Η ψυχολογική έρευνα των θεμελιωδών όψεων της αρσενικής ψυχής παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε μια σειρά διαλέξεων που έδωσε ο Κ. Γκ. Γιουνγκ στο Ινστιτούτο του Σικάγο και εκδόθηκε σε σειρά μαγνητοφωνημένων ταινιών, οι οποίες άσκησαν μεγάλη επίδραση στο ανδρικό κατεστημένο της εποχής του (Moore and Gillette, 1991, σ. xi).

Τα ψυχολογικά ευρήματα αυτών των διαλέξεων συνθέτουν μια νέα θεώρηση για την αποκωδικοποίηση των βαθύτερων όψεων του εαυτού, αρσενικού και θηλυκού. Η γιουνγκιανή θεωρία για την ανάπτυξη των δύο φύλων προσφέρει έναν ευέλικτο φακό, μέσω του οποίου μπορεί να αναζητήσει κανείς την διαδικασία της εξατομίκευσης, καθώς επηρεάζεται από θέματα ισότητας των φύλων (Rybak et al. 2000, σ. 152).

Οι τέσσερεις Ισχυροί υπάρχουν σε κάθε άντρα.
Τέλεια ενότητα δεν μπορεί να υπάρξει, μονάχα στην παγκόσμια αδελφότητα της Εδέμ.
Ο συμπαντικός Άνθρωπος ας είναι αιώνια δοξασμένος, Αμήν.
                                                                                  Γουίλιαμ Μπλέικ: The Four Zoas

Η αποκωδικοποίηση αυτού που ο Γιουνγκ ονόμαζε «διπλή τετράδα» (Jung, 1968, σσ. 11, 246), μας δείχνει τον βαθμό της κατανόησής του για τον αρχέτυπο Εαυτό, και ταυτόχρονα καθορίζει τα περιεχόμενα και τις δυνατότητες που αναπτύσσονται με τον χωρισμό της ψυχικής επικράτειας σε τέσσερα «τέταρτα». Είναι ουσιαστικά δύο θεμελιώδεις διαλεκτικές αντιθέσεις, χτισμένες κυριολεκτικά στην δυναμική των βαθύτερων επιπέδων του Εαυτού. Οι δύο άξονες της αντίθεσης χαρακτηρίζονται από τα αρχέτυπα του Βασιλιά-Μάγου και του Εραστή-Πολεμιστή (Moore and Gillette, 1991, σ. xi).

Στο έργο του Οι Όψεις του Αρσενικού ο Γιουνγκ αναλύει την προέλευση του ηρωικού αρχέτυπου στη λίμπιντο, δίνοντας ταυτόχρονα τις ανώτερες όψεις του στη μορφή του ήρωα και τις κατώτερες στη μορφή του δαίμονα. Αναλύει, επίσης, την ουσία της ενηλικίωσης, υποδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο το αρσενικό απεγκλωβίζεται από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του μητρικού προτύπου, αλλά και το ρόλο του πατέρα στη διαδικασία της εξατομίκευσης του παιδιού. Ο Γιουνγκ θεωρεί πως ο υπέρτατος συμβολισμός του αρσενικού είναι ο Λόγος και ο υπέρτατος συμβολισμός του θηλυκού ο Έρως (Jung, 1964, σ. 254). Ο Λόγος με την ενεργητική δημιουργική παρουσία του αναλύεται σε επιμέρους εικόνες, οι βασικότερες από τις οποίες βρίσκονται στα αρχέτυπα που θα εξετάσουμε εδώ, με βάση το έργο των Ρόμπερτ Μουρ και Ντάγκλας Τζιλέτ, Η Επανακάλυψη των Αρχετύπων του Ώριμου Αρσενικού (1991), επηρεασμένο από την γιουνγκιανή ανάλυση των αρχετύπων (Art of Manliness, 2011).

