Η Ζωογόνος Δύναμη όλων των Κόσμων, η Ζωτική Αρχή, η Πνοή της Ζωής που βρίσκεται παντού γύρω και μέσα μας, ονομάζεται Πράνα.

Τροφοδοτεί τα πάντα με ζωή και κρατά τα πάντα σε συνοχή και συνένωση. Βρίσκεται στον αιθέρα, σε αυτό το αόρατο στοιχείο της φύσης που εμπεριέχει και συνδέει ως αόρατη ουσία τα υπόλοιπα 4 στοιχεία –γη, νερό, φωτιά, αέρα. Είναι το μέσον που ενώνει τον άνθρωπο με την ψυχή του, η συνεκτική δύναμη ανάμεσα στην ύλη και την συνειδητότητα. Είναι αυτή που υφαίνει κυτταρικά το φυσικό και αιθερικό μας σώμα, κρατώντας τα συντονισμένα. Η σωστή ροή και εξισορρόπησή της στην ύπαρξή μας, αποδίδει υγεία και ζωτικότητα, ενώ χωρίς αυτήν, δεν υπάρχει Ζωή.

Πράνα στα σανσκριτικά σημαίνει «πρωταρχική - πρωτογενής ενέργεια», ενώ μερικές φορές μεταφράζεται ως «πνοή» ή «ζωτική δύναμη». Προέρχεται από τα σανσκριτικά συνθετικά pra=συνεχή και an=κίνηση, είναι η συνεχής κίνηση της ζωτικής δύναμης στο σώμα, στο περιβάλλον, σε ολόκληρο το σύμπαν.

Σε διαφορετικούς πολιτισμούς του πλανήτη και σε αρκετές παραδόσεις θα συναντήσουμε μια συγκεκριμένη λέξη για αυτή την ισχυρή ενέργεια της ζωής.

Στην Κίνα, η λέξη Πράνα αναφέρεται ως Τσι, στην Ιαπωνία ως Κι και στα αρχαία Ιαπωνικά ως Kα, στους πολιτισμούς της Ωκεανίας ως Μάνα και στα Καταλανικά ως Εακαα. Στα Θιβετανικά ως Λάνγκ, στα Περσικά ως Ρου, στους Ινδουιστές ως Πράνα. Στα αρχαία ελληνικά αποκαλείται Πνεύμα, στα εβραϊκά Ρουάχ-Πνεύμα ή Νεφές-Ψυχή, στους αρχαίους Τεύτωνες ως Οντ. Στους Καββαλιστές αναφέρεται ως Αστρικό Φως, στους Αλχημιστές ως Αζώθ, ενώ από τον Μέσμερ περιγράφεται ως Ζωικός Μαγνητισμός, και από τον Βίλχεμ Ράιχ ως Οργόνη. Στις διαφορετικές φυλές των Ινδιάνων της Αμερικής συναντούμε το Μανιτού και το Ορέντα. Είναι, επίσης, η Ζωτική Ενέργεια που αναφέρει ο πατέρας της Ομοιοπαθητικής, Σάμουελ Χάνεμαν (Samuel Hahnemann).

Πράνα και Δημιουργία του Κόσμου

Αν παρατηρήσουμε τον κόσμο γύρω μας θα διαπιστώσουμε ότι τα πάντα κινούνται. Από τα μικροσκοπικά υποατομικά σωματίδια ως τα γιγάντια συμπλέγματα γαλαξιών στο σύμπαν. Τα πάντα γύρω μας και μέσα μας μοιάζουν να χορεύουν σε ένα ξέφρενο δημιουργικό ρυθμό, κάτω από τη σκέπη της Πράνα.

Οι εσωτερικές παραδόσεις σε Ανατολή και Δύση κάνουν λόγο για μια παγκόσμια ενέργεια η οποία διαπερνά το Σύμπαν απ' άκρη σ' άκρη και η οποία προσδίδει ζωτικότητα.

Η Πράνα έχει πολλά επίπεδα κατανόησης και λειτουργίας, από την απλή αναπνοή ως την ενέργεια της συνείδησης αυτή καθαυτή. Δεν είναι μόνο η πρωταρχική ζωτική ενέργεια, είναι η κύρια ενέργεια που λειτουργεί σε κάθε επίπεδο της ζωής.

Σε κοσμικό επίπεδο, αναφέρεται ότι υπάρχουν δύο βασικές όψεις της Πράνα. Η πρώτη είναι η ανεκδήλωτη όψη, η οποία είναι η ενέργεια της Αγνής συνείδησης που διαποτίζει όλη τη Δημιουργία. Η δεύτερη όψη είναι η ίδια η δύναμη της Δημιουργίας, μέσω της οποίας συντίθεται ολόκληρο το σύμπαν. Η ζωή διεισδύει παντού και εκδηλώνεται σε αρκετές διαβαθμίσεις, μερικές από τις οποίες δεν είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε.

