Πριν από λίγες δεκαετίες ο Τζέιμς Λάβλοκ (James Ephraim Lovelock) παρουσίασε μια επιστημονική θεωρία που έμελλε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει ο σύγχρονος άνθρωπος τον πλανήτη Γη. Η θεωρία αυτή δεν είναι άλλη από τη Θεωρία της Γαίας η οποία στάθηκε πηγή έμπνευσης για πλήθος ανθρώπων που αφουγκράζονταν τις ανάγκες του πλανήτη και προσπαθούσαν να θεραπεύσουν τις πληγές και την ανισορροπία που ο άνθρωπος έχει επιφέρει πάνω στη Γη.

Σύμφωνα με τη Θεωρία της Γαίας που παρουσίασε ο Λάβλοκ και την οποία τεκμηρίωσε με συγκεκριμένα επιστημονικά επιχειρήματα, ο ίδιος ο πλανήτης Γη αποτελεί ουσιαστικά μια ζωντανή οντότητα ικανή να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, να μαθαίνει από αυτές, να ισορροπεί κάθε ανισορροπία, να αυτοθεραπεύεται και να εξελίσσεται όπως κάθε άλλος ζωντανός οργανισμός. Σύμφωνα με τις προϋπάρχουσες της Γαίας επιστημονικές θεωρίες, η ζωή πάνω στη Γη προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε και έτσι μπόρεσε να αναπτυχθεί και να εκλεπτυνθεί. Επρόκειτο για μα μηχανιστική και παθητική διαδικασία προσαρμογής. Ωστόσο, ο Λάβλοκ αντέστρεψε αυτό το επιχείρημα ισχυριζόμενος ότι το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη μέσα από την δημιουργική και αρμονική αλληλεπίδραση όλων των μερών του ήταν εκείνο που τροποποίησε τις συνθήκες του πλανήτη έτσι ώστε να η ζωή να μπορέσει να στεριώσει πάνω σε αυτόν και να εξελιχθεί. Με άλλα λόγια ο Λάβλοκ ισχυρίζεται ότι δεν ήταν η ζωή που προσαρμόστηκε στις συνθήκες που βρήκε, αλλά ότι ήταν η ζωή που έφτιαξε τις κατάλληλες συνθήκες.

Τα συμπεράσματα του Λάβλοκ, ο οποίος σημειωτέον απασχολείτο ως χημικός της ατμόσφαιρας από τη NASA, είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα γιατί μας λένε κάτι πολύ σημαντικό. Ότι η Γη στο σύνολό της αποτελεί μια ζωντανή οντότητα ικανή να αυτορυθμίζεται κάθε στιγμή προς μια κατάσταση δυναμικής ισορροπίας. Πέρα όμως από την καθαρά βιολογική και χημική λειτουργία της βιόσφαιρας του πλανήτη μας ο Λάβλοκ οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως υπάρχουν συγκλίνουσες ενδείξεις για το ότι εκτός από τη βιολογική συνάφεια του συνόλου της ζωής πάνω στη Γη υπάρχει και συνάφεια σε συγκινησιακό και σε νοητικό επίπεδο. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως τα συναισθήματά μας και οι σκέψεις μας μπορούν να αλληλεπιδρούν και να διαμορφώνουν καταστάσεις πάνω στον πλανήτη οι οποίες τελικά γίνονται αντιληπτές ως φυσικά φαινόμενα.

Όπως ήταν φυσικό η παρουσίαση μιας τέτοιας θεωρίας άνοιξε τους «ασκούς του Αιόλου». Ήταν η πρώτη φορά που ένας επιστήμονας ευθαρσώς υποστήριξε μια τέτοια άποψη και αυτός ήταν και ο λόγος που δέχτηκε μεγάλη αντίδραση από πολλά μέλη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Παρόλο όμως τον πόλεμο που δέχτηκε, η Θεωρία της Γαίας βρήκε απήχηση σε εκατομμύρια ανθρώπους που αναγνώριζαν σε αυτή κάτι πολύ ουσιαστικό που μιλούσε στην ίδια τους την Ψυχή. Από εκεί και πέρα η θεωρία τούτη αποτέλεσε τον πυρήνα κα το σημείο αναφοράς μεταγενέστερων επιστημονικών και οικολογικών ερευνών που συνδύαζαν την επιστήμη με τη διάθεση προσφοράς προς τον πλανήτη που μας φιλοξενεί. Έτσι σιγά -σιγά δομήθηκε μια γέφυρα ανάμεσα στην επιστήμη και τις εσωτερικές ανάγκες των ανθρώπων. Μια γέφυρα που είναι ορατή σήμερα για όλους εκείνους που με όλη τους την καρδιά νοιάζονται για το σύνολο της ζωής πάνω στη Γη, αλλά που παραμένει αόρατη για εκείνους που δεν θέλουν να αποδεχθούν ότι τα πάντα γύρω μας είναι ζωντανά και εξελίσσονται, ίσως επειδή φοβούνται να αναλάβουν τις ευθύνες και το μόχθο που σημαίνει μια τέτοια συνειδητοποίηση και αποδοχή.