Ο Βασιλιάς

Η ενέργεια του Βασιλιά είναι πρωταρχική σε όλους τους άνδρες και σχετίζεται με όλες τις ώριμες όψεις της αρσενικής ενέργειας (Flood et al, 2007, σ. 451), όπως το Θείο Παιδί σχετίζεται με όλες τις ανώριμες (μη κυριαρχημένες και εξισορροπημένες) όψεις της. Ο καλός και ενεργητικός Βασιλιάς είναι επίσης καλός Πολεμιστής, καλός Μάγος και μεγάλος Εραστής. Ωστόσο, μέσα μας τούτη η όψη έρχεται τελευταία. Η συνήθης επικρατούσα ενέργεια είναι εκείνη του Θεϊκού Παιδιού, αλλά τροποποιημένη εξαιτίας της διαρκούς αφομοίωσης εμπειριών, περισσότερο σύνθετη, σοφή και από μια άποψη μη εγωική. Ωστόσο, ενώ το Θεϊκό Παιδί έχει τις παιδικές του φιλοδοξίες προς την κατάσταση της Θεϊκότητας, το αρχέτυπο του Βασιλιά έρχεται πλησιέστερα στον Θεό με την αρσενική μορφή μέσα σε κάθε άνδρα. Είναι η αρχέγονη αρχή, ο Αδάμ, αυτό που οι φιλόσοφοι ονομάζουν «Άνθρωπος μέσα μας». Οι Ινδουϊστές αποκαλούν τον αρχέγονο ανδρισμό Άτμαν (Lutosławski, 1922, σσ. 53-68). Οι Ιουδαίοι και οι Χριστιανοί τον αποκαλούν «Εικόνα του Θεού» (Piper and Grudem, 2006, σ. 96), ενώ ο Φρόιντ τον ονόμασε «Πατέρα της Αρχέγονης Ορδής» (Wolman, 2012, σ. 268). Με πολλούς τρόπους, λοιπόν, η ενέργεια του Βασιλιά είναι η ενέργεια του Πατέρα.

Ιστορικά οι βασιλείς ήταν πάντα ιεροί. Όχι τα θνητά πρόσωπα, που είναι σχετικά ασήμαντα, αλλά η ίδια η ενέργεια του Βασιλιά. Είναι ο θνητός που ενσαρκώνει την βασιλική ενέργεια για κάποιο διάστημα, προκειμένου να υπηρετήσει τους συνανθρώπους του ή το βασίλειό του, σε οποιαδήποτε διάσταση και αν βρίσκεται αυτό, ή τον κόσμο ολόκληρο. Είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι, ένας ανθρώπινος φορέας για την εφέλκυση του δημιουργικού αρχέτυπου στον κόσμο και τη ζωή των ανθρώπινων υπάρξεων. Ο Τζέιμς Φρέιζερ στο έργο του «Χρυσός Κλώνος» παρατηρεί πως οι βασιλείς στον αρχαίο κόσμο φονεύονταν τελετουργικά, όταν έχαναν την ικανότητά τους να ενσαρκώνουν το βασιλικό αρχέτυπο. Με αυτόν τον τρόπο απέφευγαν να δέσουν τη μοίρα του αρχέτυπου με την ανθρώπινη φθορά. Με την ενθρόνιση του νέου βασιλιά η δύναμη έβρισκε ένα άλλο αρχέτυπο για να ενσαρκωθεί και έτσι ο Βασιλιάς, ως λυτρωτικό αρχέτυπο, ανανέωνε το βασίλειό του και γενικότερα όλον τον κόσμο (Frazer, 1894, σσ. 198-220).

Ο Τζον Γ. Πέρι, γνωστός ψυχοθεραπευτής, θεωρεί πως το αρχέτυπο του Βασιλιά έχει την δύναμη να θεραπεύει, αναδιοργανώνοντας την προσωπικότητα στα όνειρα και τα οράματα των σχιζοφρενικών ασθενών. Παρατήρησε πως σε αρκετές περιπτώσεις ο ιερός βασιλιάς αναδυόταν από τα βάθη του ασυνείδητου με ορμητικό τρόπο. Στο βιβλίο του Οι Ρίζες της Ανανέωσης στο Μύθο και την Τρέλα (Perry, 1976), περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο συγκρούεται το νηπιακό Εγώ με το αρχέτυπο του Βασιλιά στο ασυνείδητο. Η ψυχολογία του Παιδιού εξαφανίζεται και την θέση της ως την τελική λύτρωση παίρνει η ψυχολογία του Άνδρα, αναδιοργανώνοντας και ανασταίνοντας την προσωπικότητα και τον κοινωνικό ιστό. Πρόκειται για διαδικασία αναγέννησης ενός ατόμου ή κοινωνίας με διάφορες αρχετυπικές εικόνες της τετράδας σκορπισμένες σε όλη την διαδικασία της αναπροσαρμογής (Moore, 1983, σ. 290).