Αναφορικά με το υλικό μας σώμα, ο αιθερικός μας φορέας είναι ο διαμεσολαβητής ο οποίος μεταλλάσσει την Πράνα σε ενεργειακή ουσία, παρέχοντας σε καθετί την κατάλληλη ποιότητα ζωογόνας ενέργειας που χρειάζεται. Η ενέργεια της Πράνα συνενώνει, συγκροτεί και δίνει ρυθμό στο φυσικό σώμα και στην κίνηση όλων των χυμών του, ενώ με αυτό τρέφεται και το ζωτικό σώμα. Το σπληνικό κέντρο συνεργάζεται με το ζωτικό σώμα, καθώς και τα δύο έχουν σκοπό την απορρόφηση και το διαμερισμό της Πράνα.

Η Πράνα σχετίζεται με τον αέρα και ειδικά με το οξυγόνο που αναπνέουμε και που μας επιτρέπει να ζούμε, ενώ λέγεται ότι συνδέεται στενά και με την έννοια του χώρου. Το στοιχείο του αέρα σχετίζεται με την αίσθηση της αφής στο σύστημα της Γιόγκα. Ο αέρας, σε ένα λεπτότερο επίπεδο κατανόησης, είναι αφή και μέσω της αφής νιώθουμε ζωντανοί και μπορούμε να μεταβιβάσουμε τη ζωτική μας ενέργεια στους άλλους. Η Γιόγκα έχει κατάλληλους τρόπους έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιληφθούμε και να εναρμονιστούμε με αυτήν την ενέργεια της ζωής. Με ορισμένες πρακτικές επιδιώκει το άνοιγμα των καναλιών για την απελευθέρωση της πανίσχυρης ενέργειας της Πράνα.

Πράνα στο Φυσικό Επίπεδο - Ζωτικό Σώμα

Ως δημιουργική και ενεργητική δύναμη, αυτή η ζωτική ενέργεια ρέει μέσα στο σώμα και το ενεργοποιεί λειτουργικά και κατευθυντήρια. Στον οργανισμό μας ρέει μέσα από τα κανάλια του νευρικού μας συστήματος. Κυλάει σε ένα ενεργειακό δίκτυο μέσα μας το οποίο αποτελείται από 72.000 ενεργειακά κανάλια ή νάντις, που καθώς περνούν από τα κύρια τσάκρα της σπονδυλικής στήλης, μεταφέρουν ζωτική ενέργεια και την μεταμορφώνουν σε δονήσεις συγκεκριμένων συχνοτήτων που απαιτούνται από τα ενεργειακά σώματα για την ανάπτυξή τους. Τα τσάκρα είναι τα ενεργειακά κέντρα που λειτουργούν σαν δέκτες και μεταλλάκτες των διάφορων μορφών Πράνα που τα τροφοδοτεί με ζωτική κίνηση. Αυτή η ζωτική ενέργεια διοχετεύεται και στους αδένες του σώματος, δίνοντας ζωτικότητα στα αντίστοιχα μέρη του.

H μεγαλύτερη εισροή της πράνα στον οργανισμό γίνεται μέσα από την αναπνοή. Μεταφέρεται στον αιθερικό μας φορέα, το «ζωτικό σώμα» ή «ζωτικό περίβλημά» μας (pranamaya kosha), την επικράτεια των ζωτικών μας ενεργειών. Είναι ο «φορέας» εκείνος που μεσολαβεί ανάμεσα στο υλικό μας σώμα από τη μια πλευρά και τον εσωτερικό μας κόσμο από την άλλη και έχει μια δράση και στα δύο επίπεδα. Σε αυτό εδρεύουν οι ζωτικές μας ορμές για επιβίωση, κίνηση και αυτοέκφραση.

Λέγεται ότι η Πράνα διοχετεύεται σε όλο τον πλανήτη μέσω του φυτικού βασιλείου, είναι η βιοενέργεια, ενώ υπάρχει, επίσης, στην ατμόσφαιρα με τη μορφή αρνητικών ιόντων.

Ο φυσικός μας φορέας τροφοδοτείται με ζωντάνια και δύναμη όταν η Πράνα ρέει άφθονα και ελεύθερα, ενώ η ζωτικότητά του περιορίζεται όταν υπάρχει ελλιπής πρόσληψη Πράνα ή μπλοκαρισμένη κατανομή της Πράνα. Λαμβάνουμε Πράνα μέσα από την ηλιακή ενέργεια, από το περιβάλλον, την θάλασσα, τα ποτάμια, τους καταρράκτες, την τροφή, τον αέρα, από έναν άλλο άνθρωπο ή ζώο και από ό,τι τροφοδοτεί τις αισθήσεις, ενώ καταναλώνουμε Πράνα μέσα από κάθε μας κίνηση και λειτουργία!

