Η Αλχημεία, όπως ακριβώς και η σύγχρονη Ψυχολογία, επιδιώκει την επίτευξη ενός ολοκληρωμένου και φωτισμένου ανθρώπου, ελεύθερου από τα δεσμά της άγνοιας και του φόβου.

Η αξιοθαύμαστη ικανότητα της ανθρώπινης ψυχής ν' αλλάζει είναι το κύριο αντικείμενο της Αλχημείας. Το μυστικό της αλχημικής φιλοσοφίας είναι η μεταμόρφωση της προσωπικότητας μέσα από την ανάμιξη και συγχώνευση των ευγενών με τα κατώτερα στοιχεία, των ανώτερων λειτουργιών με τις κατώτερες, πράγμα που εκφράζεται με τη μορφή αλχημικών συμβόλων. Σύμφωνα με τον μεγάλο Ελβετό ψυχίατρο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ (C.G. Jung), στο βιβλίο του «Δύο Δοκίμια στην Αναλυτική Ψυχολογία», η αλχημική φιλοσοφία μπορεί να θεωρηθεί σαν ο πρόγονος της πλέον σύγχρονης Ψυχολογίας, ενώ ο Χέρμπερτ Σίλμπερερ (Herbert Silberer) στο βιβλίο του «Προβλήματα Μυστικισμού και Συμβολισμός», επισημαίνει το ψυχολογικό περιεχόμενο της. Η Αλχημεία αναγνωρίζεται έτσι ως επιστήμη αναγέννησης και ζύμωσης της προσωπικής συνείδησης, ώστε αυτή να ανέλθει στην ανώτερη αρ­χή της τελειότητάς της.

Η Αλχημεία προσεγγίζει τον άνθρωπο ως ολότητα, επιδιώκει την ενότητα ανάμεσα στα διαφορετικά τμήματα της ύπαρξής του. Για το λόγο αυτό, έστω και αν δεν γίνεται απόλυτα κατανοητή από τη λογική, ασκεί πάντοτε μια παράξενη γοητεία και μπορεί να προσφέρει σήμερα στην Ψυχολογία μια νέα ώθηση και ένα ανώτερο όραμα. 'Aλλωστε, σύμφωνα και με τον Ερμή τον Τρισμέγιστο, είναι ασυγχώρητο σφάλμα να υποβιβάζουμε τις αλχημικές δραστηριότητες σε αδέξιες προσπάθειες με βραστήρες και αποστακτήρες. Βέβαια, η πλευρά αυτή υπάρχει και αντιπροσωπεύει τα πρώτα βήματα της σύγχρονης Χημείας, όμως η Αλχημεία έχει μια πνευματική πλευρά που δεν πρέπει να υποτιμάμε και η ψυχολογική αξία της δεν έχει εκτιμηθεί σωστά. Πρέπει άλλωστε να θυμόμαστε ότι το Ελιξίριο της Ζωής βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο, στα Ασυνείδητα βάθη του και απλώς περιμένει την αφύπνισή του.

Πεμπτουσία και Ασυνείδητο

Στο δεύτερο άρθρο για την Αλχημεία, γίνεται αναφορά στην Πεμπτουσία, τη θεμελιώδη «Ουσία» των αλχημιστών. Πρέπει να τονίσουμε εδώ πως η Πεμπτουσία δεν είναι αντικείμενο υλικό. Ο μεγάλος αλχημιστής Τόμας Βόγκαν (Thomas Vaughan) την ορίζει ως «άμορφο κόσμο», ως «θεϊκή και γόνιμη παρθενική ουσία», που διαπερνά και περιβάλλει καθετί. Είναι μια βαθύτερη ποιότητα, που συνθέτει και συντηρεί, χωρίς να γίνεται άμεσα κατανοητή, όταν στερούμαστε το φως της εμπειρίας της. Συνθέτει αρμονικά τα τέσσερα στοιχεία (Γη, Φωτιά, Νερό, Αέρας), συνθέτει αρμονικά τις τρεις αλχημικές Αρχές ('Aλας, Θείο, Υδράργυρος).