Η Μητέρα Γη

Η Θεωρία της Γαίας αν και πρωτόγνωρη για τα επιστημονικά δεδομένα δεν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για τον άνθρωπο, αφού εδώ και χιλιάδες χρόνια στις εσωτερικές παραδόσεις η Γη πάντοτε αντιμετωπιζόταν με μεγάλο σεβασμό όχι μόνο ως ένας απλός ζωντανός οργανισμός αλλά σαν Μητέρα Γη από την οποία τελικά επέστρεφε μέσω της διαδικασίας του θανάτου.

Η Γη αποτέλεσε πάντα και για όλους τους λαούς του κόσμου πηγή ζωής και συνείδησης. Ειδικά στη μακρινή αρχαιότητα ο άνθρωπος έχοντας μια πιο άμεση επαφή με τη φύση και δίχως τη σημερινή καταδυνάστευση από τον νου, μπορούσε να αφουγκράζεται τον παλμό της φύσης και να αναγνωρίζει ότι τα πάντα γύρω του σφύζουν από ζωή. Μα πάνω απ' όλα αναγνώριζε ότι όλα γύρω του αλληλεπιδρούν, ως ζωντανοί οργανισμοί που είναι, και ότι όλα μαζί αποτελούν κύτταρα ενός ευρύτερου ζωντανού οργανισμού που είναι ο ίδιος ο πλανήτης. Κυριολεκτικά οι μακρινοί μας πρόγονοι βίωναν τη στοργική αγκαλιά της Μητέρας Γης. Αυτή τους έδινε τροφή, αυτή τους καθοδηγούσε στην κατανόηση του κόσμου και τη γνώση των Νόμων της ζωής, αυτή τους χάριζε κάθε χαρά και πόνο και με περισσή αγάπη πάντα σύμπασχε μαζί τους. Κάτω από το βλέμμα της κάθε πέτρα, φυτό, ζώο και άνθρωπος είναι αδέλφια που συμπορεύονται στο ίδιο μονοπάτι. Δεν είναι τυχαίο ότι στις επικλήσεις και τις προσευχές των Ινδιάνων τις Αμερικής όλα τα πλάσματα αποκαλούνται και βιώνονται ως «αδέλφια ανθρώπου» και ότι οι Ινδιάνοι, οι Δρυίδες και οι απανταχού Σαμάνοι προσεγγίζουν με μεγάλο σεβασμό και ταπεινότητα το Πνεύμα της Μητέρας Γης. Οι αποκαλούμενες «πρωτόγονες» φυλές που υπάρχουν σε διάφορα μέρη του κόσμου απ' ότι φαίνεται κατέχουν σημαντικά κλειδιά που ο «πολιτισμένος» σύγχρονος άνθρωπος έχει χάσει εδώ και πολλούς αιώνες. Παρόλα αυτά είναι παρήγορο το γεγονός της σημερινής αυξανόμενης παρουσίας οικολογικών κινημάτων που δρουν συνδυάζοντας τις εσωτερικές αξίες και πρακτικές με την επιστημονική δράση.

Η Πλανητική Ύπαρξη

Σύμφωνα με τη δυτική εσωτερική παράδοση η Γη αποτελεί όντως έναν ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται. Η Γη δεν είναι, όπως λανθασμένα θεωρεί ο σύγχρονος άνθρωπος, ένας νεκρός πλανήτης από πετρώματα που πάνω του ζουν κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί όπως τα ζώα, τα φυτά και ο άνθρωπος.