Τα Πέντε Ρεύματα της «Πράνα»

Σύμφωνα με τις γιογκικές αρχές, υπάρχει μόνο μία μορφή ενέργειας η οποία είναι γνωστή σαν Μαχαπράνα ή πρώτη Πράνα. Υπάρχουν, ακόμη, πέντε μικρότερες εκδηλώσεις της πρωταρχικής ζωτικής ενέργειας Μαχαπράνα, που διατρέχουν το σώμα και οργανώνουν τη φυσιολογική του λειτουργία.

Μια από τις κύριες λειτουργίες της Γιόγκα, είναι να αφυπνίσει αυτές τις διαφορετικές σωματικές και ψυχολογικές εκδηλώσεις της Μαχαπράνα και να επιφέρει αρμονία. Η αφύπνιση της Μαχαπράνα, οδηγεί στην αφύπνιση των κέντρων της κατερχόμενης ενέργειας, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μια διεύρυνση της ανθρώπινης συνειδητότητας.

Στην γιογκική ορολογία, αυτές οι πέντε εκδηλώσεις ζωτικής ενέργειας, είναι γνωστές σαν Βαγιού, πρανικός άνεμος ή αέρας.

Πράνα Βαγιού
Η Πράνα, που σημαίνει «ο προς τα εμπρός κινούμενος αέρας», κινείται προς τα μέσα. Κυβερνά τη λήψη κάθε πράγματος, όπως τη λήψη της τροφής, του νερού, την εισπνοή του αέρα, την πρόσληψη των αισθητηρίων εντυπώσεων αλλά και των νοητικών εμπειριών. Είναι προωθητικό στη φύση του, θέτοντας τα πράγματα σε κίνηση και οδηγώντας τα. Προμηθεύει τη βασική ενέργεια μέσα στο σώμα που μας κινεί στη ζωή και μας τροφοδοτεί με πληροφορίες μέσα από τις πέντε αισθήσεις. Έτσι γινόμαστε δέκτες εικόνων, ήχων, ιδεών, που γεννούν σκέψεις και συναισθήματα.

Βρίσκεται στην ανώτερη θωρακική χώρα μεταξύ του λάρυγγα και της κορυφής του διαφράγματος, στο κεφάλι, τους πνεύμονες κα την καρδιά. Ελέγχει τις λειτουργίες της καρδιάς και των πνευμόνων, τις λειτουργίες όλων των εσωτερικών οργάνων που βρίσκονται στην περιοχή καθώς και την πράξη της πρόσληψης, δηλ. όλους τους τρόπους με τους οποίους παίρνουμε ενέργεια μέσα στο σώμα.

Από μια ψυχολογική οπτική, η Πράνα κυβερνά τη δεκτικότητα στις πηγές «τροφής» αισθημάτων και γνώσης, μέσω του νου και των αισθήσεων. Όταν διαταράσσεται προκαλεί αρνητικές σκέψεις, ακόρεστο πόθο, φθόνο, θυμό και άλλες καταστροφικές επιθυμίες. Γινόμαστε τότε επιφανειακοί, δρούμε λανθασμένα και χάνουμε την ισορροπία μας καθώς χάνουμε τον έλεγχο σκέψεων και συναισθημάτων και διαταράσσουμε την «υγιεινή του νου» μας. Είναι σημαντική η συσσώρευση καλής Πράνα, καθώς η συσσώρευση αρνητικής ενέργειας μπορεί να έχει καταστροφική επίδραση τόσο στο σώμα όσο και στο μυαλό.  

Απάνα Βαγιού
Η Απάνα, που σημαίνει «ο αέρας που απομακρύνεται», κινείται προς τα κάτω και προς τα έξω. Ελέγχει όλες τις μορφές αποβολής και αναπαραγωγής και την αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα μέσω της εκπνοής. Αποβάλλει όχι μόνο τα υλικά απόβλητα αλλά και ό,τι ανεπιθύμητο ή απειλητικό για την υγεία. Είναι η βάση της ανοσοποιητικής μας λειτουργίας σε όλα τα επίπεδα.

Ο καθοδική δύναμη της Απάνα, βρίσκεται στην περιοχή της λεκάνης, μεταξύ αφαλού και περίνεου. Ελέγχει και επηρεάζει την υγεία των οστών, τα όργανα της κατώτερης κοιλιάς, το παχύ έντερο, το ορθόν, τους νεφρούς, το συκώτι, την ουροδόχο κύστη, την αποβολή αερίων, τα αναπαραγωγικά όργανα γενικότερα, τη λεκάνη και το ισχύο. Εκφράζεται ως σταθερότητα στη διαδικασία της αποβολής, της ερωτικής πράξης και της γέννησης.