Ενυπάρχει μέσα μας, μεταφέροντας στην ύπαρξη και το περιβάλλον μας τις ενέργειες και τα περιεχόμενα των σκέψεών μας. Ο Γιουνγκ, στο έργο του «το Μυστικό του Χρυσού Λουλουδιού», τη θεωρεί ως ψυχικό υπόστρωμα, κοινό για όλους τους ανθρώπους, που υπερβαίνει τις διαφορές του πολιτισμού και της συνείδησης. Στην Ψυχολογία, η Πεμπτουσία των αλχημιστών συνδέεται με το Ασυνείδητο.

Το Ασυνείδητο, λοιπόν, δεν μπορεί να γίνει άμεσα αντιληπτό και κατανοητό από την ανθρώπινη συνείδηση. Περιλαμβάνει το απέραντο ψυχικό δυναμικό απ' το οποίο αντλεί την ιδιαίτερη ζωτική του δύναμη κάθε οργανισμός. Είναι ο κόσμος των ωθήσεων και παρορμήσεων, ο κόσμος των ενστίκτων και των συγκινήσεων, που βρίσκονται πίσω από κάθε συνειδητή προσπάθεια και ανάπτυξη. Είναι ακόμα κόσμος αρχετυπικός, ανώτερων περιεχομένων και λειτουργιών, όπως η έμπνευση, η διαί­σθηση, η διάκριση και η πνευματική σοφία.

Είναι «ωκεανός», είναι «ποταμός», πλούσιος σε εικόνες και μορφές, που εισέρχονται ανυποψίαστα στη συνείδησή μας κατά τη διάρκεια των ονείρων και κατά τη διάρκεια ιδιαίτερων καταστάσεων στις οποίες μπορεί να περιέλθει ο νους μας. Γι' αυτό αποκαλείται Ύδωρ Φιλοσοφικό.

Προβλήματα του Σύγχρονου Ανθρώπου

Ο σύγχρονος άνθρωπος υποφέρει συνήθως από ψυχολογικούς φραγμούς και δεσμά, που αναχαιτίζουν την ελεύθερη ροή της ζωής και του εσωτερικού φωτός, την ελεύθερη ροή της ψυχικής ενέργειας που αναδύεται από τα βάθη του Ασυνείδητου. Οφείλονται στον εξειδικευμένο τρόπο που προσεγγίζουμε τη ζωή, στην εξατομικευμένη συμπεριφορά μας αλλά και στα εκάστοτε αισθήματα ενοχής που μας κυριεύουν. Τα εμπόδια αυτά παρεμποδίζουν κάθε ελεύθερη αλληλεπίδραση με ανθρώπους και πράγματα και αμβλύνουν το νου. Αποκαλούνται από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο «σκιά και α­καθαρσία, εξαιτίας των οποίων σύννεφα κρέμονται πάνω από την ψυχή, μολύνοντας και κρατώντας μακριά το φως».

Οι αλχημιστές αναφέρονται στον μη αφυπνισμένo και αφώτιστο άνθρωπο, που βασανίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις, πόνο, ανασφάλεια και φόβο. Οι νευρώσεις αυτές προκαλούνται από βαθύτερα τμήματα της ύπαρξής μας, που ξεχάσαμε και εγκαταλείψαμε στα βάθη του Ασυνείδητου. Παραμένουν εκεί, τρέφονται από τη δύναμη της ζωής και μεταβάλλονται σε δυναμικά συμπλέγματα που σταδιακά επεκτείνονται. Τα απωθημένα αυτά συμπλέγματα βασανίζουν και συνθλίβουν την ψυχή, πιέζουν την ακεραιότητα και την αίσθηση της ασφάλειας, γίνονται ε­κρηκτικά και επικίνδυνα. Εισβάλλουν κάποτε στη συνείδηση με πλάγιο τρόπο, προκαλώντας νευρικές και φυσικές διαταραχές.

Οι αλχημιστές χρησιμοποιούν το Δράκο για να συμβολίζουν τις ψυχικές αυτές δυνάμεις (ή ενέργειες), που δεν έχουν εξημερωθεί και αφομοιωθεί, παραμένοντας απειλητικές στα βάθη του Ασυνείδητου. Αν σε τούτη την κατάσταση προσθέσουμε τα άγχη και τους φόβους μας, που δηλητηριάζουν την ψυχική ενέργεια, τότε «ο Δράκος μπορεί να γίνει επικίνδυνος και να μολύνει όλες τις αρχές μας». Μολύνει το σώμα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας όσο γινόμαστε υποχείρια και εξουσιαζόμαστε απ' αυτόν.