Ο Πολεμιστής

Σε γενικές γραμμές όλοι μας αισθανόμαστε άβολα με την πολεμική μορφή της αρσενικής ενέργειας -ιδιαίτερα οι γυναίκες, καθώς είναι συχνά τα πιο άμεσα θύματα της αρνητικής της έκφρασης. Άλλωστε οι πολεμικές συρράξεις σε όλον τον πλανήτη μάς καθιστούν καχύποπτους ενάντια σε κάθε επιθετική μορφή ενέργειας. Αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας είναι η εμφάνιση του αποκαλούμενου «ήπιου αρσενικού» και αρκετές φωνές διαμαρτυρίας κατά της ενέργειας του Πολεμιστή. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί εδώ ότι οι προσπάθειες απόκρυψης της αρσενικής επιθετικότητας οδηγούν στην ολοκληρωτική κυριαρχία του αρχετύπου στον Εαυτό (Moore and Gillette, 1991, σ. 75).

Ο πολεμιστής ασχολείται με την άμυνα των ορίων σωματικά και ψυχικά, όσο και για την επίτευξη των στόχων σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Οι πολεμιστές καταστρώνουν σχέδια και προσπαθούν να τα υλοποιήσουν με την ζωτική ενέργεια της βίας, ακόμη και της πονηριάς, αν και σπάνια προδίδουν τον δικό τους κώδικα τιμής. Ωστόσο, διατρέχουν τον κίνδυνο να δουν την βία, σε άλλους ή στον εαυτό τους, ως έσχατη λύση για όλα τα προβλήματα (Pearson and Marr, 2003, σ. 6). Δεν είναι δυνατόν να διώξει κανείς το αρχέτυπο του Πολεμιστή. Όπως όλα τα καταπιεσμένα αρχέτυπα, περνά στα βαθύτερα στρώματα του ασυνείδητου, για να αναδυθεί ξανά με την μορφή συγκινησιακής και φυσικής βίας, σαν ηφαίστειο που κοιμάται επί αιώνες και ξαφνικά εκρήγνυται. Η αλήθεια είναι ότι αν ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στην εξελικτική πορεία του ανθρώπινου είδους, θα συνειδητοποιήσουμε πως η ιστορία του καθορίζεται σε ένα μεγάλο τμήμα της από τον πόλεμο και οι παραδόσεις του μεγάλου Πολεμιστή υπάρχουν σχεδόν σε κάθε πολιτισμό (Moore and Gillette, 1991, σ. 76 κ.ε.). Στον προηγούμενο αιώνα μόνον, ολόκληρη η γη ενεπλάκη σε δύο παγκόσμιους πολέμους, ενώ τώρα, πρακτικά υφίστανται συρράξεις σε όλα σχεδόν τα μήκη και πλάτη του κόσμου μας. Συνεπώς, σε καμία περίπτωση η επιθετικότητα στην σκιώδη μορφή της δεν έχει εξαφανιστεί από τον πλανήτη και ούτε ο πόλεμος είναι η μοναδική περίπτωση έκρηξης επιθετικότητας. Ορισμένοι ψυχολόγοι μάλιστα θεωρούν πως η ανθρώπινη επιθετικότητα είναι προϊόν της παιδικής οργής ενάντια σε ένα «δηλητηριώδες παιδαγωγικό σύστημα», που εκμεταλλεύεται τα παιδιά σε μαζική κλίμακα.

Ωστόσο, στη θετική της όψη, τούτη η ενέργεια είναι δημιουργική. Είναι η δύναμη που ωθεί το σπόρο σε ανάπτυξη και ολοκλήρωση. Είναι δύναμη υλοποίησης οραμάτων και στόχων. Εντέλει είναι η δύναμη που ωθεί την εξέλιξη προς τα εμπρός σε όλα τα επίπεδα. Η ενέργεια του Πολεμιστή είναι παρούσα σε όλους μας. Απαιτείται, όμως, ιδιαίτερη ισορροπία για να είναι θετικές οι επιδράσεις της. Σε διαφορετική περίπτωση ακραίων χειρισμών τα αποτελέσματα μπορούν να είναι καταστροφικά. Τούτη η δύναμη είναι ζωτικό συστατικό του κόσμου που χτίζουμε και παίζει σημαντικό ρόλο στην επέκταση των αγαθών που φέρουν οι πολιτισμικές επιτεύξεις σε όλη την ανθρωπότητα.