Η Απάνα σε ψυχολογικό επίπεδο κυβερνά την ικανότητά μας να αποβάλουμε αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, παλιές συνήθειες, ακόμη και τοξικές σχέσεις. Όταν διαταράσσεται προκαλεί κατάθλιψη, γεμίζουμε με μη αφομοιωμένες εμπειρίες που μας βαραίνουν τη ζωή και δημιουργούν απωθημένα, κάνοντάς μας αδύναμους και δειλούς. Εξασθενεί την ακεραιότητα της ολότητάς μας ως σώμα-νους και έτσι μπορούμε να γίνουμε ευάλωτοι σε ασθένειες, φόβο, αμφιβολίες, σύγχυση και ανασφάλεια. Η Απάνα Βαγιού έχει άμεση σχέση με την απελευθέρωση στο φυσικό, συναισθηματικό ή νοητικό επίπεδο.

Σαμάνα Βαγιού
Σημείο συνάντηση και ισορροπίας των δύο πρώτων Βαγιού είναι η Σαμάνα, που σημαίνει «ο ισορροπημένος αέρας», βρίσκεται μεταξύ αφαλού και θώρακα και είναι η λειτουργία της Πράνα που αφομοιώνει την εισερχόμενη ενέργεια. Κινείται από την περιφέρεια προς το κέντρο του σώματος με μια σπειροειδή κίνηση. Βοηθά στην αφομοίωση σε κάθε επίπεδο. Είναι υπεύθυνη για το μεταβολισμό, για τη συλλογή, επεξεργασία και απορρόφηση της ενέργειας που αποκτούμε μέσω της αναπνοής, της τροφής αλλά και όσων λαμβάνουμε μέσω των αισθητήριων οργάνων.

Εργάζεται στο γαστρεντερικό σύστημα για την πέψη της τροφής, με κέντρο τον αφαλό, στους πνεύμονες για την αφομοίωση του οξυγόνου. Καθιστά την περιοχή της κοιλιάς ένα εργοστάσιο ενέργειας υπεύθυνο για την πέψη όχι μόνο του φαγητού αλλά και την αφομοίωση-ομογενοποίηση των σκέψεων, των συναισθημάτων, των νοητικών εμπειριών και της πνευματικής δραστηριότητας.

Η Σαμάνα δίνει «τροφή», ικανοποίηση και ισορροπία στο νου. Όταν διαταράσσεται προκαλεί προσκόλληση και λαιμαργία. Δυσκολευόμαστε να αφομοιώσουμε όχι μόνο αυτά που καταναλώνουμε αλλά και τις ψυχικές και συναισθηματικές μας εμπειρίες. Γινόμαστε κτητικοί στη συμπεριφορά μας. Όταν δεν λειτουργεί σωστά, προκύπτουν θέματα μεταβολισμού και πέψης, έλλειψη όρεξης ή παχυσαρκία, δυσλειτουργίες σε στομάχι, συκώτι, πάγκρεας κλπ. και σε δεύτερο επίπεδο αδυναμία κατανόησης και επεξεργασίας σκέψεων και εμπειριών.

Ουντάνα Βαγιού
Η Ουντάνα, που σημαίνει «ο ανοδικός κινούμενος αέρας», κινείται προς τα πάνω και προσδίδει ποιοτική μετουσίωση στην κινούμενη ενέργεια της ζωής, δηλαδή όλων των προηγούμενων Πράνα. Σχετίζεται με την αποβολή και την κίνηση προς τα έξω, είναι η ανοδική κίνηση από το λαιμό προς το κεφάλι, πιο συγκεκριμένα με την εκπνοή, την ομιλία και την παραγωγή ήχου.

Εδρεύει κοντά στο διάφραγμα, στο λαιμό. Κυβερνά την ανάπτυξη του σώματος, τους μύες, τις λειτουργίες που σχετίζονται με τα μάτια, τα αυτιά, τη μύτη, τα άκρα και συγκεκριμένα το κεφάλι, την αιμάτωση του εγκεφάλου, την ικανότητα για όρθια στάση, τον ενθουσιασμό, τη θέληση, την έκφραση και την ομαλή ροή των σκέψεων. Ελέγχει τα αισθητήρια όργανα και τα όργανα της δράσης καθώς και την ανάπτυξη, τον μεταβολισμό διαμέσου του θυρεοειδούς και παραθυρεοειδούς αδένα. Τροφοδοτεί το νευρικό σύστημα. Είναι η κύρια θετική μας ενέργεια στη ζωή, μέσω της οποίας μπορούμε να αναπτύξουμε τους εσωτερικούς μας φορείς και να εξελιχθούμε συνειδησιακά προς υψηλότερα επίπεδα επίγνωσης.

