στρατιωτικό Φρανθίσκο ντε Ορεγιάνα (Francisco de Orellana) ο οποίος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που διέπλευσε τον ποταμό από το Περού έως τον Ατλαντικό ωκεανό το 1541. Στη διάρκεια εχθροπραξιών με φυλές ιθαγενών ο Ορεγιάνα είδε γυναίκες πολεμίστριες να μάχονται με γενναιότητα δίπλα στους άνδρες και πίστεψε πως επρόκειτο για τις Αμαζόνες της ελληνικής μυθολογίας.

Εκτιμάται πως στο βροχοδάσος του Αμαζονίου υπάρχουν περίπου 438.00 είδη φυτών, 2,5 εκατομμύρια είδη εντόμων, χιλιάδες ζωικά είδη και πως το ένα πέμπτο των πτηνών του πλανήτη. Ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο βροχοδάσους του Αμαζονίου, κατά μέσο όρο, περιέχει 90.800 τόνους φυτών. Επίσης, εκτιμάται πως πάνω από 2.000 διαφορετικά είδη μπορούν να ζουν σε ένα και μόνο δένδρο του.

Το βροχοδάσος του Αμαζονίου επηρεάζει με δραστικό τρόπο το παγκόσμιο κλίμα και η καταστροφή του είναι ισοδύμανη με ανατροπή της ισορρπίας του ίδιου του πλανήτη. Για παράδειγμα επηρεάζει, μεταξύ άλλων και το ρεύμα του κόλπου του Μεξικού, χωρίς το οποίο, για παράδειγμα, η μεγάλη Βρετανία δεν θα ήταν ένα ακατοίκητο πολικό τοπίο. Ο ρόλος αυτών των παγκόσμιων ρευμάτων στην εσωτερική εξέλιξη της ανθρωπότητας και του πλανήτη επισημαίνεται σε ορισμένες εσωτερικές παραδόσεις των λαών.

Οι Φυλές της Αμαζονίας

Στο βροχοδάσος της Αμαζονίας ζουν εκατοντάδες φυλές ιθαγενών (περίπου 200 είναι γνωστές αυτή τη στιγμή) που αντλούν από αυτό πρώτες ύλες για την επιβίωσή τους, συνυπάρχοντας σε πλήρη αρμονία με το όλο οικοσύστημα.

Περίπου 50 από αυτές τις φυλές δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον έξω από τον Αμαζόνιο κόσμο. Προστατεύονται με νομοθεσία από την επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς κάτι τέτοιο θα σήμαινε τον αφανισμό τους, είτε από ασθένειες είτε από αλλοίωση της κοινωνικής τους δομής. Οι πληροφορίες για αυτές τις φυλές είναι ελάχιστες, αφού διαρκώς μετακινούνται βαθύτερα στο δάσος καθώς αυτό καταστρέφεται.

Οι Ευρωπαίοι εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο ότι ήταν δυνατό μετατρέποντας τη ζωή των αυτοχθόνων σε κόλαση. Η παρουσία τους αποδόμησε τον πολιτισμικό και τον κοινωνικό ιστό των ιθαγενών και έφερε τη δουλεία, τον αλκοολισμό, την πορνεία, τους πολέμους και νέες θανατηφόρες ασθένειες απέναντι στις οποίες οι ιθαγενείς δεν είχαν αντισώματα. Το δουλεμπόριο ήταν μια μεγάλη πηγή πλούτου, όπως και η συλλογή του καουτσούκ. Η εκτίμηση που υπάρχει είναι πως το 1500 στην περιοχή της Αμαζονίας υπήρχαν 6-9 εκατομμύρια ιθαγενείς και μέχρι το 1900 ο πληθυσμός μειώθηκαν στο ένα εκατομμύριο. Οι ανθρωπολόγοι εκτιμούν πως έχουν εξαφανιστεί περίπου 55-90 φυλές. Στη σημερινή εποχή οι ιθαγενείς εξακολουθούν να ζουν έναν κυριολεκτικό εφιάλτη και η καταστροφή του ιερού τους δάσους είναι ραγδαία. Οι ίδιοι απειλούνται, εκβιάζονται ή και εξολοθρεύονται από παράνομους υλοτόμους, παράνομους μεταλλωρύχους, εμπόρους ναρκωτικών και από πανίσχυρες πολυεθνικές εταιρίες που έχουν ως στόχο την πλήρη εκμετάλλευση της περιοχής.