Ο Μάγος

Σε ό,τι αφορά στον Μάγο, έχουμε συχνά την τάση να πιστεύουμε πως εμείς, οι σύγχρονοι και πολιτισμένοι άνθρωποι, απέχουμε από τους αρχαίους μας προγόνους με τη μεγάλη γνώση και την καταπληκτική τεχνολογία μας. Ωστόσο, οι πηγές της γνώσης και τις τεχνολογίας μας βρίσκονται ακριβώς εκεί, στα μυαλά των αρχαίων προγόνων. Οι σοφοί των φυλών και των αρχαίων κοινωνιών ήταν εξοικειωμένοι και χρησιμοποιούσαν την ενέργεια που απορρέει από το αρχέτυπο του Μάγου. Η ίδια ενέργεια, ακόμη και σήμερα, καθοδηγεί τον σύγχρονο πολιτισμό μας. Οι σαμάνοι, οι μάγοι-γιατροί, οι γητευτές, οι μάγισσες θεραπεύτριες, οι μπρούχος, οι εφευρέτες, οι επιστήμονες, οι τεχνικοί, όλες αυτές οι μορφές κάνουν χρήση της δύναμης του Μάγου. Οι ενέργειες του μαγικού αρχέτυπου, οπουδήποτε και οποτεδήποτε τις συναντάμε, είναι δίπτυχες. Ο Μάγος είναι γνώστης και κύριος της τεχνολογίας. Επιπλέον, είναι εκείνος που καθοδηγείται από τη δύναμη του Μάγου, μπορεί να εκπληρώσει τις μαγικές του λειτουργίες εν μέρει με τη χρήση της τελετουργικής μυητικής διαδικασίας. Είναι ο «τελετουργικός πρεσβύτερος», που καθοδηγεί τις διαδικασίες της μεταμόρφωσης, εσωτερικά και εξωτερικά (Moore and Gillette, 1991, σ. 98).

Ο άνθρωπος-μάγος είναι πάντα ένας μυημένος, ανεξάρτητα από το επίπεδο και τον τομέα στον οποίο λειτουργεί, και ένα από τα καθήκοντά του είναι να μυεί άλλους. Ο Μάγος είναι ένας μυημένος της μυστικής και κρυμμένης γνώσης και τούτο είναι το σημαντικό. Όλη η γνώση που χρειάζεται ιδιαίτερη εκπαίδευση είναι η ιδιαίτερη επικράτεια της ενέργειας του Μάγου. Εκπαιδεύει την φαντασία και την θέλησή του με την δύναμη της εστίασης. Κατά την συμπεριφοριστική ορολογία εστιάζει στην εκπαίδευση και διαμόρφωση της ψυχής του, κατά την γιουνγκιανή ορολογία, όμως, εστιάζει στην κατανόηση της ψυχής του (Spiegelman, 1976, σ. 116). Είτε είναι κανείς μαθητευόμενος ηλεκτρολόγος, που πασχίζει να μάθει τα μυστήρια του ηλεκτρισμού, ή σπουδαστής της ιατρικής, που προσπαθεί να μάθει τα μυστήρια του ανθρώπινου σώματος, βρίσκεται ακριβώς στην ίδια θέση του μαθητευόμενου σαμάνου ή μάγου-γιατρού στις φυλετικές κοινωνίες. Ξοδεύει πολύ χρόνο και ενέργεια, προκειμένου να μυηθεί στα μυστικά βασίλεια της κρυμμένης γνώσης. Κατόπιν περνά από συγκεκριμένες δοκιμασίες προκειμένου να γίνει κυρίαρχος τούτης της δύναμης και, όπως συμβαίνει με όλες τις μυήσεις, δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξασφάλιση της επιτυχίας. Ο μετασχηματισμός είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από αρχέτυπο. Ο Μάγος αντιλαμβάνεται τις διασυνδέσεις του ιστού της ζωής και κατανοεί ότι η αλλαγή μπορεί απλά να είναι κυματισμός, μια αναδίπλωση του εαυτού. Οι κίνδυνοι αυτού του αρχέτυπου είναι παραβιάσεις της προσωπικής δύναμης από αφέλεια ή αλαζονεία (Pearson and Marr, 2003, σ. 6).