Η Ουντάνα που δίνει χαρά και ενθουσιασμό και μας βοηθά να αφυπνίζουμε τις υψηλότερες πνευματικές και δημιουργικές μας δυνατότητες, όταν διαταράσσεται προκαλεί υπερηφάνεια και αλαζονεία. Παράλληλα, όντας εξυψωμένοι, προσπαθούμε να φτάσουμε ψηλότερα και έτσι αποκοβόμαστε από τις γήινες ρίζες μας. Όταν είναι εκτός ισορροπίας παρατηρούνται αναπνευστικά προβλήματα σχετιζόμενα με το λαιμό, καθώς επίσης ανεξέλεγκτη κίνηση στα άκρα ή απώλεια ισορροπίας. Μπορεί να μας οδηγήσει σε ακατάλληλη ή υπερβολική ομιλία ή αντίθετα μας καθιστά ανίκανους να εκφραστούμε νοητικά ή συναισθηματικά. Σε νοητικό επίπεδο προκαλεί δυσκολία στην αφομοίωση νέων ιδεών και εμπειριών, οδηγώντας μας σε άκαμπτη συμπεριφορά και φόβο προς το άγνωστο.

Βαγιάνα Βαγιού
Το Βαγιάνα, που σημαίνει «ο προς τα έξω κινούμενος αέρας», κινείται από το κέντρο προς την περιφέρεια και διαπερνά όλο το σώμα. Θυμίζει φωτεινά βέλη τα οποία εκτοξεύονται προς κάθε κατεύθυνση. Λένε πως χάρη σε αυτήν, το σώμα μένει συμπαγές και δεμένο. Είναι μια αποθεματική δύναμη, η οποία ρυθμίζει και συντονίζει την υπάρχουσα ενέργεια στο σώμα ενώ συνεργάζεται με κάθε άλλη Πράνα. Διανέμει την ενέργεια που εισχωρεί μέσα μας από το φαγητό και την αναπνοή. Επηρεάζει τη ροή του αίματος στο κυκλοφορικό σύστημα, το αυτόνομο νευρικό σύστημα και το λεμφικό σύστημα.

Εδρεύει στην καρδιά και στους πνεύμονες ενώ παράλληλα βοηθά όλα τα άλλα Πράνα στη δράση τους. Κυβερνά την κυκλοφορία σε όλα τα επίπεδα. Κινεί το φαγητό, το νερό και το οξυγόνο σε όλο το σώμα και κρατά τα συναισθήματα και τις σκέψεις ενεργά, μεταδίδοντας κίνηση και δίνοντας αντοχή.

Σε νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο βοηθά στην καλύτερη ροή των συναισθημάτων και την ελεύθερη ανενόχλητη ροή των σκέψεων στο νου. Ενισχύσει τις ιδέες, την διεύρυνση, την διαπερατότητα και την δημιουργικότητα.

Η Βαγιάνα μάς δίνει ελεύθερη κίνηση και ανεξαρτησία στο νου. Όταν διαταράσσεται προκαλεί απομόνωση, εμπάθεια και αποξένωση. Είμαστε ανήμποροι να πλησιάσουμε ουσιαστικά τους άλλους ή να παραμένουμε συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουμε.

Αυτά τα πέντε Πράνα Βαγιού μάς παρέχουν το κλειδί για την αρμονία, την υγεία και την ευημερία εάν τα διατηρούμε σε αρμονία. Όταν ένα Πράνα χάνει την ισορροπία του, τότε και τα υπόλοιπα τείνουν να γίνουν, επίσης, ανισόρροπα, διότι όλα συνδέονται μεταξύ τους.

Πράνα και Πραναγιάμα

Έχουμε ήδη αναφέρει πως, η Πράνα, είναι η αρχική ζωτική ενέργεια όλων των μορφών ενέργειας και εκδηλώνεται σε διάφορες συχνότητες. Όμως, το επίπεδο της συνειδητότητας του κάθε όντος είναι εκείνο που καθορίζει τις συχνότητες της Πράνα που μπορεί να λαμβάνει και να αποθηκεύει ως ύπαρξη. Μια εκδήλωση της Πράνα ενυπάρχει στον αέρα και ένας τρόπος να ληφθεί είναι μέσω σωστής αναπνοής και ασκήσεων αναπνοής.