Για να πάρουμε μια γεύση του τι συμβαίνει στην περιοχή αναφέρουμε μια συμφωνία που είχε γίνει μεταξύ της Βραζιλίας και μιας μεγάλης Γαλλικής εταιρίας το 1980. Σκοπός της συμφωνίας αυτής, ήταν η εκμετάλλευση της περιοχής των Ινδιάνων Σάτερε Μαουέ (Satere Mawe) και Μουντουρούκου (Munduruku). Έτσι, κατασκευάστηκε ένα οδικό δίκτυο 300 χιλιομέτρων μέσα στο δάσος όπου τοποθέτησαν δυναμίτιδα που όταν εξερράγη κατέστρεψε πλήρως τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Τελικά μετά από πιέσεις της Βραζιλιάνικης Ανθρωπολογικής Ένωσης και το Κέντρο Εργασίας Ιθαγενών παρενέβη η κυβέρνηση της Βραζιλίας. Οι υπεύθυνοι οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη, η εταιρία αποσύρθηκε από την περιοχή και καταβλήθηκαν αποζημιώσεις στους ιθαγενείς, αλλά η καταστροφή είχε ήδη γίνει.

Μία άλλη περίπτωση είναι οι πρόσφατες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του περουβιανού στρατού εναντίον ιθαγενών του Αμαζονίου με στόχο την αποψίλωση δασών προς όφελος μεγάλων εταιριών.

Ανιχνεύοντας τα Αίτια της Καταστροφής

Μονοκαλλιέργειες αντικαθιστούν τον πλούτο της βιοποικιλότητας του βροχόδασους που κάποτε βρισκόταν εκεί. Aπέμεινε μόνο μια συστάδα δάσους.

Η τεραστίων διαστάσεων καταστροφή που αυτή τη στιγμή συμβαίνει στην Αμαζονία έχει τις ρίζες της στην οικονομική εκμετάλλευση της όλης περιοχής. Και ενώ οι κυβερνήσεις των κρατών που βρίσκονται της ευρύτερηςπεριοχής, επισήμως τουλάχιστον, δείχνουν ότι προσπαθούν να εμποδίσουν την καταστροφή, στην ουσία την ενισχύουν.

Το πρόβλημα ξεκινά με την παράνομη κατοχή γης από εξαθλιωμένους γεωργούς και κτηνοτρόφους και τη νομιμοποίησή της από κυβερνήσεις χωρών της περιοχής. Αυτή η εκμετάλλευση του δάσους γίνεται για την επίλυση μεγάλων οικονομικών προβλημάτων και είναι ιδιαίτερα έντονη στη Βραζιλία. Έτσι ενισχύονται οι φτωχοί καλλιεργητές και από την άλλη παραχωρούνται εδάφη σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες. Ωστόσο, πρόκειται για μία λύση που μακροπρόθεσμα υπονομεύει αφενός τις οικονομίες των χωρών που την επιλέγουν και αφετέρου την ισορροπία του πλανήτη.