Όλα αυτά περιγράφονται στους μύθους και τις παραδόσεις ως κακό και «μαυρίλα». Ο διάβολος, ο σατανάς, τα τέρατα και κάθε σκοτεινή μορφή αντιπροσωπεύουν άγνωστες εικόνες και μορφές του Ασυνείδητου ή με άλλα λόγια προβολές της ψυχικής ενέργειας από τα βάθη του, που δεν έχουν αναγνωριστεί και ενσωματωθεί από τη συνείδησή μας. Οι δυνάμεις αυτές τρέφονται από τη φαντασία και προκαλούν σύγχυση, διαστρεβλώνουν την αλήθεια και γεννούν εσφαλμένες και ψευ­δείς εντυπώσεις. Έτσι ο άνθρωπος δεν έχει ορθή αντίληψη της αληθινής φύσης του Σύμπαντος και των δικών του εσωτερικών δυνατοτήτων, δεν μπορεί να αντιληφθεί το πεπρωμένο του και να ολοκληρώσει τον εαυτό του. Γίνεται θνητός, ανίκανος να ζήσει συνειδητά και θεϊκά, για ανώ­τερους πνευματικούς σκοπούς πέρα από το φυσικό θάνατο.

Αλχημεία και Απελευθέρωση του Ανθρώπου

 Η σύγχρονη Ψυχολογία και Ψυχοθεραπεία, εμπλουτισμένες με τη βαθιά γνώση της Αλχημείας, αποτελούν ανώτερο μέσο για τη μετουσίωση και απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά της κατώτερης ύπαρξης. Πρωτοπόρος στην προσπάθεια αυτή υπήρξε ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ που, με τις πολύχρονες έρευνες και μελέτες του επάνω στην Αλχημεία, άνοιξε νέα μονοπάτια γνώσης, στην προσπάθεια του ανθρώπου να διερευνήσει και να γνωρίσει τον εαυτό του.

Ο Γιουνγκ, παρατηρούσε ότι πολλοί ασθενείς του έβλεπαν στα όνειρά τους, μυστηριώδεις φανταστικές εικόνες. Μετά από μακροχρόνιες έρευνες, διαπίστωσε έκπληκτος μια παράξενη ομοιότητα των εικόνων αυτών με τα απόκρυφα σύμβολα, που ανακάλυψε τυχαία σε παραμελημένα έργα αρχαίων αλχημιστών.

Και οι δύο εικόνες συνδέονται (άμεσα η πρώτη, έμμεσα η δεύτερη) με τη γονιμοποιηση
της Φιλοσοφικής λίθου από το Φιλοσοφικό Υδράργυρο - ερπετό.

Η εικόνα προέρχεται από το αλχημικό έργο "Elementa Chemicae" του J.C.Barchusen (1718)	Σχέδιο μιας ασθενούς του Jung, κατά τη διάρκεια ψυχοθεραπείας (1928)

Με τον καιρό πείστηκε ότι οι παράξενες αυτές αλχημικές εικόνες είναι μηνύματα ψυχικής αποκατάστασης, από τα βάθη του Ασυνείδητου, που εμφανίζονται σε βασανισμένες ψυχές και σημειώνει: «Ο συμβολισμός της Αλχημείας έχει μεγάλη σχέση με τη δομή του Ασυνείδητου. Τα όνειρα των σύγχρονων ανδρών και γυναικών περιέχουν συχνά εικόνες και μεταφορές που συναντούμε σε μεσαιωνικές πραγματείες». Ο ονειρικός συμβολισμός αποτελεί γλώσσα έκφρασης τόσο του Ασυνείδητου - στο οποίο αναφέρεται ως επί το πλείστον η Ψυχολογία - όσο και των αλχημικών κειμένων.