Πρανική Αναπνοή
Σαν ένας άρτιος μηχανισμός, η Πράνα κυβερνά την εισπνοή. Η Σαμάνα κυβερνά την απορρόφηση οξυγόνου, που συμβαίνει κυρίως κατά τη διάρκεια της κράτησης της αναπνοής. Η Βαγιάνα κυβερνά την κυκλοφορία του οξυγόνου. Η Απάνα κυβερνά την εκπνοή και την απελευθέρωση του διοξειδίου του άνθρακα. Η Ουντάνα κυβερνά την εκπνοή και την απελευθέρωση της θετικής ενέργειας μέσω αυτής, συμπεριλαμβανομένης και της ομιλίας που συμβαίνει με τη βοήθεια του εξερχόμενου αέρα.

Η αναπνοή, που μεταφέρει την ζωτική ενέργεια σε όλα τα μέρη του σώματος, μοιάζει με έναν διανομέα Πράνα. Είναι το κύριο εργαλείο συσσώρευσης και μετασχηματισμού της ενέργειας της ζωής. Η ποιοτική αναπνοή είναι ένας άμεσος τρόπος να ανατροφοδοτήσουμε το πρανικό μας σύστημα. Η αναπνοή και η συνείδηση είναι στενά συνδεδεμένες.

Πολλές φορές, μέσα στους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας, η αναπνοή γίνεται ρηχή και επιφανειακή, στερώντας έτσι από το σώμα τα πολλαπλά οφέλη μίας πλούσιας αναπνοής. Αυτό μειώνει την ποσότητα της δύναμης ζωής που απορροφάται από τον αέρα. Και επειδή η Πράνα είναι η πηγή της ζωτικής ενέργειας, η έλλειψή της κάνει ένα άτομο αδύναμο και όταν όλα τα αποθέματά της πηγαίνουν στη διατήρηση της ζωής, δεν παραμένουν για τίποτε άλλο. Επομένως, για να αυξήσουμε την ποσότητα της διαθέσιμης ενέργειας, χρειάζεται να ελέγξουμε την αναπνοή μας. Αναπνέοντας συνειδητά μπορούμε να καθοδηγήσουμε πιο αποτελεσματικά την ενέργεια εκεί όπου χρειαζόμαστε ζωτικότητα και δύναμη.

Oι τεχνικές Πραναγιάμα που επεκτείνουν την αναπνοή, είναι ένας τρόπος να γυμνάσουμε τους μυς της αναπνοής και την μνήμη τους, ώστε να απολαμβάνουμε καθημερινά μια πλούσια αναπνοή. Μέσα από τις ασκήσεις αναπνοής εκπαιδεύεται επίσης ο νους να παρατηρεί την αναπνοή θέτοντας ανά πάσα στιγμή το ερώτημα πώς νιώθω την αναπνοή μου; Συνειδητοποιώντας το πώς αισθανόμαστε, είναι το πρώτο βήμα για να αντιληφθούμε αν χρειάζεται κάτι να αλλάξουμε στην αναπνοή.

Πραναγιάμα
Η κύρια μέθοδος της Γιόγκα για εργασία με το Πράνα ονομάζεται Πραναγιάμα και έχει να κάνει κυρίως με αναπνευστικές τεχνικές. Είναι ο συνειδητός έλεγχος της Πράνα, το μέσο για την ανέλιξη σε ψηλότερα επίπεδα συνειδητότητας και εγρήγορσης. 

Ιδιαίτερα σημαντική θέση σε αυτές, έχει η αναπνοή που πραγματοποιείται εναλλάξ πότε με το ένα ρουθούνι και πότε με το άλλο. Αυτή η αναπνοή, στοχεύει στην ισορροπία των αριστερών και δεξιών ρευμάτων του Πράνα στο σώμα. Εκτός από την εφέλκυση της Πράνα, η μέθοδος Πραναγιάμα, στοχεύει και στον καθαρισμό των καναλιών-νάντις μέσα από τα οποία αυτή ρέει. Υπάρχουν, επίσης, και άλλες τεχνικές την Πραναγιάμα, όπου η αναπνοή ακούγεται σαν βουητό μέλισσας, ή αυτή που δίνεται έμφαση στον τρόπο εκπνοής, ή εκείνη που ενώ είναι μια διαδικασία παθητικής εισπνοής, είναι ενεργή και δυναμική στην εκπνοή της. Σε συνέχειά τους υπάρχει και εκείνη η τεχνική που ακούγεται ένα μαλακό σφύριγμα κατά τη διάρκεια της εισπνοής, στο πίσω μέρος του λαιμού. Ακόμη και η βαθιά εισπνοή, όπου νιώθουμε το στομάχι να εκτείνεται και να γεμίζει αέρα, είναι μια ακόμη τεχνική εξάσκησης στην εισροή Πράνα.