Πάνω από το 8% της ιδιοκτησίας στον Αμαζόνιο, ειδικά στη Βραζιλία, είναι παράνομη. 'Aποικοι και επενδυτές ιδιοποιούνται τη γη στην περιοχή, απλά αποψιλώνοντας δασικές εκτάσεις, και δημιουργώντας λιβάδια για την εκτροφή βοοειδών, αλλά και εκτάσεις για καλλιέργεια μπανάνας, καλαμποκιού, ρυζιού, σόγιας κ.α. Μετά από δύο χρόνια υπερκαλλιέργειας, η ποιότητα του εδάφους υποβαθμίζεται, ενώ οι βροχοπτώσεις απομακρύνουν τα εναπομείναντα θρεπτικά συστατικά από το γυμνό χώμα εντείνοντας το πρόβλημα.

 Έτσι, αναζητούνται νέες γόνιμες δασικές εκτάσεις που καταπατούνται και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Ας σκεφτούμε ότι αρκούν τρία με πέντε έτη για πλήρη εξάντληση του χώματος και να απομείνει μια πράσινη έρημος από χορτάρι. Όταν η κατάσταση φθάσει σε αυτό το σημείο είναι μη αναστρέψιμη και το βροχοδάσος δεν έχει τη δυνατότητα να επανεμφανιστεί.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 η όλη κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο, καθώς η κυβέρνηση της Βραζιλίας επέτρεπε σε κάθε καταπατητή να αποκτήσει τίτλο για γη τριπλάσιας έκτασης από την έκταση του δάσους που είχε αποψιλώσει. Οι φωτιές που έβαζαν οι αγρότες ήταν ορατές από δορυφόρους.

Μεγάλο ποσοστό του προβλήματος οφείλεται στην εκτροφή βοοειδών, καθώς υπάρχει μια αυξητική τάση κατανάλωσης κρέατος προερχόμενου από την Αμαζονία. Επίσης, η καλλιέργεια σόγιας όπως και άλλων προϊόντων που χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές για τα βοοειδή αποτελεί μια πολύ μεγάλη αιτία καταστροφής.

Η μεγάλη ζήτηση για βιοκαύσιμα είναι ακόμη ένα πρόβλημα αφού αναπτύσσονται καλλιέργειες συγκεκριμένων φυτών όπως ποικιλίες φοίνικα ως πρώτη ύλη βιοκαυσίμων.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας καταστροφής είναι η εκτεταμένη και ανεξέλεγκτη υλοτομία. Η χρήση ειδικών μηχανημάτων που κόβουν τεράστια δένδρα και τα τεμαχίζουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα έχει επιταχύνει δραματικά την καταστροφή του βροχοδάσους. Στο Διαδίκτυο και συγκεκριμένα στο youtube μπορούμε να δούμε σχετικά βίντεο.

Πρόβλημα δημιουργείται και με τους μεγάλους δρόμους που κατασκευάζονται στο βροχοδάσος από τις κυβερνήσεις των χωρών της περιοχής και οι οποίοι έχουν μήκος χιλιάδων χιλιομέτρων. Έτσι υλοτόμοι, λαθροθήρες, μεταλλωρύχοι, αδαμαντοθήρες, καταπατητές, κτηνοτρόφοι, γεωργοί και εταιρείες βρίσκουν εύκολη πρόσβαση.

Αυτή τη στιγμή στην Αμαζονία συμβαίνουν συγκρούσεις ανάμεσα σε ανθρώπους που κυνηγούν το κέρδος. Έχει δημιουργηθεί ένα είδος μαφίας στην ευρύτερη περιοχή και ένα δίκτυο παράνομης εκμετάλλευσης του βροχοδάσους, που είναι υπεύθυνο για τη δολοφονία πάνω από 1.400 οικολόγων στην Αμαζονία μόνο μέσα στα τελευταία 25 έτη.