Η ψυχή βρίσκεται στο σκοτάδι και πρέπει να απελευθερωθεί από αυτό, όπως βγαίνει ο χρυσός μέσα από την ύλη στην Αλχημεία· απελευθερώνοντας, λοιπόν, ό,τι υπάρχει στο Ασυνείδητο επιτελείται ένα είδος αλχημικής διεργασίας. Είτε ακολουθείται η διαδικασία της ψυχανάλυσης, είτε μοχθεί κανείς στο αλχημικό εργαστήριο, μέχρις ότου δημιουργήσει τη Φιλοσοφική Λίθο, είναι το ίδιο. 'Aπαξ και φτάσει στην αυτοπραγμάτωση, γίνεται άτομο που αναπλάστηκε, δημιουργεί μια Φιλοσοφική Λίθο και μεταφορικά και ψυχολογικά επιτυγχάνει την υπερβατικότητα.

Εκείνο που κάνουν οι αλχημιστές είναι να προβάλλουν εσωτερικά συμβάντα επάνω σε μια εξωτερική μορφή, επάνω σε ένα αντικείμενο. Έτσι, εικόνες και αντικείμενα που χρησιμοποιούν στο έργο τους, λειτουργούν κυρίως ως ψυχολογικά σύμβολα επαφής με μια βαθύτερη πραγματικότητα. Λειτουργούν ως σύμβολα που απευθύνονται σε ολόκληρη την ψυχή, στο συνειδητό και το ασυνείδητο τμήμα της και σε όλες τις λειτουργίες της. Για το λόγο αυτό, τα αλχημικά σύμβολα είναι γεμάτα με ουσιαστικά νοήματα, που δεν τους έχουν αποδοθεί συμβατικά.

Παράδειγμα τέτοιων συμβόλων είναι πτηνά και ζώα, που υποδηλώνουν ζωτικές δυνάμεις (λίμπιντο) σε διάφορα επίπεδα έκφρασής τους· το δέντρο, που ενσωματώνει την ιδέα της αιώνιας ζωής και συνδέεται στενά με τη Φιλοσοφική Λίθο και τα Ελιξίρια· εικόνες και μορφές μυθικές και μυθολογικές, εικόνες ένωσης, γέννησης, ζωής και θανάτου.

Ο Γιουνγκ εξετάζοντας τα ονειρικά σύμβολα των ασθενών του, δίνει μεγάλη σημασία στο σχήμα και το χρώμα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι αλχημιστές έκαναν το ίδιο, όταν χρωμάτιζαν τις εικόνες τους, δηλώνοντας με το χρώμα το στάδιο εξέλιξης του έργου τους.

Ο Καρλ Γιουνγκ αφιέρωσε όλη τη ζωή του στην αξιοποίηση και υπεράσπιση της ψυχολογικής προσέγγισης και ερμηνείας της Αλχημείας, ιδρύοντας μια σχολή θρησκευτικής ψυχοθεραπείας, ενώ οι μαθητές του συνεχίζουν ακόμη το έργο του.

Φιλοσοφική Λίθος

Αλληγορικές εικόνες παρουσιάζουν σε Αλχημεία και Ψυχολογία την ένωση των αντιθέτων· είναι μια πράξη μαγική που δημιουργεί ένα «πνευματικό παιδί», ομοούσιο των «γονιών» αλλά ανώτερό τους. Το προϊόν της ένωσης αυτής ουσία δεν εί­ναι αντικειμενικό, ορατό στα φυσικά μάτια. Υπάρχει στον ψυχικό κόσμο και αποτελεί ένα ολοκληρωμένο μέρος της ψυχής, στην προσπάθεια της να υπερβεί τον εαυτό της. Το προϊόν αυτό είναι η Λίθος, η βαθύτερη ουσία του ανθρώπου, η Πεμπτουσία της ύπαρξής του. Είναι αφανής στα βάθη του Ασυνείδητου, γι' αυτό συχνά ταυτίζεται με αυτό. Η Λίθος είναι η Γνώση, το ουράνιο παιδί της σοφίας και της κατανόησης, το άμεσο αποτέλε­σμα της νίκης επί του κόκκινου Δράκοντα, του κόσμου των ενστίκτων.