'Αλλωστε αποτελεί βασική παραδοχή της εσωτερικής παράδοσης ότι τα πάντα είναι συνείδηση και ότι τα πάντα διαπερνώνται από την πνοή ζωής του Δημιουργού. Υπό τούτη την οπτική τίποτα μέσα στην Εκδήλωση δεν μπορεί να είναι νεκρό. Όλα είναι ζωντανά και διαρκώς εξελίσσονται. Έτσι και η Γη αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό. Κατά την Εσωτερική Παράδοση πάνω στη Γη υπάρχουν και εξελίσσονται το ορυκτό, το φυτικό, το ζωικό και το ανθρώπινο βασίλειο, καθώς και το βασίλειο των στοιχειακών οντοτήτων που μοχθούν αέναα για να συγκροτούν και να υποβοηθούν τη μορφή του κόσμου μας. Όλα αυτά τα βασίλεια, σε κάθε επίπεδο ύπαρξης και λειτουργίας τους, λέγεται πως αποτελούν αυτό που ονομάζουμε Ζωντανή Γη, Γαία, ή Πλανητική Ύπαρξη σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιείται από τη δυτική εσωτερική παράδοση. Η Πλανητική Ύπαρξη είναι η συνισταμένη πλανητική συνείδηση που αναδύεται από τη σύνθεση όλων των συνιστωσών συνειδήσεων όλων των βασιλείων του πλανήτη. Είναι μια εξελισσόμενη συνείδηση που μοχθεί για να εξελιχθεί και σε αυτό το σημείο πολλά έχουν να προσφέρουν οι άνθρωποι ως τα πιο προηγμένα εξελικτικά παιδιά της. Ο ρόλος της ανθρωπότητας, μας λένε οι εσωτερικές παραδόσεις, είναι ιδιαίτερα νευραλγικός και σημαντικός τόσο για την εξέλιξη του κάθε βασιλείου χωριστά αλλά και της ίδιας της Πλανητικής ύπαρξης, καθώς μπορεί να δράσει καταλυτικά στα εξελικτικά δρώμενα του πλανήτη ως αγωγός και εκφραστής ισχυρών πνευματικών και κοσμικών δυνάμεων ικανών να μετουσιώσουν ραγδαία την ποιότητα της ζωής πάνω στη Γη.

Η Ντιον Φόρτσιουν (Dion Fortune) στο έργο της «Κοσμικό Δόγμα» αναφέρεται με πολύ γλαφυρό τρόπο στην Πλανητική Ύπαρξη: «Η Πλανητική Ύπαρξη είναι ένα πελώριο Στοιχειακό που αποτελείται από τη συνείδηση (χρησιμοποιώντας τη λέξη με την πλατιά της έννοια) καθενός από τα παιδιά της – τα παιδιά της είναι όλες οι ζωές πάνω στη Γη, άνθρωποι, αγρίμια, πουλιά, ερπετά, ψάρια, έντομα, κ.λπ. Στο Μεγάλο Στοιχειακό, την Πλανητική Ύπαρξη, όλα αυτά είναι, ή θα έπρεπε να είναι, ένα. Επειδή αυτή η ενωτική σχέση έχει κλονιστεί, εκδηλώνονται διάφορες αρρώστιες. Μπορεί να υποτεθεί ότι όταν "έρθει η Βασιλεία", όταν η Λογοϊκή Ιδέα αυτού του πλανήτη εκδηλωθεί αληθινά, τότε πραγματικά όλα τα γήινα πλάσματα θα γίνουν ένα σε ένα ορισμένο επίπεδο.

»Θα πρέπει να θυμάσαι ότι οι ανθρώπινες υπάρξεις, καθώς αναπτύσσονται και προοδεύουν, οφείλουν ένα μεγάλο χρέος στη Γη, η οποία είναι η μητέρα τους, ο γονιός τους. Είναι πλασμένοι από την ουσία της και ζουν επάνω της και όλα όσα κάνουν εδώ στη γη, όλα όσα ανακαλύπτουν στην επιστήμη, όλα όσα δημιουργούν στην τέχνη ή στη βιομηχανία, είναι επίσης μέρος δικό της. Αλλά αυτή αναπτύσσεται με πιο αργό ρυθμό από τα παιδιά της και είναι καθήκον των παιδιών της να βοηθήσουν τη δική της εξέλιξη μέσα από τη δική τους. Επομένως, οτιδήποτε κάνεις, ας γίνεται όχι μόνο για το προσωπικό σου κέρδος ή συμφέρον, αλλά και για όφελος της Πλανητικής Ύπαρξης. Όσο περισσότερο μοιράζεσαι συνειδητά με αυτή την πελώρια Στοιχειακή μάνα ό,τι κάνεις, τόσο αυτό που κάνεις θα καρποφορεί και θα ευημερεί περισσότερο – όχι μόνο μέσα σε αυτήν, αλλά και σε σένα. Δεν υπάρχει κανένα πλάσμα πάνω στη γη, ούτε ακόμα και εκείνα που ήρθαν αργότερα στον πλανήτη που να μην ενδιαφέρουν την Πλανητική Ύπαρξη. Ο άνθρωπος έχει πολύ μεγάλη ευθύνη όχι μόνο προς τον εαυτό του, αλλά επίσης και προς τη μεγάλη ομαδική ψυχή της γης, τη μεγάλη μητέρα όλης της ανθρωπότητας».