Όλη αυτή η παράλογη καταστροφή γίνεται με τη δικαιολογία της αναβάθμισης του βιοτικού επιπέδου και της ευημερίας, όμως αυτή η στάση οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια, σε καταστροφή. Χρειάστηκε να περάσουν δεκάδες χρόνια αποψιλώσεων τεράστιων εκτάσεων γης για να γίνει κατανοητό και να τεκμηριωθεί επιστημονικά, ότι η καταστροφή του μεγαλύτερου οικοσυστήματος του πλανήτη, δεν φέρνει ευημερία και αναβάθμιση αλλά το αντίθετο Παρά τις τρομακτικές αποψιλώσεις, που έχουν αυξηθεί κατά 600% τα τελευταία 60 χρόνια, οι περιοχές αυτές, παραμένουν με διαφορά οι φτωχότερες περιοχές ολόκληρης της Βραζιλίας.

Η Καταστροφή με Αριθμούς

Η φωτιά επιστρατεύεται για γρήγορη και αποτελεσματική αποψίλωση...

Κάθε χρόνο από το 1970 καίγεται, κόβεται και καταστρέφεται με κάθε δυνατό τρόπο μία έκταση ζούγκλας που κυμαίνεται από 13.000 έως και 30,000 τετραγωνικά χλμ. Δηλαδή ο ετήσιος μέσος όρος αποψίλωσης τα τελευταία 40 χρόνια ισούται με την έκταση χωρών όπως η Σλοβενία ή το Κουβέιτ. Η αποψίλωση του Αμαζονίου, κατά πολλούς είναι υπεύθυνη για το 20% των παγκόσμιων ρύπων διοξειδίου του άνθρακα (η καταστροφή του δάσους απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα το διοξείδιο του άνθρακα που είναι δεσμευμένο στα δένδρα και στα φυτά).

Η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου, οι ξηρασίες, η συχνότερη εκδήλωση πυρκαγιών, η πλημμύρες, η μείωση των υδάτινων αποθεμάτων, είναι τα κύρια αποτελέσματα της αποψίλωσης και δεν είναι τοπική η καταστροφή αλλά αφορά το βιοτικό επίπεδο όλων μας και επηρεάζει όλα τα είδη του πλανήτη.Έκθεση της WWF επισφραγίζει με νούμερα τα όσα έχουν λεχθεί, καθώς αναφέρει πως ο συνδυασμός του υπάρχοντος ρυθμού αποψίλωσης των δασών και της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος μπορεί να καταστρέψει το 60% του βροχοδάσους του Αμαζονίου μέχρι το 2030 και την τελική – ολοκληρωτική καταστροφή του μέχρι το 2100. Η αποψίλωση του βροχοδάσους θα απελευθερώσει 55-97 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα και θα επιφέρει περαιτέρω υπερθέρμανση του πλανήτη και αποσταθεροποίηση του παγκόσμιου κλίματος ανεβάζοντας τη θερμοκρασία έως και 8 βαθμούς Κελσίου.

Ανάμεσα στο 1991 και το 2000 στην ευρύτερη περιοχή του Αμαζονίου υπήρξε συνολική αποψίλωση 415.000-587.000 τετραγωνικών χιλιόμετρων βροχοδάσους. Από το 1970 μέχρι το 2008 καταστράφηκαν πάνω από 800.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα βροχοδάσους στην Αμαζονία, ενώ μέχρι σήμερα σχεδόν το 20% του βροχοδάσους της έχει καταστραφεί.

Αναζητώντας Λύσεις

Στην εποχή μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να συνειδητοποιούν το μέγεθος και τις επερχόμενες συνέπειες της καταστροφής του βροχοδάσους της Αμαζονίας και αναλαμβάνουν δράση. Εκείνο που φαίνεται πως συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο είναι το γεγονός του ότι η ανθρωπότητα είναι εκείνη που κινδυνεύει και όχι ο πλανήτης, καθώς ο τελευταίος έχει δικούς μηχανισμούς άμυνας και εξισορρόπησης. Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της όλης κατάστασης παίζει η ενημέρωση, καθώς η μεγάλη πλειοψηφία της ανθρωπότητας εξακολουθεί να αγνοεί τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος και παραμένει αδιάφορη. Μέσω της ενημέρωσης είναι δυνατή η ευαισθητοποίηση και η ανάληψη δράσης. Το Διαδίκτυο είναι ένας χώρος όπου μπορούμε να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε.