Η Φιλοσοφική Λίθος είναι ο πνευματικός σπόρος, ο πνευματικός σπινθήρας στα βάθη κάθε ύπαρξης. Είναι μια δύναμη αγνή, ένα στοι­χείο σοφίας, που παραμένει σε αδράνεια και αφά­νεια όσο ο άνθρωπος αγνοεί την αληθινή πνευματική του υπόσταση. Η καταγωγή της Λίθου βρίσκεται πίσω στις απαρχές της εξέλιξης, στις μουντές και ομιχλώδεις αρχέγονες εποχές, στα βάθη του συλλογικού Ασυνείδητου. Για το λόγο αυτό η φύση της είναι σεβάσμια και μεγαλειώδης.

Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος μας αναφέρει αλληγορικά γι' αυτήν ότι «κρύβεται βαθιά, μέσα στο σπήλαιο των μετάλλων». Το σπήλαιο υποδηλώνει το σκοτάδι της υλικής ζωής, τη μήτρα, τα δημιουργικά εσωτερικά βάθη της Μητέρας μέσα από τα οποία γεννιέται η Λίθος, το «πνευματικό παιδί». Το σπήλαιο – μήτρα υποδηλώνει μια εσωτερική κατάσταση από την οποία πηγάζουν όλα τα εξωτερι­κά πράγματα, αποτελώντας έτσι ένα εξαιρετικό σύμβολο του Ασυνείδητου. Η Λίθος είναι τελικά χαμένη μέσα στα Ασυνείδητα, δημιουργικά βάθη της ύπαρξής μας· όσο για τα μέταλλα, αυτά στην εσωτερική Αλχημεία εκφράζουν δυνάμεις και ιδιότητες, που ενυπάρχουν στα σκοτεινά βάθη της ψυχής του Ανθρώπου και του Σύμπαντος. Όταν τα μέταλλα μετασχηματίζονται και τελειοποιούνται η Φιλοσοφική Λίθος έρχεται στο προσκήνιο και το φως της αρχίζει να λάμπει.

Ο αληθινός 'Aνθρωπος γεννιέται τότε και το Κέντρο της Καρδιάς του ακτινοβολεί φως, ως Ηλιακό Κέντρο. Η Λίθος «προβάλλει» από το Κέντρο αυτό και ακτινοβολεί μέσω της ανθρώπινης αύρας -της ωοειδούς εκπόρευσης που περιβάλλει τον άνθρωπο και απορρέει από τα εσωτερικά του βάθη. Αποκαλείται «Αυγό των Φιλοσόφων» (Ωοειδές), αθάνατο ηλιακό σώμα, νυφικό ένδυμα των γραφών. Η Λίθος, ως φωτεινή μορφή, αποτελεί το αντικείμενο του αλχημικού έργου· όταν ολοκληρωθεί, λάμπει και σπινθηροβο­λεί πιο πολύ και από πολύτιμη πέτρα, καθώς μέσα από αυτήν οι πνευματικές ενέργειες εκδηλώνεται σε όλο τον κόσμο.

Η τελειοποιημένη και εξαγνισμένη Λίθος αποκαλείται συχνά «'Aμπελος του Σοφού». Με την αλχημική εργασία της αποσύνθεσης και της απόσταξης, το πρωτόγονο υλικό του ανθρώπου εξαγνίζεται και γίνεται το κρασί του πνεύματος. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το αμπέλι και το κρασί είναι μυθολογικά αφιερωμένα στο Βάκχο, έναν Θεό που αντιστοιχεί στην Ηλιακή Σφαίρα, τη Σφαίρα όλων των θυσιασμένων Θεών που διδά­σκουν την αθανασία, την ανάσταση και τη θεραπεία.

Αλχημικές Διεργασίες και Ψυχικός Κόσμος

Οι ψυχικοί φραγμοί και οι άκαμπτες, παγιωμένες συνήθειες τείνουν να «σκληρύνουν» τη φύση του ανθρώπου, γεγονός που ισχύει για το σώμα, το νου και τις συγκινήσεις του. Η συνείδηση καθίσταται τότε σκληρή και άκαμπτη, φυλακισμένη σε ένα αποκρυσταλλωμένο κέλυφος, μέσα στο οποίο όλοι μας συνηθίζουμε να ζούμε. Το αλχημικό έργο επιδιώκει την καταστροφή, τη διάλυση ή αποσύνθεση του κελύφους, ώστε να παραμείνει μόνο η ουσιαστική φύση, η αρχική ουσία, απαλλαγμένη από τα άκαμπτα και κατασταλτικά χαρακτηριστικά που της επιβάλλουμε.