Όταν η αναπνοή γίνεται με επίγνωση προσλαμβάνουμε περισσότερο οξυγόνο. Το υψηλό επίπεδο οξυγόνου στο αίμα έχει συνδεθεί με αυξημένη πνευματική διαύγεια, μείωση του στρες, και μια γενική αίσθηση ευημερίας. Μπορούμε κυριολεκτικά να χρησιμοποιήσουμε την αναπνοή μας ως πρακτικό εργαλείο, προκειμένου να ανεβάσουμε τα επίπεδα της ενέργειάς μας, να «καθαρίσουμε» τον νου μας και να απολαμβάνουμε απόλυτη χαλάρωση. Μαθαίνοντας να αναπνέουμε σωστά και με επίγνωση θα καταφέρουμε να διευρύνουμε την ζωτική ενέργεια.

Για το λόγο αυτό, οι γιόγκι χρησιμοποιούν πλήρη αναπνοή, στην οποία οι πνεύμονες σιγά-σιγά γεμίζουν με αέρα μέχρι την κοιλιακή χώρα. Το σχέδιο και η προεξοχή της κοιλίας συμβάλλουν στην ανύψωση και μείωση του διαφράγματος. Σε αυτή την περίπτωση, ευθυγραμμίζουν το σώμα και γεμίζουν τις περιοχές των πνευμόνων, οι οποίες απλώς δεν χρησιμοποιούνται για ρηχή αναπνοή. Εάν αναπνέουμε συνεχώς μόνο με το στήθος, τότε ορισμένες περιοχές θα είναι αδρανείς για χρόνια, γεγονός που θα τους κάνει ιδανικό οικότοπο για επιβλαβή βακτήρια.

Οι Πνευματικές Όψεις των Πράνα

Σε ένα πνευματικότερο επίπεδο, η Σαμάνα λέγεται ότι κυβερνά το χώρο μέσα στη καρδιά όπου θεωρείται ότι κατοικεί ο αληθινός Εαυτός, ο Ανώτερος Εαυτός. Δίχως την ειρήνη και την ισορροπία της Σαμάνα δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στον πυρήνα της εσωτερικής μας ύπαρξης ή να συγκεντρώσουμε το νου μας.

Η Βαγιάνα κυβερνά την κίνηση της Πράνα μέσω των καναλιών-νάντις, κρατώντας τα ανοικτά και καθαρά και εξασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία τους. Η Απάνα μάς προστατεύει από αρνητικές αστρικές επιρροές και από ψεύτικους πνευματικούς οδηγούς. Ενώ η Πράνα μάς δίνει κατάλληλο ιδανικό για την πνευματική μας ανάπτυξη.

Τέλος, η Ουντάνα κυβερνά τη συνειδησιακή μας ανάπτυξη. Ακόμη παραπέρα, μας οδηγεί στο στάδιο του ονειρέματος και σε βαθύ επίπεδο ύπνου, ενώ οδηγεί την ψυχή μετά το θάνατο, στα εσωτερικά πεδία.

Η εξάσκηση στις πρακτικές του αποκρυφισμού και της Γιόγκα κατά κάποιο τρόπο αφυπνίζει σταδιακά τις πλέον λεπτοφυείς όψεις των Πράνα. Τούτο μπορεί να προκαλέσει διάφορες ασυνήθιστες ενεργειακές κινήσεις στο σώμα και το νου οδηγώντας στη βίωση κάποιων εσωτερικών πραγματώσεων. Ίσως, για παράδειγμα, κάποιος να βιώσει ενεργειακή εξάπλωση (σχετίζεται με τη Βαγιάνα), μεγάλη ειρήνη (σχετίζεται με τη Σαμάνα), αίσθηση σωματικής ελαφρότητας και συνειδησιακής ανύψωσης (σχετίζεται με την Ουντάνα), μια βαθιά γείωση και σταθερότητα (σχετίζεται με την Απάνα) ή εξυψωμένη ζωτικότητα και ευαισθησία (σχετίζεται με την Πράνα).

Μάντραμ και Διαλογισμός

Εκτός από τις αναπνευστικές πρακτικές ο χειρισμός της Πράνα μπορεί να επιτευχθεί και με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, η χρήση του χρώματος και της μουσικής, είναι σημαντικοί τρόποι για να κατευθυνθεί πρανική ενέργεια στο νου. Καλή τεχνική θεωρείται και η χρήση μάντραμ, δηλ. λέξεων ή φράσεων που προφέρονται με κατάλληλο τρόπο, παράγοντας έναν ήχο που εκφράζει την δύναμη της Δημιουργίας. Η δύναμη υπάρχει στον ήχο της λέξης. Αυτοί οι ήχοι, επαναλαμβανόμενοι ρυθμικά, πάντα με την ίδια σειρά, συγχρονίζουν τις δονήσεις της προσωπικότητας μαζί τους. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται κραδασμοί που ουσιαστικά συντονίζουν την ύπαρξη στα πνευματικά πεδία προκαλώντας την από εκεί εφέλκυση πρανικής ενέργειας στο υποσυνείδητο.