Οι Κοσμικές Προοπτικές της Γαίας

Ο πλανήτης Γη ως ζωντανή οντότητα αποτελεί αδελφό πλανήτη των υπολοίπων πλανητών που γυρνούν γύρω από τον Ήλιο και ζωντανό κύτταρο αυτού του ευρύτερου οργανισμού που τον αποκαλούμε Ηλιακό Σύστημα. Μέσα σε αυτό τον οργανισμό αλληλεπιδρά διαρκώς με τους υπόλοιπους πλανήτες και για αυτό το λόγο όσο πιο πολύ εξελίσσεται τόσο πιο αποτελεσματικά προσφέρει σε αυτόν. Έτσι γίνεται αντιληπτό πως η εξέλιξη της Πλανητικής Ύπαρξης της Γης έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία για το σύνολο της ζωής μέσα στο Ηλιακό μας Σύστημα (η εσωτερική παράδοση θεωρεί πως το Ηλιακό μας Σύστημα σφύζει από ποικίλες μορφές ζωής που δεν είναι κατ' ανάγκη εκδηλωμένες στο φυσικό πεδίο). Λέγεται πως ο πλανήτης μας δεν ανήκει, ακόμη, στους αποκαλούμενους «Ιερούς Πλανήτες» του Ηλιακού μας Συστήματος και ότι σε αυτό ακριβώς το σημείο ο άνθρωπος μπορεί να συμβάλει καθοριστικά με τη συνειδητή προσφορά του προς το σύνολο της ζωής της Γης. Έτσι κάποια στιγμή η Μητέρα Γη θα μπορέσει να αφυπνιστεί συνειδητά και να λειτουργήσει ως συνειδητός φορέας του Πνεύματος, αποκτώντας το δικό της ενεργό ρόλο μέσα στον απέραντο Κοσμικό Χορό του Σύμπαντος.

Όμως η Μητέρα Γη και όλοι εμείς, τα παιδιά της, δε στεκόμαστε μόνοι και αβοήθητοι σε αυτή την τεράστια προσπάθεια εξέλιξης. Σύντροφοι, συνοδοιπόροι και καθοδηγητές μας στέκονται εκείνες οι υπάρξεις που έχοντας τελειώσει την εκπαίδευσή τους πάνω στο σχολείο που ονομάζουμε Γη, στέκονται δίπλα μας για μας βοηθήσουν να φθάσουμε εκεί που εκείνοι έφθασαν. Πρόκειται για τους Διδασκάλους της Σοφίας, εκείνες τις λαμπρές πνευματικές υπάρξεις που μοχθούν αέναα για την εξέλιξη της Γης και οι οποίες αποτελούν μέρος του ευρύτερου ιστού της Κοσμικής Ιεραρχίας μέσω του οποίου ενεργός βοήθεια διαρκώς καταφθάνει πάνω στη Μητέρα Γη.

Βιβλιογραφία

    • Abraham, R.H., Chaos, Gaia, Eros, Harper Collins, 1994.
    • Bunyard, P. Gaia in Action: Science of the Living Earth, Floris Books, 1996.
    • Lovelock, J.E., Gaia: A New Look at Life on Earth, Oxford University Press, 1979.
    • Lovelock, J.E., Healing Gaia. Harmony Books, 1991.
    • Margulis, L. and Sagan, D., Slanted Truths: Essays on Gaia, Evolution and Symbiosis, New York, 1997.
    • Maturana, H.R. and F.J. Varela, The Tree of Knowledge, Shambala, 1987.

Κ.Σ.