Η διάλυση αυτή πραγματοποιείται μέσα από διαδικασίες αυτογνωσίας (ενδοσκόπηση και ανάλυση), μέσα από διαδικασίες καταβύθισης στα ανεξερεύνητα βάθη του εαυτού. Με τον τρόπο αυτό, όλα τα περιεχόμενα του ανθρώπου τοποθετούνται από την αρχή σε μια νέα, υγιή βάση. Με την καταβύθιση στον εαυτό και την ενδοσκόπηση διεγείρεται το Ασυνείδητο και το ζωτικό πνεύμα αναδύεται μέσα απ' τα βάθη του. Οι αλχημιστές λένε τότε ότι «Ζωντανεύει το Λευκό».

Ολόκληρη η ανθρώπινη φύση εξαγνίζεται και φωτίζεται, μετέρχεται μιας μεταμόρφωσης και εξισορρόπησης. Τα μέταλλα στα βάθη της μεταμορφώνονται, εξευγενίζονται και ακτινοβολούν εσωτερικό φως. Οι πνευματικές ενέργειες απελευθερώνονται και επενεργούν στην ανθρώπινη φύση διαμέσου του αίματος, των αδένων και της ίδιας της φωτισμένης συνείδησης, σχηματίζοντας μια υπέροχη εσωτερική, ιδεατή μορφή. Τώρα η θεϊκή μας ρίζα, που είχε υποταχθεί και επισκιαστεί, εκδηλώνεται μέσα από μια ανώτερη νόηση, ελεύθερη από τα μειονεκτήματα της συνηθισμένης σκέψης και μια νέα, υψηλή ύπαρξη προβάλλει. Η ανθρώπινη συνείδηση, λυτρωμένη και αναγεννημένη τότε, περιγράφεται από τους αλχημιστές ως Χρυσός, το τελειότερο και πολυτιμότερο από όλα τα μέταλλα.

Γίνεται φανερό, ότι ορισμένοι ερευνη­τές έχουν μπερδέψει ή περιορίσει την υψηλή Τέχνη της Αλχημείας στις μεταλλουργικές πρακτικές και τις εργασίες επί της ύλης. Η μεταστοιχείωση όμως των μετάλλων έχει κυρίως έναν συμβολικό και ταυτόχρονα ουσιαστικό χαρακτήρα και αντιπροσωπεύει τη μεταστοιχείωση της ενέργειας μέσα στην ανθρώπινη ψυχή. Υπάρχει μάλιστα η παρακάτω αντιστοιχία ανάμεσα στα επτά μέταλλα, στους επτά πλανήτες και στην ανθρώπινη φύση :

Στα κείμενα του, ο Ερμής ο Τρισμέγιστος μας υποδεικνύει, με αλληγορίες και σύμβολα, την αλχημική διαδικασία που οφείλουμε να ακολουθήσουμε για την αναγέννηση της ύπαρξης. Επισημαίνει την υποχρέωσή μας να «κόβουμε το κεφάλι του Κόρακα, να λευκαίνουμε το Μαύρο και να ζωντανεύουμε το Λευκό». «Να αφαιρούμε καθετί μαύρο, βρώμικο και δύσοσμο μέσα από το πιο σκοτεινό Μαύρο, ώστε να σχηματίζεται η λευκή και περίλαμπρη Λίθος». Αυτή είναι η αρχική λεύκανση, ο πρωταρχικός εξαγνισμός, που δίνει ζωή στη Λίθο.

Ο αποκεφαλισμός του μαύρου πτηνού, ξεχωρίζει το κεφάλι από το κατώτερο τμήμα του σώματός του. Αυτό σημαίνει διαχωρισμό των ανώτερων πνευματικών και νοητικών αρχών από τον κόσμο των συγκρουόμενων επιθυμιών και ενστίκτων. Είναι ο μυστικός θάνατος του σώ­ματος, όταν η συνείδηση -μέσα από έντονο διαλογισμό και περισυλλογή- στρέφεται στο εσωτερικό της, δια­χωρίζεται από τις σωματικές αισθήσεις και λειτουργίες, για να εισέλθει σε μια ανώτερη και ευγενέστερη σφαίρα ύπαρξης. Η λεύκανση του μαύρου σημαίνει ακριβώς το ίδιο πράγμα. (Σε όλα τα συμβολικά συ­στήματα το πνεύμα θεωρείται λευκό, αγνό στη φύση του και παντα­χού παρόν στη λειτουργία του. Το αντίθετό του, το σώμα και η προσωπικότητα, συμβολίζεται με μαύρο χρώμα).