Φυσικά, η κρυμμένη γνώση παρέχει στον μάγο σημαντική δύναμη, τμήμα της οποίας είναι η δυνατότητα αποθήκευσης και κατεύθυνσης των φυσικών δυνάμεων. Ήταν οι μάγοι στις αρχαίες κοινωνίες που επινόησαν τα μυστικά της γραφής, ανακάλυψαν τα μαθηματικά, την μηχανική, την αστρονομία και τον νόμο. Ήταν εκείνοι που είχαν την ικανότητα να βλέπουν στα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, να αντιμετωπίζουν το κακό, ακόμη και αν ήταν κρυμμένο πίσω από το προσωπείο της καλοσύνης και να μετριάζουν τις ακρότητες της βασιλικής εξουσίας. Στην ουσία, δηλαδή, ήταν οι αρχαίοι ψυχοθεραπευτές, κινούμενοι σε κόσμους της σκέψης όμοιους με αυτούς τους οποίους επεξεργάζονται οι σύγχρονοι ψυχολόγοι, θεραπεύοντας και ισορροπώντας τον κόσμο γύρω τους στο πέρασμα των αιώνων. Ο Μάγος επανεμφανίζεται στον χρόνο αλλάζοντας το σχήμα του ή αλλάζοντας το όνομά του. Ουσιαστικά παραμένει ο ίδιος χαρακτήρας. Φιλόσοφος και γητευτής, αντιπροσωπεύει ένα αρχέτυπο στο οποίο στρέφεται η φυλή για καθοδήγηση και προστασία (Tolstoy, 1985, σσ. 19-20).

Ο Εραστής

Ο Εραστής ως αρχέτυπο είναι αντιπρόσωπος της ζωικής δύναμης. Η ζωική δύναμη -πάντα θεϊκή- είναι εκείνη που εισέρχεται στην ύλη. Με αυτή την ένωση γεννούνται νέες μορφές, νέα ζωή, νέοι συνδυασμοί ευκαιριών και δυνατοτήτων. Η δύναμη που κινεί την ενέργεια είναι η δύναμη του αρχαίου θεού Έρωτα. Οι γιουνγκιανοί αναλυτές χρησιμοποιούν το όνομα του Έρωτα, προκειμένου να περιγράφουν το αρχέτυπο του Εραστή. Χρησιμοποιούν, επίσης, τον λατινικό όρο libido. Με αυτούς τους όρους δεν περιγράφουν τις σεξουαλικές ορέξεις μόνον, αλλά την έντονη και γενική δίψα για ζωή. Ο Εραστής, με οποιοδήποτε όνομα και αν παρουσιάζεται, είναι το πρότυπο της πρωταρχικής ενέργειας, το οποίο ονομάζουμε ζωντάνια, ζωηρότητα και πάθος. Ζει μέσω της μεγάλης αρχέγονης πείνας του είδους μας για σεξ, τροφή, ευημερία, αναπαραγωγή, προσαρμογή στις δυσκολίες της ζωής, μέσω της αίσθησης του νοήματος, χωρίς το οποίο οι ανθρώπινες υπάρξεις δεν είναι δυνατόν να συνεχίσουν τη ζωή τους (Moore and Gillette, 1991, σ. 120).

Το αρχέτυπο του Εραστή είναι κύρια ψυχικό, καθώς αντιπροσωπεύει την ευαισθησία προς τα ερεθίσματα του εξωτερικού περιβάλλοντος. Εκφράζει αυτό που οι γιουνγκιανοί ψυχολόγοι αποκαλούν «λειτουργία της αίσθησης», λειτουργία της ψυχής που εκπαιδεύεται σε όλες τις εκφράσεις της αισθαντικής εμπειρίας. Ο Εραστής, επίσης, παρακολουθεί το χαρακτήρα των αλλαγών στον εσωτερικό μας κόσμο, καθώς ανταποκρίνεται στις εισερχόμενες αισθητηριακές εντυπώσεις. Συνεπώς, η αξία του για το ένστικτο της επιβίωσης είναι σημαντική και ως τέτοιο μπορούμε να το αναγνωρίσουμε στη ζωή των προϊστορικών ανθρώπων, οι οποίοι πάλευαν για επιβίωση σε έναν επικίνδυνο κόσμο. Η σεξουαλική αλληλεπίδραση στις πρωτόγονες κοινωνίες φαίνεται πως εξελίχθηκε προς την κατεύθυνση των συναισθηματικών διασυνδέσεων, τις απαρχές δηλαδή της αγάπης. Ευνοούμενες οι διασυνδέσεις από την φυσική επιλογή, αύξαναν τις πιθανότητες να επιβιώσουν τα νεαρά άτομα έως την αναπαραγωγική ηλικία τους (Mellen, 1981, σσ. 269, 278).