Μέτρα που έχουν προταθεί για τη σωτηρία του Αμαζονίου σχετίζονται με τη νομοθεσία για την προστασία του βροχοδάσους και την καταπολέμηση κάθε παράνομης δραστηριότητας. Ωστόσο, προς το παρόν, η εφαρμογή τους είναι ανεπαρκής. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πρόταση κάνει λόγο για την οικονομική αμοιβή όλων εκείνων, κυβερνήσεων και ιδιωτών, που συμβάλλουν στην περιφρούρηση των δασών και εδώ κυοφορείται μια πιθανή λύση για τη στροφή της δράσης των εξαθλιωμένων κτηνοτρόφων και αγροτών που για να επιβιώσουν σήμερα καταστρέφουν το δάσος.

Ενώ υπάρχει όλο και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση του ότι η ορθολογική και βιώσιμη αξιοποίηση των πόρων του βροχοδάσους (όπως ελεγχόμενη συλλογή φυτών και βοτάνων) εξασφαλίζει σαφώς μεγαλύτερο και μακροπρόθεσμο οικονομικό όφελος από ότι η αλόγιστη καταστροφή.

Επίσης έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται ειδικές ξεναγήσεις τουριστών στο βροχοδάσος που έχουν ως απώτερο στόχο την ευαισθητοποίησή τους στα προβλήματα που υπάρχουν.

Σημαντικότατος όμως είναι και ο ρόλος του καθενός ξεχωριστά στην αντιμετώπιση της όλης κατάστασης, καθώς υπάρχει η δυνατότητα μικρής αλλαγής των ατομικών μας συνηθειών και η διαμόρφωση μιας στάσης ζωής ικανής να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος. Για παράδειγμα, εύκολα μπορεί κάποιος να ενημερωθεί από το Διαδίκτυο και από τις οικολογικές οργανώσεις για εκείνα τα ζωικά και φυτικά είδη και τις πρώτες ύλες που προέρχονται από την καταστροφή του Αμαζονίου. Η μη επιλογή εκείνων των προϊόντων που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με την καταστροφή του βροχοδάσους έχει τη δύναμη αλλάξει ραγδαία τα πράγματα. Μια μικρή αλλαγή στις συνήθειές μας και στα προϊόντα που επιλέγουμε μοιραία θα ασκήσει μεγάλη πίεση, συλλογικά, στις εταιρίες οι οποίες θα αναγκαστούν για λόγους επιβίωσης να ακολουθήσουν τις απαιτήσεις των καταναλωτών τους.

Το γεγονός είναι ότι η καταστροφή που έχει ήδη συντελεσθεί στην περιοχή της Αμαζονίας είναι μεγάλη και απαιτούνται δεκαετίες για να επέλθει κάποια ανάκαμψη σε αυτή την περιοχή του πλανήτη, αλλά ακόμη δεν έχουμε ξεπεράσει το όριο πέρα από το οποίο η κατάσταση θα είναι, πλέον, μη αναστρέψιμη. Όπως όλα δείχνουν, σχεδόν, βαδίζουμε πάνω σε αυτό το όριο και είναι αποκλειστικά δική μας επιλογή και ευθύνη το αν θα το ξεπεράσουμε ή όχι. Η ανθρωπότητα οφείλει να αναλάβει άμεσα τις ευθύνες της και μέσα από τις οδύνες που προκαλούν οι ίδιες της οι πράξεις να γίνει σοφότερη και να μάθει να αφουγκράζεται και να σέβεται τη Μητέρα Γη.

Πηγές

• www.amazonia.org.br
• www.rain-tree.com/facts.htm
• Livescience
• AFP
• 'Aρης Καπαράκης Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
• Τροπικό δάσος του Αμαζονίου

Δ.Π.