Μετά την αρχική της λεύκανση η Λίθος θα διαλυθεί και θα μετατραπεί σε ομοιογενή ουσία, «που έχει τη μορφή Νερού». Περιλαμβάνει τρεις διαφορετικές Αρχές -Θείο, Υδράργυρο και 'Aλας- τα οποία φαίνoνται αγνά και ενωμένα τέλεια μεταξύ τους, αυτό όμως δεν αληθεύει, καθώς στη φύση δεν υπάρχει τίποτε απλό και ανόθευτο.

Η φύση του Υδράργυρου είναι υδάτινη, αντιστοιχεί στον πλανήτη Ερμή και συμφιλιώνει με τη φύση του το Θείο και το 'Aλας. Ενυπάρχει στον άνθρωπο, στο εσώτατο τμήμα του και συνδέεται με το νοητικό σώμα, το νου που πρέπει αρχικά να εξαγνιστεί και να ολοκληρωθεί, καθότι πάνω από αυτόν υπάρχουν ακάθαρτες σκεπτομορφές, υπάρχει «ατμός» που πρέπει να εξαφανιστεί. Όταν συμβεί αυτό, ο νους αποκτάει διαύγεια και κατορθώνει να συλλάβει την ουσία της ζωής.

Η φύση του Θείου είναι πύρινη, είναι μια δυναμική Αρχή, που από την ορθή χρήση και εφαρμογή της εξαρτάται ολόκληρο το αλχημικό έργο. Συνδέεται με τα συναισθήματα και τις συγκινήσεις, που αποτελούν τη φωτιά της ζωής, καθώς δίνουν κίνητρα και κατευθύνσεις. Τα συναισθήματα και οι συγκινήσεις πρέπει όμως να καθαριστούν και να εξαγνιστούν προκειμένου να λάμψουν στην καθημερινή ζωή, πράγμα που γίνεται όταν αποδεχόμαστε πλήρως την ύπαρξή τους.

Το 'Aλας διαθέτει φύση γήινη και διαμορφωτική, καθώς αντιπροσωπεύει τη Γη. Υποδηλώνει στερεότητα, σταθερότητα και έναν αμετάβλητο φορέα, μια βάση πάνω στην οποία εκδηλώνονται οι άλλες δύο Αρχές. Το 'Aλας αντιστοιχεί στο κέλυφος, στο όχημα πάνω στο οποίο εδράζονται οι δυνάμεις του Θείου και του Υδράργυρου. Μπορούμε να το θεωρήσουμε ως ενστικτώδη ζωή, μορφή, φυσικό σώμα, σωματική συνείδηση και εγκέφαλο.

Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι οι τρεις αυτές Αρχές ενυπάρχουν και στον άνθρωπο. Απαιτούν όμως ενεργοποίηση αλλά και εξαγνισμό από τις ατέλειές τους προκειμένου να συμμετέχουν -μέσω της τελειοποιημένης τους μορφής- στο σχηματισμό αυτού που οι αλχημιστές αποκαλούν Φιλοσοφική Λίθο. Αυτό γίνεται μέσω λεπτότερων εργασιών «απόσταξης», όπου τα λεπτά και αγνά τμήματα διαχωρίζονται και ανυψώνονται πάνω από τα χοντρά και γήινα. Πρόκειται για μια φιλοσοφική διαδικασία, με την οποία λαμβάνουμε ψυχή και πνεύμα. Το σώμα παραμένει «στον πάτο του δοχείου» και φαντάζει ως νεκρή, μαύρη, λασπώδης γη, αλλά οι αλχημιστές τονίζουν ότι δεν πρέπει να το περιφρονούμε, γιατί στην ύλη μας δεν υπάρχει τίποτε που να μην είναι καλό.