Ο άνδρας που προσεγγίζει το αρχέτυπο του Εραστή είναι ανοικτός σε ένα «συλλογικό ασυνείδητο», πιθανώς πλατύτερο από αυτό που πρότεινε ο Κ. Γκ. Γιουνγκ. Το συλλογικό ασυνείδητο του Γιουνγκ είναι το ασυνείδητο όλων των ανθρώπινων υπάρξεων και περιέχει όλες τις ασυνείδητες μνήμες όλων όσων συνέβησαν στις ζωές όλων των ανθρώπων που έζησαν. Αφού, όμως, το συλλογικό ασυνείδητο είναι -σύμφωνα με την άποψή του- απεριόριστο, γιατί να μην περιέχει τις εντυπώσεις και τις αισθήσεις όλων των ζωντανών πλασμάτων. Είναι πολύ πιθανό στην ευρύτερη έννοιά του τούτο το συλλογικό ασυνείδητο να περιλαμβάνει αυτό που ορισμένοι επιστήμονες ονομάζουν «πρωταρχική επίγνωση», ακόμα και στα φυτά (LaChance, 2005, σ. 24).

Η πρωταρχική επίγνωση είναι η δύναμη που ωθεί τον άνθρωπο να αγγίζει και να αγγίζεται, φυσικά και συγκινησιακά. Δεν αναγνωρίζει όρια και ωθεί σε μια αισθαντική εμπειρία του κόσμου ως ολότητα. Στην πραγματικότητα μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα θα έπρεπε να μπορεί να εκφράζεται ισομερώς μέσω των τεσσάρων όψεων. Από αυτή την άποψη το αρχέτυπο του Εραστή εκφράζει την ισότιμη σχέση με άλλα πρόσωπα, δραστηριότητες, ή αντικείμενα. Το δώρο του αρχετύπου είναι η παθιασμένη δέσμευση με την ζωή και την κατανόηση της λεπτής ισορροπίας ανάμεσα στον έρωτα και τον θάνατο. Η ανισορροπία σε αυτό το αρχέτυπο έχει ως συνέπεια απώλεια της ισότητας στις σχέσεις του ατόμου με το περιβάλλον και ανεξέλεγκτη δράση προς αυτή την κατεύθυνση χωρίς υπολογισμό των συνεπειών (Pearson and Marr, 2003, σ. 6 κ.ε.).

Η Ολοκλήρωση

Είναι προφανές ότι κάποια από τα παραπάνω αρχέτυπα εκδηλώνονται με τρόπο έντονο και άλλα όχι. Στην πραγματικότητα μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα θα έπρεπε να μπορεί να εκφράζεται ισομερώς -αν είναι δυνατόν- μέσω των τεσσάρων όψεων. Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε στην προσωπικότητα υπερισχύει το δυνατότερο στοιχείο και τα υπόλοιπα λειτουργούν υπογείως, στα επίπεδα του ασυνείδητου. Το γεγονός ότι δεν φαίνονται, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Υπάρχουν και μάλιστα, όσο λειτουργούν στο ασυνείδητο, ωθούν την ζωή σε ακραίες καταστάσεις με αρνητικές επιπτώσεις. Η συνειδητοποίηση και η ανάδυσή τους στην επιφάνεια είναι το μέτρο της ολοκλήρωσης και της εξισορρόπησης της προσωπικότητας και συνεπώς της δυνατότητάς μας να ζούμε την ζωή γεμάτη και συνειδητοποιημένη.