Ο διαλογισμός, επίσης, βοηθά το νου να δεχθεί πρανική ενέργεια. Βοηθά να ξεκαθαρίσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, και να αυξήσουμε τα επίπεδα επίγνωσης: δύο απαραίτητα στοιχεία για την επίτευξη μιας υγιούς ζωτικής ενέργειας. Μέσα από τον διαλογισμό μπορούμε να τονώσουμε το ενεργειακό μας πεδίο δημιουργώντας εσωτερικές εικόνες και βεβαιώσεις που εξυψώνουν τον κραδασμό μας. Ο διαλογισμός λειτουργεί ως ένα κάλεσμα της συνειδητότητας στο σώμα. Είναι ένα μέσο για να γεμίσει το σώμα με Πράνα μέσα από την πλήρη παρουσία της προσοχής σε αυτό.

Όταν ο νους έρχεται σε κατάσταση ουσιαστικής σιγής και δεκτικότητας, τότε οι πνευματικές ενέργειες τον διαπερνούν ανεμπόδιστα. Αυτές οι ενέργειες, στη συνέχεια, μπορούν κυριολεκτικά να μετουσιώσουν την ύπαρξή μας αλλάζοντας τη ζωή μας προς το καλύτερο.

Μια Πρακτική Δίχως Όρια

Το Πράνα, η ζωοποιός πνοή του Δημιουργού, συχνά συμβολίζεται με τον Ήλιο που μοιράζει απλόχερα ζωή και φως και κατοικεί στην καρδιά όλων των πλασμάτων. Μας κάνει να ζούμε και μας επιτρέπει να δρούμε και να εξελισσόμαστε.

Όταν η Πράνα ρέει ελεύθερα μέσα στο σώμα, τότε η καθημερινή ζωή γίνεται ένα υπέροχο ταξίδι εμπειριών της ψυχής με όχημα το σώμα.

Αυτό που καλούμαστε εμείς να κάνουμε από την πλευρά μας, είναι να είμαστε συνειδητά ανοικτοί σε αυτή την υπέροχη ενέργεια που είναι συνώνυμη με τη ζωή. Να καλωσορίζουμε κάθε στιγμή την ενέργεια της Πράνα και να την εκφράσουμε ισορροπημένα μέσα στη ζωή μας με τη δράση μας.

Υπάρχει μια παλιά ιστορία στις Βέδες που δείχνει ξεκάθαρα το ρόλο κλειδί που κατέχει το Πράνα στην έκφραση και διαχείριση των όψεων του εαυτού.

Σύμφωνα με αυτή την ιστορία, οι πέντε κύριες ικανότητες της φύσης μας –ο νους, η αναπνοή (Πράνα), η ομιλία, η ακοή και η όραση- φιλονικούσαν για το ποια ήταν η καλύτερη και πιο σημαντική. Για να επιλύσουν τη διαμάχη αποφάσισαν ότι η κάθε μια θα άφηνε το σώμα. Έτσι, θα διαπίστωναν ποιας η απουσία θα ήταν περισσότερο αισθητή. Πρώτα άφησε το σώμα η ομιλία, όμως το σώμα συνέχισε αν και άλαλο. Έπειτα έφυγε η όραση, αλλά το σώμα συνέχισε αν και τυφλό. Μετά έφυγε η ακοή, αλλά το σώμα συνέχισε αν και κουφό. Ο νους έφυγε και αυτός, αλλά το σώμα συνέχισε αν και δίχως συνείδηση. Τελικά όταν η Πράνα ξεκίνησε να φύγει, τότε το σώμα άρχισε να πεθαίνει και όλες οι άλλες ικανότητες να χάνουν την ενέργειά τους και να φθίνουν. Έτσι, όλες έσπευσαν να πουν στην Πράνα να μη φύγει αναγνωρίζοντας την υπεροχή της.

Πηγές

• http://www.esoterica.gr/articles/esoteric/cosmenergy/cosmenergy.htm|
• https://satyanandayoga.gr/
• https://kallioyoga.com/2019/πράνα-η-ενέργεια-της-Ζωής
• https://nedayogashala.gr/τα-πέντε-vayus
• https://enallaktikidrasi.com/2013/06/vioenergeia/
• Περιοδικό Ανεξήγητο, Πράνα, η Πνοή του Θεού, 11^ος (2000).
• Μιρσέα Ελιάντε, Γιόγκα: Αθανασία και Ελευθερία, Χατζηνικολή (1980).

Ι.Φ.