Σύμφωνα με το Μέγα Αλβέρτο ολόκληρη η φύση τελειοποιείται μέσω μιας κυκλικής επανάληψης κατά την οποία τα σώματα διαλύονται και το πνεύμα στερεοποιείται (ή τα στερεά εξαερώνονται και τα αέρια στερεοποιούνται). Η δύναμη κινείται σχετικά ελεύθερα και περιορίζεται μόνο από ρευστές και διαρκώς μεταβαλλόμενες μορφές. Η ύλη είναι αποκρυσταλλωμένο πνεύμα και το πνεύμα εξαϋλωμένη ύλη. Η διαφορά στην ουσία τους δεν είναι μεγαλύτερη από ότι η διαφορά ανάμεσα στο νερό και τον πάγο. Και τα δυο είναι διαφορετικές καταστάσεις του Ενός Πράγματος. Η ιδέα αυτή αποτελεί το μεγάλο μυστικό της Αλχημείας, που σχηματίζει τη φιλοσοφική βάση του μυστικού δόγματος της μεταστοιχείωσης.

Επίλογος – Το Αλχημικό Ιδεώδες

Το αλχημικό ιδεώδες εκφράζεται με την εκδήλωση της Φιλοσοφικής Λίθου και τη χρήση της για τη μεγαλύτερη δόξα του Θεού. Έργο του αλχημιστή αλλά και κάθε συνειδητού ανθρώπου είναι να βοηθήσει το Φως να κυκλοφορήσει. Αυτό είναι το πιο βαθύ και υπέροχο μυστικό. Αν το Φως κινηθεί κυκλικά επί μακρόν, σταθεροποιείται κάποτε σε ένα εξυψωμένο, ένδοξο πνευματικό σώμα, εξαγνισμένο και τελειοποιημένο. Ένα ένδοξο σώμα που το χειρίζεται η αναγεννημένη ψυχή. Πρόκειται για το εσωτερικό σώμα φωτός, λευκό και υπέροχο, την ακτινοβόλο Λίθο των Σοφών, που λάμπει και σπινθηροβολεί προς τα έξω με ένα εσωτερικό φως σαν σπάνιο και πολύτιμο πετράδι. Το ένδοξο αυτό εσωτερικό σώμα είναι η λαμπερή αυτόφωτη αύρα με τη δική της δυναμική φωτεινή εκπόρευση. Οδηγεί από το σκοτάδι στο φως, από την άγρια ερημιά σε ασφαλή κατοικία και από τη φτώχεια σε μεγάλη καλοτυχία. Αυτό είναι το περίφημο Ελιξίριο της Ζωής. Όντας ελεύθερο από τους περιορισμούς μιας ανελαστικής, συγχυσμένης και τυ­φλής νοητικότητας, λέγεται ότι παρατείνει τη ζωή -αν και δε χρειάζεται απαραίτητα να το ερμηνεύσουμε από καθαρά φυσική άποψη. Αποτελεί παλιά φιλοσοφική αλήθεια ότι ο άνθρωπος δεν είναι αθάνατος, παρόλο που η ουσία του είναι.

Βιβλιογραφία

• Allison Coudert, Αλχημεία η Φιλοσοφική Λίθος, Πύρινος Κόσμος, 1984.
• Aniela Jaffe, Κ. Γκ. Γιουνγκ Λόγος και Εικόνα, Ιάμβλιχος, 2003.
• Carl G. Jung, Τέσσερα Αρχέτυπα, Ιάμβλιχος, 1988.
• Carl G. Jung, Μαντάλα, Ιάμβλιχος, 2008.
• Carl G. Jung, Δύο Δοκίμια στην Αναλυτική Ψυχολογία, Ιάμβλιχος, 1990.
• Israel Regardie, H Φιλοσοφική Λίθος & το Δέντρο της Ζωής, Ιάμβλιχος, 2002.
• Jolande Jacobi, Βασικές Αρχές της Ψυχολογίας, Ιάμβλιχος, 1995.
• Karen Hamaker-Zondag, Ψυχολογία και Αστρολογία, Ιάμβλιχος, 1989.
• Παύλου Δρανδάκη, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, (όρος: Αλχημεία).

Σύνδεσμοι

• Αλχημεία - Μέρος Α': Η Αλχημική Παράδοση
• Αλχημεία - Μέρος B': Τύποι Αλχημείας κι Αλχημικές Διεργασίες

Α.Μ.