Η συνειδητοποίηση είναι μεταμόρφωση, μετουσίωση, ένα βήμα στο ατομικό εξελικτικό μονοπάτι, αλλά και ένα βήμα προς την κατεύθυνση της συλλογικής εξέλιξης. Ωστόσο, κάθε μετουσίωση απαιτεί τον χρόνο και τον κόπο της. Επεξεργαζόμαστε την συνειδητή πλευρά της ζωής, την ίδια στιγμή που η ασυνείδητη πλευρά με τις πανίσχυρες πηγές της είναι δυνατόν να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τα ερωτηματικά μας με θεραπευτικό και αναγεννητικό τρόπο. Ο αγώνας για ωρίμανση είναι ψυχολογικός, ηθικός και πνευματικός, αλλά έχει σημαντικά οφέλη για αυτόν που τον αναλαμβάνει. Ο Τζόζεφ Κάμπελ στο έργο του Μύθοι και Παραδόσεις καλεί σε μια παγκόσμια αφύπνιση, ένα είδος μύησης που θα μπορούσε να βαθύνει την ανθρώπινη αίσθηση της υπευθυνότητας και της ωριμότητας. Στο χέρι μας είναι να ανταποκριθούμε ή όχι, αναλαμβάνοντας και την ατομική μας ευθύνη απέναντι στην παγκόσμια εξέλιξη.

Βιβλιογραφία

    • Flood, M., Gardiner, J. K., Pease, B., Pringle, K., (2007), International Encyclopedia of Men and Masculinities,
      London: Routledge, ISBN: 978-1134317073.
    • Jung, C.G., (1964), The Collected Works, Τόμ. 10, London: Routledge, ISBN: 978-0415065795.
    • Jung, C. G., (1968), The Collected Works, Τόμ. 14, Princeton: Princeton University Press, ISBN: 978-0691097664.
    • LaChance, Al. J., (2005), The Architecture of the Soul: A Unitive Model of the Human Person, Berceley: North
      Atlantic Books, ISBN: 978-1556436024.
    • Lutosławski, W., (1922), A Theory of Personality. Mind, 31(121), new series, σσ. 53-68.
    • Mellen, S.L.W., (1981), The Evolution of Love, Oxford and San Francisco: W.H. Freeman, ISBN: 978-0716712718.
    • Moore, R., Gillette, D., (1991), King, Warrior, Magician, Lover: Rediscovering the Archetypes of the Mature
      Masculine, HarperOne. Reprint edition ISBN: 978-0062506061.
    • Moore, R. L. (1983), Contemporary Psychotherapy as Ritual Process: an Initial Reconnaissance, Zygon, 18,
      σσ. 283–294. doi:10.1111/j.1467-9744.1983.tb00515.x ν.
    • Pearson C., Marr, H., (2003), PMAI Manual: A Guide to Interpreting the Pearson-Marr Archetype Indicator
      Instrument, Center for Applications of Psychological Type, ISBN: 0-935652-74-4.
    • Perry, J. W., (1976), Roots of Renewal in Myth and Madness, San Francisco: Jossey-Bass,
      ISBN: 978-0875892979.
    • Piper, J., Grudem, W., (eds) (2006), Recovering Biblical Manhood and Womanhood, Wheaton: Crossway,
       ISBN: 0-89107-586-0.
    • Rybak, C. J., Russell-Chapin, L. A., Moser, M. E., (2000), Jung and Theories of Gender Development. The Journal
      of Humanistic Counseling, Education and Development, 38: 152–161. doi:10.1002/j.2164-490X.2000.tb00075.x.
    • Spiegelman M. J., (1976), Psychology and the Occult, Spring.
    • Tolstoy, N., (1985), The Quest for Merlin, Boston: Little, Brown & Co., ISBN: 978-0316850803.
    • Wolman, B. B., (2012), Contemporary Theories and Systems in Psychology, NY: Springer US,
      ISBN: 978-1-4684-3800-0.

Διαδίκτυο

    Frazer, J. G., (1894), The Golden Bough: Study in Comparative Religion, Τόμ. Α΄, ΝΥ and London: MacMillan.
    Διαθέσιμο στο http://www.gutenberg.org Ανάκτηση 15 Δεκεμβρίου 2016.
    The Four Archetypes of the Mature Masculine: Introduction. Διαθέσιμο στο http://www.artofmanliness.com
    Ανάκτηση 05 Δεκεμβρίου 2016.

Κ.Κ.